Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 127: Nghị luận về một đoạn thơ bài thơ - Trường THCS Diễn Hoàng

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 127: Nghị luận về một đoạn thơ bài thơ - Trường THCS Diễn Hoàng

1. Trường THCS DIỄN HOÀNG
2. TiÕt 127
3. TiÕt 127 Nghị luận về một tác phẩm truyện I. Tìm hiểu bài nghị luận VÊn ®Ò nghÞ luËn về một đoạn thơ, bài thơ H×nh ¶nh mïa xu©n vµ t×nh c¶m thiÕt tha cña Thanh H¶i trong bµi th¬ “Mïa xu©n nho nhá” 1. Ví dụ: ( sgk/ 77, 78) Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời” LuËn ®iÓm 1 LuËn ®iÓm 2 LuËn ®iÓm 3 * Nhận xét H×nh ¶nh H×nh ¶nh H×nh ¶nh a) Vấn đề nghị luận: mïa xu©n mïa xu©n mét mïa trong bµi r¹o rùc cña xu©n nho b) Hệ thống luận điểm: th¬ cña thiªn nhiªn, nhá thÓ hiÖn Thanh H¶i ®Êt níc kh¸t väng mang nhiÒu trong c¶m ®îc hoµ tÇng ý xóc thiÕt tha, nhËp, ®îc nghÜa. tr×u mÕn cña d©ng hiÕn. nhµ th¬.
4. Làm việc theo nhóm Nhãm 1 Nhãm 2 Nhãm 3 H×nh ¶nh mïa xu©n H×nh ¶nh mïa xu©n r¹o rùc H×nh ¶nh mét mïa trong bµi th¬ cña cña thiªn nhiªn, ®Êt níc xu©n nho nhá thÓ hiÖn Thanh H¶i mang trong c¶m xóc thiÕt tha, tr×u kh¸t väng ®îc hoµ nhiÒu tÇng nghÜa. mÕn cña nhµ th¬. nhËp, ®îc d©ng hiÕn. + H×nh ¶nh mïa xu©n + H×nh ¶nh : dßng s«ng + C©u th¬, h×nh ¶nh cña thiªn nhiªn. xanh, hoa tÝm biÕc, léc th¬ ®Æc s¾c + H×nh ¶nh mïa xu©n + ¢m thanh: tiÕng chim + C¶m xóc, giäng cña ®Êt níc trong lao chiÒn chiÖn l¶nh lãt vang ®iÖu tr÷ t×nh ®éng vµ chiÕn ®Êu. trêi + Sù l¸y l¹i c¸c h×nh + NguyÖn íc lµm mét + Ng«n tõ: tha thiÕt, tr×u ¶nh cña mïa xu©n. mïa xu©n nho nhá. mÕn cña nhµ th¬ trong lêi kªu, giäng hái + T thÕ: T«i ®a tay t«i høng.
5. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c luËn cø mµ t¸c gi¶ ®a ra ? H×nh ¶nh mïa xu©n H×nh ¶nh mïa xu©n r¹o H×nh ¶nh mét mïa trong bµi th¬ cña Thanh rùc cña thiªn nhiªn, ®Êt n- xu©n nho nhá thÓ hiÖn H¶i mang nhiÒu tÇng íc trong c¶m xóc thiÕt tha, kh¸t väng ®îc hoµ nhËp, nghÜa . tr×u mÕn cña nhµ th¬. ®îc d©ng hiÕn + H×nh ¶nh mïa xu©n + H×nh ¶nh : dßng s«ng xanh, + C©u th¬, h×nh ¶nh th¬ cña thiªn nhiªn. hoa tÝm biÕc, léc ®Æc s¾c + H×nh ¶nh mïa xu©n + ¢m thanh: tiÕng chim chiÒn + C¶m xóc, giäng ®iÖu cña ®Êt níc trong lao chiÖn l¶nh lãt vang trêi tr÷ t×nh ®éng vµ chiÕn ®Êu. + Giäng ®iÖu: tha thiÕt, tr×u + Sù l¸y l¹i c¸c h×nh + NguyÖn íc lµm mét mÕn cña nhµ th¬ trong lêi kªu, ¶nh cña mïa xu©n. mïa xu©n nho nhá. giäng hái + T thÕ: T«i ®a tay t«i høng. Các câu thơ, hình ảnh thơ đặc sắc Nội dung, Luận cứ là: Giọng điệu và kết cấu bài thơ nghệ thuật của bài thơ
6. TiÕt 127 Nghị luận về một đoạn thơ,bài thơ I. Tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ 1. Ví dụ: ( sgk/ 77, 78) 2.Ghi nhớ: - Khái niệm: . Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là trình bày nhận xét, đánh giá của mình về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ ấy.
7. TiÕt 127 Nghị luận về một đoạn thơ,bài thơ I. Tìm hiểu bài nghị luận về 1. Mở bài: Từ đầu đến “đáng trân một đoạn thơ, bài thơ trọng” 1. Ví dụ:( sgk/77,78) ( Giới thiệu bài thơ, bước đầu đánh Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, giá, khái quát cảm xúc) dâng hiến cho đời” 2. Thân bài: Tiếp theo đến “là sự láy * Nhận xét lại các hình ảnh ấy của mùa xuân” a) Vấn đề nghị luận ( Triển khai các luận điểm bằng cách b) Hệ thống luận điểm trình bày sự cảm nhận, đánh giá cụ c) Bố cục thể những đặc sắc nổi bật về nội dung, nghệ thuật của bài thơ) 3. Kết bài: Phần còn lại ( Khái quát giá trị, ý nghĩa bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” )
8. TiÕt 127 Nghị luận về một đoạn thơ,bài thơ I. Tìm hiểu bài nghị luận về + Bố cục chặt chẽ, có đầy đủ các phần một đoạn thơ, bài thơ thông thường của một bài nghị luận. 1. Ví dụ:( sgk/77,78) + Giữa các phần có sự liên kết tự Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, nhiên về ý và về cách diễn đạt. dâng hiến cho đời” * Nhận xét a) Vấn đề nghị luận b) Hệ thống luận điểm c) Bố cục
9. TiÕt 127 NghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ I. Tìm hiểu bài nghị luận về - Người viết đã trình bày những cảm một đoạn thơ, bài thơ nghĩ, đánh giá bằng thái độ tin yêu, 1. Ví dụ:( sgk/77,78) bằng tình cảm thiết tha trìu mến. Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, - Lời văn toát lên những rung động dâng hiến cho đời” trước sự đặc sắc của các hình ảnh, * Nhận xét giọng điệu, sự đồng cảm với nhà thơ Thanh Hải. a) Vấn đề nghị luận b) Hệ thống luận điểm c) Bố cục d) Cách diễn đạt 2. Ghi nhớ: ( Sgk/78) - Khái niệm
10. TiÕt 127 Nghị luận về một đoạn thơ,bài thơ I. Tìm hiểu bài nghị luận về - Yêu cầu: một đoạn thơ, bài thơ + Về nội dung: Bài nghị luận tập 1. Ví dụ:( sgk/77,78) trung phân tích các yếu tố ngôn Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, ngữ, hình ảnh, giọng điệu, từ đó dâng hiến cho đời” nêu bật được giá trị nội dung, giá * Nhận xét trị nghệ thuật của đoạn thơ, bài a) Vấn đề nghị luận thơ. b) Hệ thống luận điểm + Về hình thức: Bài nghị luận có bố cục mạch lạc rõ ràng; có lời văn c) Bố cục gợi cảm, thể hiện rung động chân d) Cách diễn đạt thành của người viết về đoạn thơ, 2. Ghi nhớ: ( Sgk/78) bài thơ. - Khái niệm - Yêu cầu:
11. TiÕt 127 Nghị luận về một đoạn thơ,bài thơ I. Tìm hiểu bài nghị luận về II. Luyện tập: một đoạn thơ, bài thơ 1.Bài tập 1: 1. Ví dụ:( sgk/77,78) Nêu điểm giống và khác Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời” nhau giữa bài nghị luận về * Nhận xét một tác phẩm truyện (hoặc a) Vấn đề nghị luận đoạn trích) và bài nghị luận b) Hệ thống luận điểm về một đoạn thơ, bài thơ c) Bố cục d) Cách diễn đạt 2. Ghi nhớ: ( Sgk/78) - Khái niệm - Yêu cầu:
12. SO SÁNH BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM TRUYỆN (HOẶC ĐOẠN TRÍCH) VÀ NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ, BÀI THƠ Nghị luận về một tác phẩm Nghị luận về một đoạn truyện (hoặc đoạn trích) thơ, bài thơ Giống - Đều trình bày nhận xét, đánh giá của người viết. nhau - Bố cục bài phải mạch lạc, luận điểm luận cứ rõ ràng. - Nhận xét đánh giá về nhân - Nhận xét đánh giá về vật, sự kiện, chủ đề hay nội dung, nghệ thuật Khác nghệ thuật của tác phẩm. của đoạn thơ, bài thơ. nhau - Nhận xét đánh giá xuất - Nhận xét đánh giá gắn với phát từ ý nghĩa của cốt phân tích, bình giá ngôn từ, truyện, tính cách hành hình ảnh giọng điệu, của động, của nhân vật và đoạn thơ, bài thơ. nghệ thuật trong tác phẩm.
13. TiÕt 127 Nghị luận về một đoạn thơ,bài thơ I. Tìm hiểu bài nghị luận về II. Luyện tập: một đoạn thơ, bài thơ 1.Bài tập 1: 1. Ví dụ:( sgk/77,78) 2.Bài tập 2: Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời” * Nhận xét a) Vấn đề nghị luận b) Hệ thống luận điểm c) Bố cục d) Cách diễn đạt 2. Ghi nhớ: ( Sgk/78) - Khái niệm - Yêu cầu:
14. Bài tập 2: Ngoài các luận điểm đã nêu về hình ảnh mùa xuân trong bài “Mùa xuân nho nhỏ” ở văn bản trên, hãy suy nghĩ và nêu thêm các luận điểm khác nữa về bài thơ đặc sắc này. Có thể bổ sung một số luận điểm sau: + Kết cấu bài thơ chặt chẽ cân đối, mở đầu là mùa xuân đất nước, kết thúc lại là một giai điệu dân ca. + Giọng điệu trữ tình của bài thơ chân thành tha thiết. + Ước nguyện sống hòa nhập của Thanh Hải.
15. TiÕt 127 Nghị luận về một đoạn thơ,bài thơ I. Tìm hiểu bài nghị luận về II. Luyện tập: một đoạn thơ, bài thơ 1.Bài tập 1: 1. Ví dụ:( sgk/77,78) 2.Bài tập 2: Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời” 3.Bài tập 3: * Nhận xét a) Vấn đề nghị luận b) Hệ thống luận điểm c) Bố cục d) Cách diễn đạt 2. Ghi nhớ: ( Sgk/78) - Khái niệm - Yêu cầu:
16. 2. Bài tập 3: Đọc đoạn văn sau: Bài thơ được viết theo mạch cảm xúc thời gian. Còn đứng trên đất Bắc, tác giả đã phải bịn rịn nghĩ tới lúc chia tay, phải xa nơi Bác nghỉ. Và đây cũng là dòng cảm xúc được đẩy tới mức cao nhất, tuôn trào mạnh mẽ nhất: “Mai về miền Nam thương trào nước mắt” Câu thơ như lời nói thường, không cần dùng đến kĩ thuật. Giọng thơ không ồn ào. Thế mà đọc lên thấy xúc động. Trước hết bởi cách nói, cách bộc lộ có cái gì đó rất Nam Bộ. Chân thành bộc trực mà không thô. Tác giả thay mặt cho đồng bào miền Nam – những người con ở xa – bày tỏ niềm tiếc thương vô hạn. Người đọc đồng cảm với anh, bởi nỗi thương nhớ, xót xa ân hận khi đến trước Bác, nào phải của riêng ai. (theo Đức Thảo, báo Văn nghệ, số 1186)
17. TiÕt 127 Nghị luận về một đoạn thơ,bài thơ I. Tìm hiểu bài nghị luận về II. Luyện tập: một đoạn thơ, bài thơ 1.Bài tập 1: 1. Ví dụ:( sgk/77,78) 2.Bài tập 2: Văn bản: “ Khát vọng hòa nhập dâng hiến cho đời” 3.Bài tập 3: * Nhận xét 4.Bài tập 4:Cho đề bài sau: a) Vấn đề nghị luận Cảm nhận của em về tình cảm cha b) Hệ thống luận điểm con trong bài thơ “Nói với con” của Y c) Bố cục Phương d) Cách diễn đạt Để nêu cảm nhận của em về tình cảm cha con trong bài thơ “Nói với 2. Ghi nhớ: ( Sgk/78) con” của Y Phương em dự định sẽ - Khái niệm trình bày mấy luận điểm, đó là những - Yêu cầu: luận điểm nào? Vì sao?
18. Dặn dò - Học thuộc ghi nhớ SGK/78 - Hoàn thành bài tập. - Chuẩn bị trước bài: “ Cách làm bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ”
19. KÝnh chóc c¸c thÇy c« m¹nh khoÎ.