Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 118: Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ - Lương Thị Ngọc Bích

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 118: Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ - Lương Thị Ngọc Bích

1. Tiết 118 CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ
2. I/. Tìm hiểu các đề văn sau: ĐềĐề 11:: PhânPhân tíchtích tìnhtình yêuyêu quêquê hươnghương trongtrong bàibài thơthơ "Quê"Quê hương"hương" củacủa nhànhà thơthơ TếTế HanhHanh ĐềĐề 22:: CảmCảm nhậnnhận vàvà suysuy nghĩnghĩ củacủa emem vềvề đoạnđoạn kếtkết trongtrong bàibài thơthơ "Đồng"Đồng chí"chí" củacủa ChínhChính HữuHữu. ĐềĐề 33:: HìnhHình tượngtượng ngườingười chiếnchiến sĩsĩ láilái xexe trongtrong bàibài :: "Bài"Bài thơthơ vềvề tiểutiểu độiđội xexe khôngkhông kính"kính" củacủa PhạmPhạm TiếnTiến DuậtDuật. ĐềĐề 44:: SuySuy nghĩnghĩ củacủa emem vềvề bàibài thơthơ "Con"Con cò"cò" củacủa ChếChế LanLan ViênViên
3. C¸c ®Ò bµi trªn cã cÊu t¹o ntn? a. CÊu t¹o ®Ò: - ĐÒ cã mÖnh lÖnh: 1, 2, 3, 5, 6, 8. - ĐÒ kh«ng cã mÖnh lÖnh: 4, 7. So s¸nh sù gièng nhau vµ kh¸c nhau giữa c¸c ®Ò bµi? b. So s¸nh: - Gièng nhau: ĐÒu ph¶i nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ - Kh¸c: + Ph©n tÝch : Nghiªng vÒ phư¬ng ph¸p nghÞ luËn. + C¶m nhËn: NghÞ luËn trªn c¬ së c¶m thô cña ngưêi viÕt. + Suy nghÜ: NghÞ luËn nhÊn m¹nh tíi nhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ cña ngưêi viÕt. - Cã ®Ò kh«ng cã mÖnh lÖnh ®ßi hái ngưêi viÕt tù khu«n hÑp, tù x¸c ®Þnh ®Ó tËp trung vµo hưíng nµo phư¬ng diÖn nµo ®¸ng chó ý cña ®èi tưîng.
4. Tõ viÖc tìm hiÓu bµi trªn, em ghi nhí ®iÒu gì về đề bài nghị luận bài thơ,đoạn thơ? Ghi nhí: ThÊy ®ưîc sù ®a d¹ng ,phong phó cña kiÓu ®Ò bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ (ĐÒ cã mÖnh lÖnh, ®Ò kh«ng cã mÖnh lÖnh) Em h·y tù ra mét ®Ò bµi tư¬ng tù như c¸c ®Ò trªn?
5. I/. Tìm hiểu các đề văn sau: II/. Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ : 1.C¸c bưíc lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬: * ĐÒ bài: Ph©n tÝch tinh yªu quª hư¬ng trong bµi “ Quª hư¬ng” - TÕ Hanh. Bưíc 1: Tim` hiÓu ®Ò vµ` tim ý a.Tim` hiÓu ®Ò X¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò bµi trªn? -KiÓu bµi nghÞ luËn: Ph©n tÝch -Néi dung cÇn nghÞ luËn : Tinh yªu quª hư¬ng cña TÕ Hanh qua bµi th¬ Quª hư¬ng
6. b. Tìm ý Em tìm ý cho bµi ? X¸c ®Þnh luËn ®iÓm chÝnh - Nçi nhí quª hư¬ng thÓ hiÖn qua c¸c t©m tr¹ng, hinh ¶nh, mµu s¾c, mïi vÞ. C¶nh ra kh¬i, c¶nh trë vÒ ` -C¸ch miªu t¶, hinh ¶nh chän läc, giäng ®iÖu giµu ` c¶m xóc `
7. Bưíc 2: LËp dµn bµi a. Më bµi: -Giíi thiÖu bµi th¬, kh¸i qu¸t néi dung và nghệ thuật bài thơ Quê Hương b. Th©n bµi: -Quª hư¬ng thÓ hiÖn tình yªu tha thiÕt trong s¸ng, l·ng m¹n -Nhí c¶nh ra kh¬i ,víi søc sèng ®Çy khÝ thÕ cña ngưêi d©n chµi -C¶nh trë vÒ ®«ng vui nhén nhÞp, no ®ñ bình yªn - T©m tr¹ng, nçi nhí cña nhµ th¬ vÒ hư¬ng vÞ nång mÆn cña quª hư¬ng c. KÕt bµi :C¶ bµi th¬ lµ mét khóc ca quª hư¬ng tư¬i s¸ng . Nã lµ s¶n phÈm cña mét hån th¬ trÎ trung ®Çy l·ng m¹n
8. Bưíc 3: ViÕt bµi Dùa vµo dµn ý trªn h·y viÕt phÇn më bµi ? Më bµi: Quª hư¬ng lµ hinh ¶nh yªu dÊu trong lßng mçi ngưêi, nhÊt lµ lóc xa quª. Nhµ th¬ TÕ Hanh ®· béc lé c¶m xóc, nçi nhí tha thiÕt víi quª hư¬ng lµng chµi cña minh . Qua bµi th¬ Quª hư¬ng t¸c gi¶ ®· ®Ó` l¹i trong lßng ngưêi ®äc mét Ên tîng khã quªn vÒ tinh c¶m s©u s¾c ch©n thµnh ` Bưíc 4: Đäc vµ söa l¹i
9. IV/. Luyện tập : Phân tích khổ thơ đầu bài thơ "Sang thu" của Bµi 1 Hữu Thỉnh. “Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về” H·y tìm hiểu đề, tìm ý cho bµi ? a. Tìm hiểu đề: - Vấn đề nghị luận: Khổ 1 bµi Sang thu - Yªu cÇu nghÞ luËn : Ph©n tÝch đoạn thơ ~ b. Tìm ý: - C¶m nhËn tinh tÕ khi chît nhËn ra nhng tÝn hiÖu chuyÓn mïa tõ H¹ sang Thu -C¶m xóc ngì ngµng tríc sù thay ®æi bÊt ngê cña thiªn nhiªn - Hinh` ¶nh th¬ Ên tîng ,ng«n tõ trong s¸ng ,gîi c¶m
10. H·y lËp dµn bµi ? A. Mở bài: - Giới thiệu ®Ò tài mùa thu trong thi ca và "Sang thu" của Hữu Thỉnh Đất trời chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt qua sự cảm nhận tinh tế, hình ảnh giầu sức biểu cảm. - Chép khổ thơ. B. Thân bài: suy nghĩ, đánh giá về nội dung, nghệ thuật của khổ 1. -Tín hiệu thu sang nhẹ nhàng, mà rõ rệt . - Hình ảnh: "hương ổi", gió, sương“ rÊt Ên tîng - Từ ngữ gợi tả, biểu cảm: "phả, se, chùng chình“, "bỗng, hình như“. -Tâm trạng ngỡ ngàng, bâng khuâng trước sù thay ®æi của thiên nhiên C. Kết bài: + Tổng hợp lại giá trị, ý nghĩa của khổ 1. - Đất trời chuyển sang thu nhẹ nhàng mà rõ rệt. - Cảm nhận tinh tế, hình ảnh giầu sức biểu cảm.
11. DÀN Ý BÀI BÀI VĂN NGHỊ LUẬN ĐOẠN THƠ A. MỞ BÀI - Giới thiệu về tác giả, phong cách sáng tác. - Giới thiệu bài thơ, nội dung toàn bài thơ - Khẳng định: Một trong những khổ thơ hay nhất thể hiện được (vấn đề nghị luận.) - Trích thơ.
12. A. THÂN BÀI 1. Khái quát chung a. Hoàn cảnh sáng tác: - Năm sáng tác, hoàn cảnh chung của đất nước, hoàn cảnh riêng của tác giả b. Mạch cảm xúc của bài thơ c. Vị trí đoạn trích
13. 2. Các luận điểm LĐ 1: - Câu mang luận điểm - Trích thơ - Phân tích từng hình ảnh, nghệ thuật thơ - Nội dung, tư tưởng được thể hiện qua những câu thơ - Liên hệ với những câu thơ, bài thơ khác cùng đề tài LĐ 2:
14. 3. Đánh giá, khái quát - Khái quát nghệ thuật khổ thơ nói riêng và bài thơ nói chung - Khái quát nội dung, tư tưởng của đoạn thơ, bài thơ - Đánh giá thành công, sự đóng góp của nhà thơ - Liên hệ với những bài thơ, câu thp khác cùng chủ đề - Bài học cho thế hệ trẻ, phương hướng hành động.
15. C. KẾT BÀI - Khẳng định: Đây là một trong những khổ thơ thành công nhất của đoạn thơ, bài thơ - Tác phẩm có sức sống mạnh mẽ trong lòng người đọc, với thời gian - Bài học với mỗi chúng ta.