Đề khảo sát tuyển sinh THPT năm học 2023-2024 môn Ngữ Văn - Trường THCS Phạm Huy Quang (Có đáp án)

Nội dung text: Đề khảo sát tuyển sinh THPT năm học 2023-2024 môn Ngữ Văn - Trường THCS Phạm Huy Quang (Có đáp án)

1. TRƯỜNG THCS ĐỀ KHẢO SÁT TUYỂN SINH THPT PHẠM HUY QUANG NĂM HỌC 2023-2024 MÔN: NGỮ VĂN (Thời gian làm bài: 120 phút) Phần I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi: "Mỗi người đều có một ước mơ riêng cho mình. Có những ước mơ nhỏ nhoi như của cô bé bán diêm trong truyện cổ An-đéc-xen: một mái nhà trong đêm đông giá buốt. Cũng có những ước mơ lớn lao làm thay đổi cả thế giới như của tỷ phú Bill Gates. Mơ ước khiến chúng ta trở nên năng động một cách sáng tạo. Nhưng chỉ mơ thôi thì chưa đủ. Ước mơ chỉ trở thành hiện thực khi đi kèm với hành động và nỗ lực thực hiện ước mơ... Tất cả chúng ta đều phải hành động nhằm biến ước mơ của mình thành hiện thực. [...] Ngày bạn thôi mơ mộng là ngày cuộc đời bạn mất hết ý nghĩa. Những người biết ước mơ là những người đang sống cuộc sống của các thiên thần. Ngay cả khi giấc mơ của bạn không bao giờ trọn vẹn, bạn cũng sẽ không phải hối tiếc vì nó. Như Đôn Ki-hô-tê đã nói: “Việc mơ những giấc mơ diệu kỳ là điều tốt nhất một người có thể làm”. Tôi vẫn tin vào những câu chuyện cổ tích - nơi mà lòng kiên nhẫn, ý chí bền bỉ sẽ được đền đáp. Hãy tự tin tiến bước trên con đường mơ ước của bạn”. (Quà tặng cuộc sống - Thu Quỳnh và Hạnh Nguyên dịch, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2016, trang 56, 57) Câu 1 (0,5 điểm). Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích? Câu 2 (0,5 điểm). Tìm và gọi tên thành phần biệt lập được sử dụng trong câu sau: "Có những ước mơ nhỏ nhoi như của cô bé bán diêm trong truyện cổ An-đec-xen: một mái nhà trong đêm đông giá buốt". Câu 3 (1,0 điểm). Việc tác giả dẫn ra ước mơ của cô bé bán diêm trong truyện cổ tích An- đec-xen và ước mơ của tỷ phú Bill Gates trong đoạn trích có tác dụng gì? Câu 4 (1,0 điểm). Em có đồng tình với ý kiến sau không? Vì sao? “Ước mơ chỉ trở thành hiện thực khi đi kèm với hành động và nỗ lực thực hiện ước mơ". Phần II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm): Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về việc làm thế nào để có sự tập trung cao nhất trong học tập. Câu 2 (5,0 điểm) Trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ sau: Bỗng nhận ra hương ổi Phả vào trong gió se Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về Sông được lúc dềnh dàng Chim bắt đầu vội vã Có đám mây mùa hạ Vắt nửa mình sang thu. ( “Sang thu”, Hữu Thỉnh) ___________Hết___________ Ngữ văn_Trang 1
2. Họ và tên thí sinh: .............................................................. Số báo danh ...................... PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KHẢO SÁT TUYỂN SINH VÀO THPT VÒNG 1 HUYỆN VŨ THƯ NĂM 2023-2024 HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ BIỂU ĐIỂM MÔN NGỮ VĂN PHẦN ĐỌC HIỂU: 3,0 điểm Câu Nội dung Điểm ĐỌC HIỂU 1 Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận 0,5 Hướng dẫn chấm: -Thí sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm -Trả lời khác đáp án hoặc không trả lời: không cho điểm 2 Thành phần biệt lập: phụ chú: "một mái nhà trong đêm đông giá buốt" 0,5 Hướng dẫn chấm: -Thí sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm -Nếu chỉ gọi tên thành phần biệt lập thì cho 0,25 điểm - Nếu chỉ nêu biểu hiện mà không gọi tên thành phần biệt lập thì cho 0,25 điểm 3 - Việc tác giả dẫn ra ước mơ của cô bé bán diêm trong truyện cổ tích 1,0 An-đec-xen: " ước mơ có một mái nhà trong đêm đông giá buốt" nhằm liên tưởng tới những ước mơ nhỏ bé trong cuộc sống nhưng cũng không thể trở thành hiện thực. - Và ước mơ của tỷ phú Bill Gates: " Làm thay đổi cả thế giới" thể hiện những ước mơ lớn lao và bằng những nỗ lực của ông, một phần nào đó Bill Gates đã thay đổi được thế giới. Hướng dẫn chấm: -Thí sinh trả lời như đáp án hoặc trình bày bằng cách diễn đạt tương đương:1,0 điểm - Trả lời được 01 ý cho 0,5 điểm Ngữ văn_Trang 2
3. -Trả lời được một ý nào đó nhưng còn chung chung, sơ sài:0,25 điểm -Trả lời không thuyết phục: không cho điểm 4 Câu trả lời có hai phần: 1,0 -Nêu ý kiến cá nhân. -Lý giải vì sao lại có ý kiến như vậy. Sau đây là một hướng làm bài: Đồng ý. Vì: ước mơ là điều mà mình mong muốn đạt được trong tương lai và ước mơ chỉ trở thành hiện thực khi mình hành động nỗ lực thực hiện, biến ước mơ thành hiện thực, cònnếu bạn chỉ ước mơ mà không hành động và nỗ lực thực hiện ước mơ đó thì ước mơ chỉ mãi mãi là ước mơ mà thôi Hướng dẫn chấm: -Thí sinh trình bày được ý kiến của mình theo yêu cầu trên hoặc cách diễn đạt tương đương: 1,0 điểm - Nếu chỉ trả lời: đồng tình được 0,25 điểm -Nếu hiểu nhưng diễn đạt chưa tốt: 0,5 điểm -Trả lời không thuyết phục: không cho điểm PHẦN II: LÀM VĂN Câu 1 Nội dung Điểm Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về việc làm thế nào để có sự tập trung cao nhất trong học tập. Yêu -Đề bài kiểm tra năng lực viết đoạn văn nghị luận xã hội của học cầu sinh; đòi hỏi học sinh phải huy động những hiểu biết về đời sống chung xã hội, kĩ năng tạo lập văn bản và khả năng bày tỏ quan điểm riêng của mình để làm bài. - HS có thể triển khai vấn đề theo nhiều cách khác nhau, nhưng phải có lí lẽ và căn cứ xác đáng; diễn đạt sáng rõ, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp ; HS được tự do bày tỏ quan điểm của mình, nhưng phải có thái độ chân thành, nghiêm túc, phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội. Yêu 1. Xác định đúng vấn đề nghị luận 0,25 cầu cụ 2. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn: HS viết đúng hình Ngữ văn_Trang 3
4. thể thức đoạn văn, viết đúng quy định về số chữ, đảm bảo tính lôgic mạch lạc. 3.Triển khai vẫn đề nghị luận: 3.1. Mở đoạn:Giới thiệu vấn đề nghị luận: làm thế nào để có sự 0,25 tập trung cao nhất trong học tập 3.2.Thân đoạn: *Giải thích: 0,25 -Sự tập trung trong học tập là khả năng hướng tất cả mọi suy nghĩ vào học tập với một niềm đam mê, hướng tới mục đích trong học tập mà không bị chi phối bởi bất kể điều gì xung quanh * Làm thế nào để có sự tập trung trong học tập: 0,5 - Xác định được mục đích, động cơ học tập - Có phương pháp học tập phù hợp, hiệu quả: học bằng sơ đồ tư duy, học nhóm, học đi đôi với hành,,, - Loại bảo những yếu tố gây phân tâm: Tập thói quen tập trung vào việc học, tìm cách hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại, laptop hay mạng xã hội. Tránh những nơi ồn ào, đông đúc khi tự học hay học ở nhà. Nếu học ở nhà hãy dọn dẹp phòng của mình để cảm thấy thoải mái và dễ chịu. - Lập kế hoạch học tập và sử dụng thời gian hiệu quả, tránh tình trạng không biết phải làm gì. Hãy giành thời gian đề lên kế hoạch cho những môn học nào sẽ học trong tuần, ngày giờ học và những mục cần học... - Duy trì chế độ ăn uống hợp lí, ngủ đủ giấc, tập thể dục và rèn luyện cơ thể... - Học cách từ bỏ những thứ không cần thiết *Bàn bạc mở rộng: - Nếu thiếu sự tập trung trong học tập thì học tập khó đạt hiệu 0,25 quả' - Tập trung học tập nhưng cũng cần có thời gian thư giãn hợp lí, đề ra mục tiêu và lên kế hoạch học tập phù hợp vời điều kiện khả Ngữ văn_Trang 4
5. năng của bản thân tránh quá sức... - 3.3. Kết đoạn: Khẳng định lại vấn đề nghị luận - Tập trung trong học tập là cách học tập có hiệu quả, học tập chỉ 0,25 đạt kết quả cao khi có sự tập trung chú ý cùng vời lối học tập tích cực khi học trên lớp cũng như tự học.. • Chính tả, dùng từ đặt câu 0,25 • Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận Hướng dẫn chấm: Học sinh huy động kiến thức và trải nghiệm của bản thân để bàn luận về vấn đề, có cách nhìn riêng mới mẻ về vấn đề; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn , làm cho đoạn văn có giọng điệu, hình ảnh. - Đáp ứng được 1 yêu cầu trở lên: 0,25 điểm Câu 2 Trình bày cảm nhận về nhân vật Phương Định trong những đoạn trích truyện ( Trích Những ngôi sao xa xôi - Lê Minh Khuê, sách Ngữ văn 9, Tập hai, NXB Giáo dục, 2021) Yêu - HS có kĩ năng làm một bài văn nghị luận về tác phẩm truyện cầu hoặc đoạn trích. Cụ thể là cảm nhận về nhân vật trong đoạn trích chung truyện. - Bài viết có bố cục đầy đủ, rõ ràng; diễn đạt trôi chảy, mạch lạc; văn viết có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. - Xây dựng hệ thống luận điểm, luận cứ chặt chẽ làm nổi bật vẻ đẹp của nhân vật trong đoạn trích. Yêu 1. Hình thức trình bày. 0,5 - Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận gồm ba phần: Mở bài, Thân cầu cụ bài, Kết bài. thể - Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu. 2. Nội dung trình bày. Hs có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau. Sau đây là một hướng làm bài. a. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Nhân vật Phương Định với 0,5 những cảm nhận của chính cô về bản thân cùng những suy nghĩ Ngữ văn_Trang 5
6. trong một lần phá bom. Qua đó cho thấy những phẩm chất tốt đẹp, đáng khâm phục của nhân vật. b. Triển khai vấn đề nghị luận. * Giới thiệu tác giả, tác phẩm, vị trí đoạn trích và nhân vật 0,25 * Cảm nhận về nhân vật trong các đoạn trích: 2,5 - Giới thiệu về nhân vật, hoàn cảnh sống và chiến đầu vô cùng khó khăn, gian khổ và khắc nghiệt mà cô cùng đồng đội phải đối mặt hàng ngày trên cao điểm. - Tuy cuộc sống và chiến đấu vô cùng gian khổ, hiểm nguy nhưng ở Phương Định vẫn vẹn nguyên nét hồn nhiên, lạc quan, yêu đời của tuổi trẻ: + Phương Định thích hát và mê hát: Cô tranh thủ những lúc im lặng hiếm hoi trên cao điểm cất cao lời hát. Cô mê hát đến nỗi chỉ cần thuộc một điệu nhạc nào đấy rồi tự bịa ra lời mà hát. Tiếng hát của cô cất cao giữa chiến trường khốc liệt, tiếng hát át tiếng bom đã làm nổi rõ sự lạc quan yêu đời rất đáng cảm phục. + Cũng giống như những cô gái mới lớn khác, Phương Định cũng rất thích làm đẹp và tự hào về vẻ đẹp đầy nữ tính của mình. Cô tự nhận mình là một cô gái khá....cô tự họa chân dung của mình với vẻ đẹp trời phú... Phương Định tự hào khi vẻ đẹp của mình thu hút được các chàng trai, các anh lái xe và pháo thủ hay hỏi thăm và viết những lá thư đường dài cho cô.. + Phương Định cũng rất thích là điệu trước các chàng trai, tuy nhiên cách làm điệu của cô cũng toát lên nét duyên dáng của cô gái Hà thành: trong khi các cô giá khác tỏ ra săn sóc, vồn vã trước một chàng trai nói giỏi nào đấy, Phương Định lại đứng ra xa khoanh tay trước ngực, mắt nhìn đi nơi khác... = Tình cảm của cô rất nồng nàn nhưng cách thể hiện lại kín đáo, tế nhị mang nét duyên dáng, thanh lịch của một cô gái Hà Nội. - Trong chiến đấu Phương Định lại là một cô gái gan dạ, dũng cảm không sợ hi sinh khi phải đối mặt với hiểm nguy. + Một trong những công việc chiến đấu mà cô cùng đồng đội của mình làm hàng ngày là phá bom nổ chậm. Đây là công việc diễn ra hàng ngày nên Phương Định cho rằng: " Quen rồi". Mỗi ngày cô phá bom đến năm lần, ngày nào ít: ba lần. Mỗi lần phá bom là một lần đối mặt với tử thần... + Đứng trước hiểm nguy Phương Định đã vượt lên nỗi sợ hãi và chỉ nghĩ đến cách làm thế nào để hoàn thành nhiệm vụ: Cô có nghĩ đến cái chết nhưng điều đó chỉ mờ nhạt thoáng qua còn tất cả tập trung vào công việc, liệu mìn có nổ, bom có nổ, nếu không thì làm cách nào châm mìn lần thứ hai... Ngữ văn_Trang 6
7. + Đã quen với công việc hiểm nguy nên Phương Định luôn cẩn trọng trong công việc: " đứng cần thận, mảnh bom ghim vào cánh tay thì khá phiền" = Đứng giữa trận địa, đối mặt với hiểm nguy mà cô gái ấy không lo cho tính mạng của mình chỉ nghĩ cách để hoàn thành nhiệm vụ tốt nhất. Cô gái ấy thật gan dạ và dũng cảm biết chừng nào! * Đánh giá về nhân vật và nghệ thuật xây dựng nhân vật: 0,25 - Nhân vật Phương Định tiêu biểu cho các nữ thanh niên xung phong nói riêng và thế hệ trẻ Việt Nam nói chung trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta ở thế kỉ 20. Dẫu cuộc sống chiến trường có khắc nghiệt, công việc vất vả, hiểm nguy thậm chí là hi sinh nhưng vẫn không thể làm mất đi ở họ vẻ hồn nhiên yêu đời, lòng gan dạ dũng cảm. Chính điều đó đã giúp họ vượt lên khó khăn, hiểm nguy để làm nên chiến thắng. - Nghệ thuật: Ngôi kể: ngôi thứ nhất, người kể chuyện chính là Phương Định cho thấy một cách chân thực đời sống tâm hồn của nhân vật. Những câu văn ngắn vừa thể hiện không khí khẩn trương ở chiến trường vừa tạo giọng điệu trẻ trung, hồn nhiên phù hợp với nhân vật... c. Khái quát: 0,5 - Khái quát lại vẻ đẹp nhân vật trong các đoạn trích - Nêu cảm nghĩ của mình về nhân vật - Nhận xét về nhà văn: Tác giả am hiểu cuộc sống chiến trường, hiểu tâm lí các nữ thanh niên xung phong, trân trọng ngợi ca những đóng góp của thế hệ trẻ trong công cuộc kháng chiến... - Bài học về thái độ sống và trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay. 3. Sáng tạo: 0,5 - Vận dụng tốt kiến thức về thể loại để phân tích, cảm nhận, làm nổi bật vẻ đẹp của nhân vật, nghệ thuật xây dựng nhân vật. - Có sáng tạo trong diễn đạt, lập luận; bài viết giàu cảm xúc, thuyết phục. - Liên hệ với các tác phẩm cùng chủ đề, với thực tế... Gv chấm điểm trên phương diện toàn bài, chú ý trân trọng những bài viết giàu sáng tạo. Ngữ văn_Trang 7