Bài giảng Lịch sử Lớp 6 - Tiết 30: Bước ngoặt lịch sử ở đầu thế kỉ X

Nội dung text: Bài giảng Lịch sử Lớp 6 - Tiết 30: Bước ngoặt lịch sử ở đầu thế kỉ X

1. 1. Họ Khóc dùng quyÒn tù chñ Khóc Thõa Dô quª ë Hång Ch©u (Ninh Giang- H¶i Dư¬ng), thuéc mét dßng hä lín l©u ®êi. ¤ng sèng khoan hoµ, hay thư¬ng ngưêi, ®ưîc d©n chóng mÕn phôc. Tưîng Khóc Thõa Dô (?-907)
2. Vào cuối thế kỷ thứ IX, ở phương Bắc, triều đình phong kiến nhà Đường trên đường suy vong. Chính quyền mục nát, vua Đường ăn chơi, sa đọa. Các cuộc khởi nghĩa chống lại chính quyền nổi dậy ở khắp nơi. Lúc ấy, Tiết độ sứ Giao Châu là Độc Cô Tổn có ý làm phản nên bị bắt đi đày ở đảo Hải Nam, rồi chết tại đó. Nhân cơ hội này, Khúc Thừa Dụ đã chớp thời cơ dấy binh khởi nghĩa, đánh chiếm phủ Tống Bình - Đại La, tự xưng là Tiết độ sứ. Để giữ vững chính quyền non trẻ vừa mới thành lập, ông đã cử phái bộ sang nhà Đường thần phục, nhưng thực chất là "dùng nhu, chế cương". Sau đó, nhà Đường phải công nhận chức quan này của ông.
3. 1. H Khóc dùng quyÒn tù chñ ọ Tiết độ sứ là chức quan của nhà Đường phong cho Khúc Thừa Dụ làm Tiết Độ Sứ để chứng tỏ An Nam vẫn thuộc a) Hoµn c¶nh: nhà Đường. - Cuèi thÕ kØ IX: Nhµ §êng suy yÕu. - Khóc Thõa Dô tËp hîp nh©n d©n næi dËy. - Gi÷a n¨m 905: TiÕt ®é sứ An Nam bÞ gi¸ng chøc, Khóc Thõa Dô ®¸nh chiÕm Tống B×nh, tự xưng lµ TiÕt ®é sø. - §Çu n¨m 906 Vua §ưêng phong cho Khóc Thõa Dô lµm TiÕt ®é sø.
4. 1.Họ Khóc dùng quyÒn tù chñ b) Hä Khóc x©y dùng nÒn tù chñ: N¨m 907: Khóc Thõa Dô mÊt → Khóc H¹o lªn thay: - §Æt l¹i khu vùc hµnh chÝnh. - Cö ngêi tr«ng coi mäi viÖc ®Õn tận x·. - §Þnh l¹i møc thuÕ, b·i bá c¸c thø lao dÞch, lËp l¹i sæ hé khÈu. * Mục đích: Xây dựng chính quyÒn độc lập tù chñ cña ngêi ViÖt.
5. • Khúc Hạo (? - 917) còn gọi là Khúc Thừa Hạo là con của Khúc Thừa Dụ, thay cha làm Tiết độ sứ vào năm Đinh Mão 907, hết lòng chăm lo việc dân nước. Nối nghiệp cha và nối chí cha, Khúc Hạo đã đảm đương một cách tài giỏi trọng trách củng cố nền tự chủ còn non trẻ của dân tộc Việt Nam. Khúc Hạo kiên trì giữ vững đất nước, chăm lo xây dựng nền tảng độc lập của dân tộc, tiến hành nhiều cải cách quan trọng về các mặt dựa trên quan điểm "Chính sự cốt chuộng khoan dung, giản dị, nhân dân đều được yên vui" (Việt sử thông giám cương mục). Khuùc Haïo
6. Dương Đình Nghệ (cũng có sách viết là Dương DiênNghệ), quê ở làng Ràng, xã Dương Xá, nay thuộc huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá, sinh năm nào không rõ. Dưới thời họ Khúc, Dương Đình Nghệ vừa là hào trưởng của đất Dương Xá. vừa là một trong những bộ tướng của Khúc Haïo. Khi quân Nam Hán xâm lược và đô hộ nước ta, Dương Đình Nghệ quyết chí nổi dậy giành độc lập. Sử cũ cho biết, ông nuôi đến 3000 nghĩa tử (con nuôi) trong nhà, đồng thời, ra sức hiệu triệu hào kiệt bốn phương hợp sức xướng nghĩa. Những nhân vật nổi tiếng đương thời như: Ngô Quyền ở Phong Châu (nay thuộc Sơn Tây, Hà Tây), Đinh Công Trứ ở Trường Châu (Ninh Bình) đều theo về với Dương Đình Nghệ. Năm 931, Dương Đình Nghệ đem quân ra quét sạch bọn đô hộ Nam Hán, tái lập nền độc lập và tự chủ. Ông tự xưng là tiết độ sứ, cử Đinh Công Trứ làm thứ sử Hoan Châu, Ngô Quyền làm thứ sử Ái Châu.
7. 1. Ngô Quyền đã chuẩn bị đánh quân xâm lược Nam Hán như thế nào?
8. * Sơ lược về tiểu sử của Ngô Quyền? - Ngô Quyền (898 – 944) người Đường Lâm (Hà Nội), cha là Ngô Mân làm châu mục Đường Lâm. - Ngô Quyền là người có chí lớn, mưu cao, mẹo giỏi. Trong cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán lần thứ nhất. Ngô Quyền đã từng chiến đấu anh dũng. Ông là một tướng giỏi, được Dương Đình Nghệ gả con gái cho. Sau khi đánh đuổi quân Nam Hán về nước, Ngô Quyền được Dương Đình Nghệ phong chức Thứ sử, trấn giữ Ái Châu (Thanh Hoá).
9. * Hoàn cảnh lịch sử: - Năm 937, Kiều Công Tiễn giết chết Dương Đình Nghệ để đoạt chức. - Ngô Quyền liền kéo quân ra Bắc.
10. a) Hoàn cảnh lịch sử: Vậy theo em, Ngô Quyền kéo quân ra Bắc nhằm mục đích gì? Năm 937, Kiều Công Tiễn giết chết Dương Đình Nghệ để đoạt chức. - Nhằm trị tội tên phản bội Kiều Công Tiễn, bảo vệ nền tự chủ của đất nước. Ngô Quyền liền kéo quân ra Bắc. ( Vì việc xây dựng nền tự chủ đang Kiều Công Tiễn cho người được tiếnTrước hành tình thì thánghình 4/937 Kiều Công Tiễn làm phản, giết Dương Đình Nghệ ) cầu cứu vua Nam Hán đó Kiều Công Tiễn . đã làm gì?
11. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: Theo em, vì sao Kiều Công Tiễn cầu cứu nhà Nam Hán, hành động của Kiều Công Tiễn cho thấy điều gì ? - Kiều Công Tiễn muốn dùng thế lực của nhà Nam Hán để chống Ngô Quyền, đoạt bằng được chức Tiết độ sứ. - Đây là một hành động phản phúc “cõng rắn cắn gà nhà”
12. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: Cuộc xâm lược nước ta lần thứ hai của quân Nam Hán nổ ra trong hoàn cảnh nào ? Do Kiều Công Tiễn làm phản và cầu cứu nhà Nam Hán để đối phó với Ngô Quyền. Việc nhà Nam Hán tiến hành xâm lược nước ta lần thứ hai đã chứng tỏ điều gì ? Chứng tỏ bọn phong kiến phương Bắc không chịu từ bỏ ý định xâm lược nước ta.
13. Kế hoạch của quân Nam Hán xâm lược nước ta lần thứ hai như thế nào?
14. a) Hoàn cảnh lịch sử: - Năm 938, quân Nam Hán xâm lược nước ta lần thứ hai. Đạo quân vua Nam Hán đóng ở Hải * Môn Đạo quân thuỷ do Lưu Hoằng Tháo chỉ huy
15. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: Nghe tin quân Nam Hán sắp vào nước ta, Ngô Quyền đã chuẩn bị kháng chiến như thế nào ?
16. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: a) Hoàn cảnh lịch sử: - Ngô Quyền bắt giết Kiều Công Tiễn, chuẩn bị kháng chiến bố trí trận địa Vì sao Ngô Quyền quyết định tiêu trên sông Bạch Đằng. diệt quân Nam Hán ở cửa sông Bạch Đằng ? Bách Bạch (Quảng Tây) Tống Bình (Hà Nội)
17. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: a) Hoàn cảnh lịch sử: Ngô Quyền đã bố trí trận địa ở cửa sông Bạch Đằng như thế nào ? Ông đã huy động quân và dân lên rừng đẵn hàng ngàn cây gỗ dài ,đầu đẽo nhọn và bịt sắt ,rồi đem đóng xuống lòng sông Bạch Đằng ở những nơi hiễm yếu ,gần cửa biển,xây dựng thành một trận địa cọc ngầm ,có quân mai phục hai bên bờ.
18. Cửa sông Bạch Đằng
19. Đóng cọc nhọn xuống lòng Đốn gỗ làm cọc sông Bạch Đằng
20. Quân ta mai phục Phục kích
21. THẢO LUẬN NHÓM Vậy kế hoạch đánh giặc của Ngô Quyền chủ động và độc đáo ở điểm nào ? + Chủ động: Đón đánh quân xâm lược. + Độc đáo: Bố trí trận địa cọc ngầm trên sông Bạch Đằng, lợi dụng thuỷ triều của sông.
22. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: a) Hoàn cảnh lịch sử: Ngô Quyền bảo với tướng tá: “ Hoằng Tháo là một đứa trẻ dại, đem quân từ xa đến, quân lính mệt mỏi lại nghe tin Kiều Công Tiễn chết nên không có người làm nội ứng, đã mất vía trước rồi. Quân ta sức mạnh đối địch với quân mệt mỏi, tất phá được. Song họ có lợi ở thuyền, nếu ta không phòng bị trước thì chuyện được thua không thể biết được”
23. CHÚ DẪN Sông và cửa sông Bạch Đằng xưa Quân thuỷ xxxxx Quân địch Quân địch tháo chạy Quân bộ ta mai phục xxxxx Bãi cọc ngầm Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng năm 938
24. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: b) Diễn biến: -Cuối năm 938, Hoằng Tháo chỉ huy thủy quân Nam Hán tiến vào nước ta xxxxx Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng năm 938
25. 2.Chiến thắng Bạch Đằng năm 938: *Diễn biến: -Cuối năm 938, Hoằng Tháo chỉ huy thủy quân Nam Hán tiến vào nước ta - Ngô Quyền cho thuyền nhẹ ra đánh nhử quân Nam Hán vào trận địa bãi cọc lúc nước triều đang lên. xxxxx Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng năm 938
26. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: Tại sao Ngô Quyền chỉ huy quân ta cầm cự và đánh nhử địch ? Đánh nhử giặc vào sông Bạch Đằng, lúc này thuỷ triều dâng lên tràn ngập bãi cọc, đưa xxxxxgiặc vượt qua bãi cọc ngầm. Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng năm 938
27. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: - Lưu Hoằng Tháo đốc quân đuổi theo, vượt qua bãi cọc ngầm vào sông Bạch Đằng. xxxxx Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng năm 938
28. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: xxxxx Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng năm 938
29. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: - Lúc thuỷ triều xuống, quân ta phản công quyết liệt. xxxxx Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng năm 938
30. Phản công
31. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: ? Kết quả trận chiến trên sông Bạch Đằng của Ngô Quyền như thế nào. -Quân Nam Hán thua to . Hoằng Tháo bỏ mạng -> Vua Nam Hán thu quân về nước. Vì sao lại nói : “ trận chiến trên * Ý nghĩa: sông Bạch Đằng là một chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta ? - Chấm dứt hẳn thời kỳ nước ta bị phong kiến Trung Quốc đô hộ (1000 năm ) - Mở ra thời kỳ độc lập lâu dài cho đất nước.
32. Chiến thắng Bạch Đằng năm 938
33. Ngô Quyền có công như thế nào trong cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán xâm lược nước ta lần thứ hai ? Ông đã huy động được sức mạnh toàn dân, tận dụng được vị trí và địa thế của sông Bạch Đằng, chủ động đưa ra kế hoạch và cách đánh giặc độc đáo – bố trí trận địa cọc để làm nên chiến thắng vĩ đại của dân tộc.
34. “ Tiền Ngô Vương có thể lấy quân mới nhóm hợp của đất Việt ta mà phá được trăm vạn quân của Lưu Hoằng Tháo, mở nước xưng vương làm cho người phương Bắc không dám sang nữa. Có thể bảo là một cơn giận mà yên được dân, mưu cũng giỏi mà đánh cũng giỏi vậy. Tuy chỉ xưng vương, chưa lên ngôi Hoàng đế và đổi niên hiệu nhưng mà chính thống của nước Việt ngõ hầu đã nối lại được ” Lê Văn Hưu -Từ đây có thể rút ra bài học lịch sử: Một dân tộc, dù nhỏ, yếu, nhưng quyết tâm đấu tranh giành độc lập dân tộc thì có thể đánh bại được kẻ thù hùng mạnh hơn gấp nhiều lần -Ngô Quyền xứng đáng được nhân dân tôn vinh là “ Ông tổ phục hưng nền độc lập dân tộc ”
35. 2.Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938: Nguyên nhân thắng lợi của * Nguyên nhân thắng lợi cuộc kháng chiến ? - Sự lãnh đạo tài tình của Ngô Quyền, sự đoàn kết của toàn dân. -Tổ tiên ta đã vận dụng cả ba yếu tố : “Thiên thời - địa lợi – nhân hòa ” để tạo nên sức mạnh và chiến thắng.
36. Việc nhân dân ta dựng lăng Ngô Quyền có ý nghĩa như thế nào ? Tượng Ngô Quyền Lăng Ngô Quyền ở Hà Tây
37. Vậy để tưởng nhớ công lao của Ngô Quyền thì các em phải làm gì ? Tượng Ngô Quyền Lăng Ngô Quyền ở Hà Tây
38. TRÒ CHƠI Ô CHỮ 4.1.6. 7. Khi5.Tên 2. Tên PhươngTừ Quân sang 8.tướng connào Ai Nam xâm đãsôngthích tiện của cầu lượcHán mà đượchợpquân cứu quântiến nước dùng quânNamchọn vào Nam ta trong Hán Namlàmnước quân Hán sangtrận cụmHán? taNamsử bằng xâmtừ dụng 3. Quê của Ngô Quyền. (8 chữ cái) Hánđịanước“vội khi đườngcọcđóng tiến(vã ta?(12 12 ngầm. thúc về ởđánhchữ nào?(4đâu?(6 chữ cái).(8 nước chữ cái) chữchữ ta.(nước”cái) cái)cái) 6 chữ ? cái). 1 L Ư U H O Ằ N G T H Á O 2 B I Ể N 3 Đ Ư Ờ N G L Â M 4 H Ả I M Ô N 5 Q U Â N 6 B Ạ C H Đ Ằ N G 7 T H U Y Ề N 8 K I Ề U C Ô N G T I Ễ N NU GN ÔG QÔ UQ YN ỀY NỀ
39. - Về nhà học bài và làm bài tập 1,2,3 SGK - Ôn Tập và chuẩn bị kiểm tra HKII