Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 94: Phép phân tích và tổng hợp

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 94: Phép phân tích và tổng hợp

1. TIẾT 94
2. Kiểm tra bài cũ -Văn bản “ Bàn về đọc sách”thuộc kiểu văn bản nào? -Thế nào là văn nghị luận?
3. 2-Cho biết bố cục một bài văn nghị luận? a-Mở bài:Nêu vấn đề cĩ ý nghĩa đối với đời sống. b-Thân bài:Trình bày nội dung chủ yếu của bài. c-Kết bài:Nêu kết luận nhằm khẳng định tư tưởng, thái độ ,quan điểm của bài. Mỗi đoạn văn trong văn bản nghị luận thường được trình bày theo phép lập luận nào? -Phép phân tích và tổng hợp.
4. Tiết 94
5. Tiết: 94 PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP I. Phép lập luận phân tích và tổng hợp:
6. Tiết: 94 PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP - Ở đoạn mở đầu, bài viết nêu ra một loạt dẫn chứng về cách ăn mặc để rút ra nhận xét về vấn đề gì? * Nhận xét về vấn đề “ăn mặc chỉnh tề” cụ thể đó là sự đồng bộ, hài hòa giữa quần áo với giày, tất trong trang phục của con người.
7. I. Phép phân tích và tổng hợp. Ví dụ: Văn bản “ Trang phục”/ SGK-9 Vấn đề: Bàn về trang phục→ ăn mặc như thế nào là đẹp. MB: Nêu 2 hiện tượng ăn mặc rất phi lí: -Mặc quần áo chỉnh tề + đi chân đất -Đi giày, bít tất + phanh cúc áo → Thiếu chỉnh tề, khơng đồng bộ, trái với quy tắc chung trong trang phục→ Giới thiệu vấn đề: ăn mặc như thế nào là đẹp.
8. Tiết: 94 PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP  Thứ nhất là trang phục phải phù hợp với hoàn cảnh tức là tuân thủ những “qui tắc ngầm” mang tính văn hóa xã hội. - Hai luận điểm chính trong văn bản là gì? Thứ hai là trang phục phải phù hợp với đạo đức tức là giản dị và hài hòa với môi trường sống xung quanh.
9. Tiết: 94 PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP - Để xác lập hai luận điểm trên, tác giả đã dùng phép lập luận nào? * Để xác lập hai luận điểm trên tác giả đã sử dụng phép lập luận phân tích.
10. TB: Luận điểm 1: Ăn cho mình, mặc cho người. Luận điểm 2: Y phục xứng kỳ đức
11. - Luận điểm” ăn cho mình, mặc cho người” được dẫn chứng như thế nào? - Cơ gái một mình trong hang sâu chắc khơng váy xoè váy ngắn, khơng mắt xanh mơi đỏ, khơng tơ đỏ chĩt mĩng chân mĩng tay.
12. - Anh thanh niên đi tát nước hay đi câu cá ngồi đồng vắng chắc khơng chải đầu mượt bằng sáp thơm, áo sơ-mi phẳng tắp.
13. - Đi đám cưới khơng thể lơi thơi lếch thếch, mặt nhọ nhem, chân tay lấm bùn.
14. - Đi dự đám tang khơng được mặc áo loè loẹt, cười nĩi oang oang.
15. Luận điểm 1: Ăn cho mình, mặc cho người. → Tách ra từng trường hợp cho thấy trang phục cĩ quy tắc ngầm : phải phù hợp với mơi trường, cơng việc, hồn cảnh → PHÂN TÍCH
16. Tiết: 94 PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP -Phép phân tích được thể hiện như thế nào trong luận điểm thứ hai? *Câu chủ đề: Người xưa đã dạy: “Y phục xứng kì đức”. *Dẫn chứng 1: Dù mặc đẹp đến đâu xấu đi mà thôi. Luận * Dẫn chứng 2: Xưa nay, cái đẹp môi trường. điểm 2 * Nhận xét: Các phân tích trên làm rõ cho nhận định của tác giả là: “ Ăn mặc ra sao cũng phải phù hợp với hoàn cảnh riêng của mình và hoàn cảnh chung nơi công cộng hay toàn xã hội”.
17. Luận điểm 2: Y phục xứng kỳ đức →Thâu tĩm các ý trong từng dẫn chứng cụ thể đã nêu → TỔNG HỢP qui tắc ăn mặc Mở rộng: Điều kiện qui định cái đẹp của trang phục: - Khơng phù hợp → làm trị cười , xấu đi. -Giản dị, phù hợp, hài hồ với mơi trường → Đẹp. → Phân tích bằng lí lẽ
18. Tiết: 94 PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP - Để chốt lại vấn đề, tác giả đã dùng phép lập luận nào? Phép lập luận này thường đứng ở vị trí nào trong văn bản? * Để chốt lại vấn đề tác giả dùng phép lập luận tổng hợp bằng một kết luận ở cuối văn bản: “ Thế mới biết, trang phục hợp văn hóa, hợp đạo đức, hợp môi trường mới là trang phục đẹp.”
19. KB: Chốt vấn đề: Thế mới biết, trang phục hợp văn hố, hợp đạo đức, hợp mơi trường mới là trang phục đẹp Vấn đề được rút ra từ những điều đã phân tích → Phép tổng hợp Vị trí: Thường đứng cuối văn bản, là kết luận của một phần hay tồn bộ văn bản
20. Tiết: 94 PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP - Nêu vai trò của phép lập luận phân tích tổng hợp?  Phép lập luận phân tích giúp ta hiểu sâu sắc các khía cạnh khác nhau của trang phục đối với từng người, trong từng hoàn cảnh cụ thể.  Phép lập luận tổng hợp giúp cho ta hiểu ý nghĩa văn hóa và đạo đức của cách ăn mặc, nghĩa là không thể ăn mặc một cách tùy tiện, cẩu thả như một số người lầm tưởng rằng đó là sở thích và “quyền bất khả xâm phạm” của mình.
21. Tiết: 94 PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP I. Phép lập luận phân tích và tổng hợp: GHI NHỚ (SGK)
22. II-Luyện tập: 1- Phân tích để làm sáng tỏ luận điểm :”Học vấn khơng chỉ là chuyện đọc sách nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn”. 2- Phân tích những lí do phải chọn sách để đọc. 3- Phân tích tầm quan trọng của cách đọc sách. 4- Vai trị của phân tích trong lập luận.
23. II. Luyện tập BT 1/10: Cách phân tích của Chu Quang Tiềm trong văn bản “ Bàn về đọc sách” Đọc sách là con đường quan trọng của học vấn -Học vấn là việc của tồn nhân loại. -Học vấn của nhân loại do sách vở ghi chép, lưu truyền. -Sách là kho tàng quý báu của di sản tinh thần nhân loại. -Nếu xố bỏ thành quả nhân loại lùi về điểm xuất phát. →Phân tích mối quan hệ chặt chẽ giữa học vấn – nhân loại – sách →Vận dụng biện pháp: Nêu giả thiết (“nếu thì ”)
24. BT 2: Tác giả phân tích lí do chọn sách để đọc: -Sách nhiều: người đọc dễ sa vào lối “ăn tươi nuốt sống”, khơng chuyên sâu. -Sách nhiều: người đọc khĩ chọn lựa, dễ lạc hướng →gây lãng phí thời gian sức lực với những cuốn sách khơng thiếu lựa chọn. - Khơng cần đọc nhiều, chỉ cần chọn sách cho tinh và đọc cho kĩ. -Kết hợp đọc rộng và đọc sâu ( sách thường thức + sách chuyên mơn).
25. Tiết: 94 PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP I. Phép lập luận phân tích và tổng hợp: II. Luyện tập: Bài tập 3: Phân tích tầm quan trọng của cách đọc sách. - Không đọc thì không có điểm xuất phát cao. - Đọc là con đường ngắn nhất để tiếp can tri thức. - Đọc ít mà kỹ quan trọng hơn nhiều mà qua loa, không ích lợi gì. - Đọc không chọn lọc thì không có hiệu quả.
26. DẶN DỊ – Học bài, xem kĩ phần ghi nhớ – Làm bài tập 4 – Hồn chỉnh các bài tập – Soạn tiết 95: LUYỆN TẬP PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP
27. ◆ Chuẩn bị bài mới:Luyện tập phép phân tích và tổng hợp. 1- Đọc đoạn văn a và b ( SGK/11 ): + Đoạn văn a tác giả đã chỉ ra những cái hay nào? Nêu những luận cứ để làm rõ cái hay trong thơ Nguyễn Khuyến qua bài thơ “Thu điếu”. + Đoạn văn b tác giả đã dùng phép lập lụân nào? Phân tích các bước lập luận của tác giả? 2- Phân tích bản chất của lối học đối phĩ để nêu những tác hại của nĩ? 3- Phân tích các lí do khiến mọi người phải đọc sách. 4- Viết đoạn văn tổng hợp những điều đã phân tích trong câu 2 và câu 3.
28. Kính chúc sức khoẻ quý thầy cơ