Bài giảng Tiếng Việt Lớp 4 - Luyện từ và câu: Dấu ngoặc kép - Nguyễn Hữu Thọ

Nội dung text: Bài giảng Tiếng Việt Lớp 4 - Luyện từ và câu: Dấu ngoặc kép - Nguyễn Hữu Thọ

1. Thứ năm, ngày 29 tháng 10 năm 2020 Luyện từ và câu KIỂM TRA BÀI CŨ Cho câu văn sau: Thầy nói: “Từ nay các em còn dám trốn học đi chơi nữa không ?” Những dấu câu nào em đã được học? Dấu hai chấm có tác dụng gì ? * Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận câu đứng sau nó là lời nói của một nhân vật hoặc là lời giải thích cho bộ phận đứng trước. * Khi báo hiệu lời nói của nhân vật, dấu hai chấm được dùng phối hợp với dấu ngoặc kép hay dấu gạch đầu dòng.
2. Luyện từ và câu I. Nhận xét: Dấu ngoặc kép. 1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép: Bác tự cho mình là “người lính * Từ ngữ: “người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt trận”, là vâng lệnh quốc dân ra “đầy tớ trung thành của nhân dân”. mặt trận”, “đầy tớ trung Ở Bác, lòng yêu mến nhân dân đã trở thành của nhân dân”. thành một sự say mê mãnh liệt. Bác * Câu: “Tôi chỉ có một sự nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn, ham muốn tột ham muốn tột bậc, là làm sao cho bậc, là làm sao cho nước nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta ta hoàn toàn độc lập, dân được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai ta được hoàn toàn tự do, cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được đồng bào ta ai cũng có học hành.” cơm ăn, áo mặc, ai cũng Theo Trường Chinh được học hành.”
3. Thứ năm, ngày 29 tháng 10 năm 2020 Luyện từ và câu Dấu ngoặc kép. I. Nhận xét: 1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép: Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép: * Từ ngữ: “người lính vâng Dấu Một từ hay lệnh quốc dân ra mặt trận”, ngoặc cụm từ: “đầy tớ trung thành của nhân kép dùng dân.” để dẫn * Câu: “Tôi chỉ có một sự ham Một câu muốn, ham muốn tột bậc, là lời nói trọn vẹn làm sao cho nước ta hoàn toàn trực tiếp độc lập, dân ta được hoàn toàn hay đoạn của nhân tự do, đồng bào ta ai cũng có văn: cơm ăn, áo mặc, ai cũng được vật học hành.”
4. Luyện từ và câu Dấu ngoặc kép. I. Nhận xét: 1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép: Bác tự cho mình là “người lính vâng * Từ ngữ: “người lính vâng lệnh quốc dân ra mặt trận”, là “đầy tớ lệnh quốc dân ra mặt trận”, trung thành của nhân dân”. Ở Bác, lòng “đầy tớ trung thành của nhân yêu mến nhân dân đã trở thành một sự dân.” say mê mãnh liệt. Bác nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là * Câu: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, làm sao cho nước ta hoàn toàn dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta độc lập, dân ta được hoàn toàn ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được tự do, đồng bào ta ai cũng có học hành.” cơm ăn, áo mặc, ai cũng được Theo Trường Chinh học hành.” 2. Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm?
5. Luyện từ và câu I. Nhận xét: Dấu ngoặc kép. 1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép: 2. Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm? * Ví dụ: Bác tự cho mình là Dấu ngoặc kép được dùng “người lính vâng lệnh quốc dân độc lập khi lời dẫn trực tiếp ra mặt trận”, “đầy tớ trung chỉ là một từ hay cụm từ: thành của nhân dân.” * Ví dụ: Bác nói: “Tôi chỉ có Dấu ngoặc kép được dùng một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta phối hợp với dấu hai chấm hoàn toàn độc lập, dân ta được khi lời dẫn trực tiếp là một hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng câu trọn vẹn hay đoạn văn: được học hành.”
6. Thứ năm, ngày 29 tháng 10 năm 2020 Luyện từ và câu I. Nhận xét: Dấu ngoặc kép. 1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép: 2. Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm? 3. Trong khổ thơ sau, từ lầu được dùng với ý gì? Dấu ngoặc kép tròng trường hợp này được dùng làm gì? Có bạn tắc kè hoa Xây “lầu” trên cây đa Rét, chơi trò đi trốn Đợi ấm trời mới ra. Phạm Đình Ân Từ lầu chỉ cái gì?
7. Luyện từ và câu I. Nhận xét: Dấu ngoặc kép. 1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép: 2. Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm? 3. Trong khổ thơ sau, từ lầu được dùng với ý gì? Dấu ngoặc kép tròng trường hợp này được dùng làm gì? Có bạn tắc kè hoa Xây “lầu” trên cây đa Rét, chơi trò đi trốn Đợi ấm trời mới ra. Phạm Đình Ân * Tắc kè xây tổ trên cây – tổ tắc kè Tắc kè hoa có xây được lầu nhỏ bé, không phải cái lầu theo nghĩa theo nghĩa trên không? con người.
8. Luyện từ và câu I. Nhận xét: Dấu ngoặc kép. 1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép: 2. Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm? 3. Trong khổ thơ sau, từ lầu được dùng với ý gì? Dấu ngoặc kép tròng trường hợp này được dùng làm gì? Có bạn tắc kè hoa • Gọi cái tổ nhỏ của tắc Xây “lầu” trên cây đa kè bằng từ lầu để đề cao Rét, chơi trò đi trốn giá trị của cái tổ đó. Đợi ấm trời mới ra. • Dấu ngoặc kép trong Phạm Đình Ân trường hợp này được Từ lầu trong khổ thơ dùng để đánh dấu từ được dùng với nghĩa gì? Dấu ngoặc kép trong lầu là từ được dùng với trường hợp này được dùng ý nghĩa đặc biệt. làm gì?
9. I. Nhận xét: 1. Những từ ngữ và câu đặt trong dấu ngoặc kép dưới đây là lời của ai? Nêu tác dụng của dấu ngoặc kép: 2. Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm? 3. Trong khổ thơ sau, từ lầu được dùng với ý gì? Dấu ngoặc kép tròng trường hợp này được dùng làm gì? II. Ghi nhớ: 1. Dấu ngoặc kép thường được dùng để dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật hoặcDấucủa ngoặcngười képnào đóthường. Nếu lời nói trực tiếpdùnglà một đểcâu làmtrọn gì?vẹn hay một đoạn văn thì trước dấu ngoặc kép ta thường phải thêm dấu hai chấm. 2. Dấu ngoặc kép còn được dùng để đánh dấu những từ ngữ được dùng với ý nghĩa đặc biệt.
10. I. Nhận xét: Tìm lời nói trực tiếp trong đoạn văn sau: III. Luyện tập: Bài 1 II. Ghi1. Dấunhớ: ngoặc kép Có“Emlần, côđãgiáo làmra gìcho để chúnggiúp đỡtôi mẹmột ?đề” văn thường được dùng ở lớp: “Em“Emđã làmđãgìnhiềuđể giúplầnđỡgiúpmẹ ?”đỡ mẹ. để dẫn lời nói trực Tôi loay hoay mất một lúc, rồi cầm bút và tiếp của nhân vật Em quét nhà và rửa bát đĩa. Đôi khi, hoặc của người nào bắt đầu viết: “Em đã nhiều lần giúp đỡ mẹ. đó. Emem quétgiặt nhàkhănvàmùirửa soabát .đĩa” . Đôi khi, em giặt Nếu lời nói trực khănCómùithểsoađặt.” những lời nói trực tiếp đó tiếp là một câu trọn xuống dòng sau dấu gạch ngang đầu vẹn hay một đoạn văn thì trước dấu dòng không? Vì sao ? ngoặc kép ta thường Bài 2 phải thêm dấu hai chấm. Đề bài của cô giáo và các câu văn của 2. Dấu ngoặc kép các bạn học sinh không phải là những Đề bài của cô giáo và các câu văn của các bạn học còn được dùng để lời đối thoại trực tiếp, do đó không thể đánh dấu những từ sinh có phải là những lời đối thoại trực tiếp không? ngữ được dùng với ý viết xuống dòng, đặt sau dấu gạch đầu nghĩa đặc biệt. dòng.
11. I. Nhận xét: II. Ghi nhớ: III. Luyện tập: Bài 1 Tìm lời nói trực tiếp trong đoạn văn sau: 1. Dấu ngoặc kép Bài 2 Có thể đặt những lời nói trực tiếp đó xuống dòng sau dấu gạch ngang thường được dùng để đầu dòng không? Vì sao ? dẫn lời nói trực tiếp Em đặt dấu ngoặc kép vào chỗ nào trong các câu Bài 3 của nhân vật hoặc của sau: người nào đó. Nếu lời nói trực a) Cả bầy ong cùng nhau xây tổ. Con nào con nấy hết tiếp là một câu trọn sức tiết kiệm vôi“vữa . ” vẹn hay một đoạn văn b) Trạng Quỳnh thấy có người dâng vua một mâm đào thì trước dấu ngoặc gọi là đào trường“ thọ thì ”thản nhiên lấy một quả mà ăn. kép ta thường phải Vua giận, ra lệnh chém đầu Quỳnh, Quỳnh bèn tâu: thêm dấu hai chấm. - Tâu bệ hạ, thần thấy quả đào gọi là“ trường thọ ” mới 2. Dấu ngoặc kép lấy ăn, tưởng ăn vào thì được sống lâu thờ vua. Không còn được dùng để ngờ, nuốt chưa khỏi miệng mà chết đã đến cổ. Vậy nên, đánh dấu những từ ngữ được dùng với ý xin đức vua đổi tên quả ấy là đoản“ thọ và ”trị tội kẻ xu nghĩa đặc biệt. nịnh dâng đào. Vua nghe vậy bật cười, tha tội cho Quỳnh. TRUYỆN DÂN GIAN VIỆT NAM
12. Thứ năm, ngày 29 tháng 10 năm 2020 Luyện từ và câu Dấu ngoặc kép. CỦNG CỐ Chọn phương án đúng: Trong các câu sau, câu nào viết đúng? A. Người xưa có câu: Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng. B. Người xưa có câu: “Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng.” C. Người xưa có câu “Trúc dẫu cháy, đốt ngay vẫn thẳng.”
13. I. Nhận xét: III. Luyện tập: II. Ghi nhớ: Bài 1 Tìm lời nói trực tiếp trong đoạn văn sau: 1. Dấu ngoặc kép Có lần, cô giáo ra cho chúng tôi một đề văn ở lớp: “Em đã làm gì để giúp đỡ thường được dùng để mẹ ? ” dẫn lời nói trực tiếp Tôi loay hoay mất một lúc, rồi cầm bút và bắt đầu viết: “Em đã nhiều lần giúp đỡ mẹ. Em quét nhà và rửa bát đĩa. Đôi khi, em giặt khăn mùi soa.” của nhân vật hoặc của người nào đó. Bài 2 Có thể đặt những lời nói trực tiếp đó xuống dòng sau dấu gạch ngang Nếu lời nói trực đầu dòng không? Vì sao ? tiếp là một câu trọn Đề bài của cô giáo và các câu văn của các bạn học sinh không phải là những lời đối thoại trực tiếp, do đó không thể viết xuống dòng, đặt sau dấu gạch đầu dòng. vẹn hay một đoạn văn thì trước dấu ngoặc kép ta thường phải Bài 3 Em đặt dấu ngoặc kép vào chỗ nào trong các câu sau: thêm dấu hai chấm. a) Cả bầy ong cùng nhau xây tổ. Con nào con nấy hết sức tiết kiệm “vôi vữa.” 2. Dấu ngoặc kép b) Trạng Quỳnh thấy có ngưởi dâng vua một mâm đào gọi là đào “trường thọ” thì thản nhiên lấy một quả mà ăn. Vua giận, ra lệnh chém đầu Quỳnh, Quỳnh bèn còn được dùng để tâu: đánh dấu những từ - Tâu bệ hạ, thần thấy quả đào gọi là “trường thọ” mới lấy ăn, tưởng ăn vào thì ngữ được dùng với ý được sống lâu thờ vua. Không ngờ, nuốt chưa khỏi miệng mà chết đã đến cổ. Vậy nghĩa đặc biệt. nên, xin đức vua đổi tên quả ấy là “đoản thọ” và trị tội kẻ xu nịnh dâng đào. Vua nghe vậy bật cười, tha tội cho Quỳnh. TRUYỆN DÂN GIAN VIỆT NAM
14. Thứ năm, ngày 29 tháng 10 năm 2020 Luyện từ và câu Dấu ngoặc kép. Củng cố - Dặn dò: