Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 149: Tổng kết về ngữ pháp

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 149: Tổng kết về ngữ pháp

1. Tiết 149: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP A- TỪ LOẠI: I. Danh từ, động từ, tính từ: 1. Hệ thống hóa lí thuyết: Từ loại Danh từ Động từ Tính từ Ý Chỉ người, Chỉ hoạt Chỉ đặc nghĩa vật, hiện động, trạng điểm, tính khái tượng, khái thái của chất của niệm . . . sự vật. sự vật. quát
2. Tiết 149: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP A- TỪ LOẠI: I. Danh từ, động từ, tính từ: b. Luyện tập: * BT1/130: Trong số những từ in màu xanh sau đây, từ nào là danh từ, từ nào động từ, từ nào là tính từ ? a/ Một bài thơ hay không bao giờ ta đọc TT ĐT qua một lần mà bỏ xuống được. DT b/ Mà ông, thì ông không thích nghĩ ngợi như thế một tí nào. ĐT
3. Tiết 149: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP c/ Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả DT ĐT làng gánh gạch, đập đá, làm phu hồ cho nó. DT ĐT d/ Đối với cháu, thật là đột ngột [ ]. TT e/ - Vâng ! Ông giáo dạy phải. Đối với TT chúng mình thì thế là sung sướng. TT
4. Tiết 149: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP A- TỪ LOẠI: I. Danh từ, động từ, tính từ: BT2/130. Hãy thêm các từ cho sau đây vào trước những từ thích hợp với chúng trong ba cột bên dưới. Cho biết mỗi từ trong ba cột đó thuộc từ loại nào. a/ những, các, một; b/ hãy, đã, vừa; c/ rất, hơi, quá / /c hay / /a cái (lăng) / /c đột ngột / /b đọc / /b phục dịch / /a ông (giáo) / a / lần / /a làng / /c phải / /b nghĩ ngợi / /b đập / /c sung sướng - Từ nào đứng sau (a) được sẽ là danh từ. - Từ nào đứng sau (b) được sẽ là động từ. - Từ nào đứng sau (c) được sẽ là tính từ.
5. Tiết 149: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP A- TỪ LOẠI: I. Danh từ, động từ, tính từ: Bài tập 3: Hãy cho biết danh từ, động từ, tính từ đứng sau những từ nào: - Danh từ có thể đứng sau những, các, một - Động từ có thể đứng sau hãy, đã, vừa - Tính từ có thể đứng sau rất, hơi, quá
6. Tiết 149: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP A- TỪ LOẠI: I. Danh từ, động từ, tính từ: Bài tập 4: Kẻ bảng theo mẫu dưới đây và điền các từ có thể kết hợp với Danh từ, Động từ, Tính từ vào những cột để trống. BẢNG TỔNG KẾT VỀ KHẢ NĂNG KẾT HỢP CỦA DANH TỪ, ĐỘNG TỪ, TÍNH TỪ Ý nghĩa khái quát của từ Khả năng kết hợp loại Kết hợp về phía Từ loại Kết hợp về phía trước sau Chỉ vật, người, vật, hiện danh từ tượng, khái niệm những, các, một kia,ấy, nọ Chỉ hoạt động, trạng động từ xong, rồi , hãy, đã, vừa thái của sự vật được Chỉ đặc điểm, tính tính từ rất, quá, hơi, chất của sự vật. rất, hơi, quá lắm
7. Bµi tËp 5: C¸c tõ in ®Ëm vốn thuéc tõ lo¹i nµo ? Vµ ë ngữ c¶nh từng câu chúng thuéc tõ lo¹i nµo? a. Nghe gäi, con bÐ giËt m×nh, trßn m¾t nh×n.Nã ng¬ ng¸c, l¹ lïng. Cßn anh, anh kh«ng gh×m næi xóc ®éng. b. Lµm khÝ tượng, ë được cao thÕ míi lµ lÝ tưëng chø. c. Nh÷ng b¨n kho¨n Êy lµm cho nhµ héi ho¹ kh«ng nhËn xÐt được g× c« con g¸i ngåi trước mÆt ®»ng kia. - trßn: tÝnh tõ -> ®éng tõ - lÝ tưởng: danh tõ ->tÝnh tõ - b¨n kho¨n: ®éng tõ -> danh tõ
8. Tiết 149: TỔNG KẾT VỀ NGỮ PHÁP A- TỪ LOẠI: I. Danh từ, động từ, tính từ: Lưu ý: - Cần dựa vào từ ngữ đi kèm ở trước và sau danh từ, động từ, tính từ để xác định chính xác mỗi từ loại. - Cần dựa vào ngữ cảnh cụ thể để xác định chính xác danh từ, động từ, tính từ.
9. II. CÁC TỪ LOẠI KHÁC: 1. Hệ thống hóa lí thuyết: - :lµSè tõ nh÷ng tõ chØ sè lưîng vµ thø tù cña sù vËt. ( mét, hai ). - :Lîng tõ chØ lưîng Ýt hay nhiÒu cña sù vËt. (nh÷ng , mÊy ,c¸c ). - :ChØ tõ tõ dïng ®Ó trá vµo sù vËt , nh»m x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña sù vËt trong kh«ng gian hoÆc thêi gian. ( Êy , kia , nµy )
10. - .:§¹i tõ tõ dïng ®Ó trá ngưêi , sù vËt , ho¹t ®éng , tÝnh chÊt hoÆc dïng ®Ó hái . (Tôi, bao nhiêu, ai ) - .:Quan hÖ tõ lµ tõ ®Ó biÓu thÞ ý nghÜa quan hÖ như së h÷u , so s¸nh , nh©n qu¶ gi÷a c¸c bé phËn cña c©u, gi÷a c©u víi c©u trong ®o¹n v¨n. (tuy, nhiên, và, nhưng) - :Trî tõ tõ chuyªn ®i kÌm ®Ó nhÊn m¹nh hoÆc biÓu thÞ th¸i ®é ®¸nh gi¸ sù vËt , sù viÖc ®ưîc nãi ®Õn ë tõ ng÷ ®ã. (nh÷ng , cã , ®Ých , chÝnh, ngay, ®Õn ).
11. - Phã tõ.: lµ tõ chuyªn ®i kÌm ®éng tõ , tÝnh tõ ®Ó bæ sung ý nghÜa cho ®éng tõ , tÝnh tõ. (®· , míi , ®ang ). - :Tình thái tõ tõ ®ưîc thªm vµo c©u ®Ó cÊu t¹o c©u nghi vÊn , c©u cÇu khiÕn , c©u c¶m th¸n vµ ®Ó biÓu thÞ s¾c th¸i t×nh c¶m cña ngưêi nãi. ( ®i , nµo , víi ,¹ , nhÐ , c¬ ). - :Th¸n tõ ®Ó béc lé t×nh c¶m , c¶m xóc cña ngưêi nãi hoÆc dïng ®Ó gäi ®¸p.(a , « , than «i )
12. 2. Luyện tập: Bµi tËp 1: H·y s¾p xÕp c¸c tõ in ®Ëm trong c¸c c©u ®· cho vµo cét thÝch hîp theo b¶ng. a. Mét l¸t sau kh«ng ph¶i chØ cã ba ®øa mµ c¶ mét lò trÎ ë tÇng dưíi lÇn lưît ch¹y lªn. b. Trong cuéc ®êi kh¸ng chiÕn cña t«i, t«i chøng kiÕn kh«ng biÕt bao nhiªu cuéc chia tay, nhưng cha bao giê, t«i bÞ xóc ®éng như lÇn Êy. c. Ngoµi cöa sæ bÊy giê nh÷ng b«ng hoa b»ng l¨ng ®· thưa thít - c¸i gièng hoa ngay khi míi në, mµu s¾c ®· nhît nh¹t.
13. d. -Trêi ¬i, chØ cßn cã n¨m phót ! e. -Quª anh ë ®©u thÕ? – Ho¹ sÜ hái. g. §· bao giê TuÊn sang bªn kia cha h¶ ? h. - Bè ®ang sai con lµm c¸i vÖc g× l¹ thÕ ?
14. II. CÁC TỪ LOẠI KHÁC : 1. Bảng tổng kết về các từ loại khác: Số Đại Lượn Chỉ Phó Quan Trợ Tình Thán từ Từ g từ Từ Từ hệ từ từ thái từ từ -T«i -nh÷ng - ba - Êy - ë - h¶ - trêi ¬i -Bao - Cả - ®· - cña - chØ - n¨m nhiªu - míi - nhng - ngay - nh -Bao - ®ang giê - BÊy giê - ®©u
15. Bµi tËp 2: Tìm những từ chuyên dùng ở cuối câu để tạo câu nghi vấn. Cho biết các từ ấy thuộc từ loại nào. Tõ chuyªn dïng ë cuèi c©u ®Ó t¹o c©u nghi vÊn lµ: µ, , hö, hë, h¶, chø, ch¨ng -> chóng thuéc t×nh th¸i tõ.
16. Bµi tËp 3: Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 câu) giới thiệu truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của nhà văn Lê Minh Khuê. Chỉ ra tất cả các từ loại có trong đoạn văn vừa viết. Làm việc nhóm Thời gian 4’
17. Bài tập củng cố: Câu1: Theo em cả ba từ loại : danh từ, động từ, tính từ thường A. Có ý nghĩa từ vựng tương đối xác định như ý nghĩa sự vật, hành động, trạng thái, đặc điểm, tính chất. đúngB. Có khả năng kết hợp khá linh hoạt với các từ đứng trước và sau nó. C. Trong một số trường hợp ba từ loại trên có hiện tượng chuyển loại từ. D. Cả ba ý trên đều đúng.
18. Câu2:Ba từ loại danh từ, động từ, tính từ là những từ loại quan trọng trong hệ thống từ loại tiếng Việt vì nó là: A. Hư từ B.B Thực từ Nội dung tiết học: (Kiến thức cần nắm) - Ý nghiã khái quát của các thực từ :Danh từ, Động từ, Tính từ - Khả năng kết hợp và hiện tượng chuyển loại - Ý nghiã khái quát và cách sử dụng các hư từ
19. SƠ ĐỒ TƯ DUY
20. HƯỚNG DẪN CHUẨN BỊ CHO TIẾT HỌC TIẾP THEO • Đối với tiết học này: • Nắm vững 12 từ loại tiếng việt, làm thêm các bài tập về từ loại đã nêu trong đề cương. • Tập viết đoạn văn sử dụng thành thạo các từ ngữ cần kết hợp với các từ loại chính. • Đối với tiết học sau: • Soạn tiết 150 tổng kết ngữ pháp về cụm từ. • Cấu tạo của cụm danh từ, động từ và tính từ. • Xác định thành phần trung tâm cụm danh từ, động từ, tính từ. • Dấu hiệu nhận biết.
21. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n quý thÇy c« gi¸o! C¶m ¬n c¸c em häc sinh!