Bài giảng môn học Ngữ văn Khối 8 - Tiết 1,2: Văn bản "Tôi đi học"

Nội dung text: Bài giảng môn học Ngữ văn Khối 8 - Tiết 1,2: Văn bản "Tôi đi học"

1. Tiết 1,2 VĂN BẢN : TÔI ĐI HỌC THANH TỊNH I. Tìm hiểu chung. 1.Tác giả- tác phẩm. *Tác giả: Thanh Tịnh (1911-1988). - Tên khai sinh: Trần Văn Ninh - Ông vừa là nhà giáo, nhà văn, nhà thơ. Sáng tác của ông đều toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm êm dịu, trong trẻo. - Ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật. *
2. 2.Tác phẩm: - Truyện ngắn “Tôi đi học” in trong tập “Quê mẹ”(1941) - Thể loại: Truyện ngắn trữ tình. - PTBĐ: Tự sự + Miêu tả + Biểu cảm
3. Bố cục: 3 phần * 1.Từ đầu đến “Trên ngọn núi” → Khởi nguồn nỗi nhớ và cảm nhận của “Tôi” trên đường tới trường. * 2.Tiếp đến “Được nghỉ ngơi cả ngày nữa” → Cảm nhận của “Tôi” lúc ở sân trường. * 3.Còn lại → Cảm nhận của “Tôi” khi ở trong lớp học.
4. Tiết 1,2 VĂN BẢN : TÔI ĐI HỌC THANH TỊNH 1. Cảm nhận của "tôi" trên đường tới trường: * Khơi nguồn: - Thời gian: Một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh - Dấu hiệu: Lá ngoài đường rụng? ?Vì nhiềuEm sao có không, nhậnmây gian,xétbàng gì vềbạc ?? KỷTâm niệm trạng ngày của đầu nhân đến -> quen thuộc và gần gũi, gắn liềnthờinghệ vớigian thuậttuổi ấy sửtrởthơ dụng thành-> từ Đó là trườngvật "tôi" của khi nhân nhớ lạivật kỉ kỉngữ niệm & câutrong văn. tâm T áctrí lần đầu được cắp sách tới trường'tôi"niệm. gắn cũ vớinhư thời thế gian,nào? tácdụng giả? của nó? Tâm trạng: Nao nức (kỉ niệm khôngmơn man gian) cụ thể nào? cảm giác trong sáng; tưng bừng, rộn rã => Từ láy+ so sánh làm nổi bật tâm trạng xúc động chân thành của tôi khi nhớ lại kỷ niệm tựu trường.
5. Tiết 1,2 VĂN BẢN : TÔI ĐI HỌC THANH TỊNH * Cảm nhận *Cảm nhận của tôi trên đường đến trường Con đường .quen đi lại lắm lần tự nhiên thấy lạ Lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học => Tình cảm, nhận thức có sự thay đổi, bản thân đã lớn. -Không lội sông, thả diều, ra đồng nô đùa -Cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn -Thèm được nhí nhảnh; bặm tay ghì thậtEmchặt hình dung ra Em có nhận xét gì - Quyển vở xệch ra chúi xuống đất.cậuXóc bélên có vàtháinắm độ lại cẩn về cách dùng từ thận; - Muốn thử sức mình. như thế nào với ? G? iảiTâm miêuthích trạng tảvì củasaođó thaytácnhân giả vật -Có ngay ý nghĩ vừa non nớt vừa ngây thơviệc: Chắc họcchỉ người thạo Tôiđổilại cụ có thể cảm qua giác suy thấy lạ mới cầm nổi bút thước trongnghĩ, buổi cử chỉ,đầu hànhtiên đến động => Động từ sử dụng đúng chỗtrường->và hình lời dùdungnói, Tôinhư rõ quenràngthế nào tưđi ?thế,lại cử chỉ ngộ nghĩnh ngây thơ đáng yêu củalắm chú lần?bé => Yêu học, yêu bạn bè và mái trường thân yêu
6. Tiết 1,2 VĂN BẢN : TÔI ĐI HỌC THANH TỊNH Hình ảnh: Ý nghĩ ấy thoáng qua trong tâm trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi” -> So sánh một hiện tượng vô hình với một hiện tượng thiên nhiên hữu hình đẹp đẽ => nổi bật sự ngây thơ, trong sáng đáng yêu của cậuPhân bé tíchtronggiá kỉtrị niệmnghệ lầnthuật đầucủa tớicâu trườngvăn “ Ý nghĩ ấy thoáng qua trong tâm trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi”
7. Tiết 1,2 VĂN BẢN : TÔI ĐI HỌC THANH TỊNH Với những câu văn nhẹ nhàng, từ ngữ gợi cảm, giàu hình ảnh, dòng hồi tưởng được gợi lên hết sức tự nhiên với sự liên tưởng giữa hiện tại và quá khứ. Từ tâm trạng náo nức, tưng bừng rộn rã tác giả nhớ lại cảm xúc, những hình ảnh quen thuộc trên đường cùng mẹ tới trường
8. Tiết 1,2 VĂN BẢN : TÔI ĐI HỌC THANH TỊNH 2. Cảm nhận của "tôi" lúc ở sân trường. * Khung cảnh trước sân trường: -Dày đặc cả người -Người nào quần áo cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi sáng sủa -Tôi: Trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp đình làng: nơi thờ cúng, tế lễ, nơi thiêng ? « Trường Mĩ Lí vừa =>Hìng ảnh so sánhliêngthể hiệncất giấucảm xúcnhững? Cảnh?Đứng thànhCảmđiềutrướgiữanhậnkính-sâncbí củasânẩntrangtrườngem.) vềnghiêm của cậu học trò nhỏ trước ngôi trường mới nhìnvớihìnhxinhnhiềucảnhảnhxắnngườivừasođiềusánhoaidàythiêngnghiêmtrênđặc?,liêng hấp dẫn trườngtròđìnhcũ vàolànglànglớp Mĩ, lòngngôiLí tôilưutrườngđâm * Hình ảnhTôi: bỡ ngỡ đứng néplạioaibênratrongnghiêm longườisợtâmvẩn, H/trívơthânảnh".tôi Emnhâncóhiểu gì ýnổi nghĩabật?của hình ảnh trên - như con chim con đứng bên bờvậttổ, “ Tôimuốn” ntn?bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thèm vụng khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ →Miêu tả sinh động hình ảnh và tâm trạng các em nhỏ lần đầu tới trường→Thể hiện khát vọng bay cao; khám phá những chân trời tri thức mới của tuổi trẻ trước cánh cửa trường học
9. Tiết 1,2 VĂN BẢN : TÔI ĐI HỌC THANH TỊNH * Khi được gọi tên vào lớp: - Khi có trống thúc: cảm thấy mình chơ vơ - Khi được gọi tên: quả tim tôi ngừng đập, quên cả mẹ đứng sau, tự nhiên giật mình và lúng túng * Khi sắp hàng vào lớp: ? Em cảm nhận thêm + cảm thấy một bàn tay dịu dàng đẩy tôi? Hìnhtới trướcảnh và tâm trạngđượccủađiềuTôigìvàvềcácnhân + thấy nặng nề một cách lạ; Dúi đầu vàobạnvậtlòngTôikhi ?đượcmẹ nứcgọi tênnở khóc → Từ láy gợi tả gợi cảm → miêu tả chânvào thựclớp? sự chuyển biến tâm lí của nhân vật- tâm hồn nhạy cảm → Giàu cảm xúc với trường, lớp, người thân, có những dấu hiệu trưởng thành trong nhận thức và tình cảm ngay trong những ngày đầu tiên đi học.
10. Tiết 1,2 VĂN BẢN : TÔI ĐI HỌC THANH TỊNH 3. Khi vào lớp học - Mùi hương lạ xông lên - Hình treo trên tường: Thấy lạ lạ, hay hay -Bàn ghế, chỗ ngồi: tự lạm nhận là vật riêng của mình Mấy người bạn ngồi bên: không cảm thấy xa lạ chút nào - Cánh chim → một kỉ niệm cũ sống lại - Âm thanh: Tiếng chim hót, ?tiếngKhi? Emvàophấnhãylớpdiễncủahọctả, “thầytâmtôi” đãtrạngcảmcảmnhậnxúcmọicủathứTôi - Chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩmbằnglúcnhẩmnàygiác? quanđánhnàovần? đọc: Bài viết tập: Tôi đi học ? Cảm nhận đó như thế =>Những suy nghĩ, cảm xúcnàotrong? sáng, chân thực =>Tâm hồn yêu thiên nhiên, cảnh vật, yêu bạn bè trường lớp, trân trọng việc học hành=> Tự tin, bước vào buổi học đầu tiên.
11. Tiết 1,2 VĂN BẢN : TÔI ĐI HỌC THANH TỊNH + “Một con chim + “Những tiếng con liệng đến đứng phấn của thầy giáo đứng bên bờ cửa gạch mạnh trên sổ tôi đưa mắt bảng đen đã đưa tôi về cảnh thật thèm thuồng nhìn Thảo? Dòng chữluận"Tôi:đi theo cánh chim” học" kết thúclẩmtruyệnbẩm đánh vần Tôi đi Ở đoạn cuối văn bảnhọccó” 2 chicó ýtiết nghĩa. Cảm gìnhận? của -Một chút buồn khi phảiem? từ giã tuổi thơ, những ngày vui chơi tự do - Trưởng thành trong nhận thức & việc học hành của bản thân. -> Cách kết thúc truyện tự nhiên bất ngờ - Dòng chữ “Tôi đi học” vừa khép lại bài văn vừa mở ra một thế giới mới, một khoảng không gian, thời gian mới, một tâm trạng, tình cảm mới, một giai đoạn mới trong cuộc đời đứa trẻ. Đồng thời dòng chữ đã chốt lại chủ đề bài văn.
12. Tiết 1,2 VĂN BẢN : TÔI ĐI HỌC THANH TỊNH 4/ Thái độ, cử chỉ của người lớn đối với các em bé lần đầu tiên đi học - Phụ huynh: đều chuẩn bị chu đáo cho con em mình, đều trân trọng buổi lễ, đến dự và động viên các con - Ông đốc – người lãnh đạo nhà trường: + Nhìn chúng tôi nói sẽ; + Cặp mắt hiền từ và cảm động + Tươi cười nhẫn nại chờ chúng tôi => nhân hậu, từ tốn, bao dung. ? Đó là những ai? Em - Thày giáo: tươi cười chào đón chúng tôi hãy chỉ rõ và trình bày =>Gia đình và nhà trường đều cócảmtráchnhậnnhiệmcủa emvớivềthế hệ tương lai. =>Gia đình và nhà trường đềutháicó tráchđộ củanhiệmhọ? với thế hệ tương lai. =>“Tôi” đã cảm nhận sâu sắc về sự lớn lao, thiêng liêng của ngôi trường làng Mĩ Lí, trân trọng, cảm nhận sự ân cần, bao dung của ông Đốc, đồng thời cũng nhận thức về sự tự lập của bản thân trong việc đến trường học tập.
13. Tiết 1,2 VĂN BẢN : TÔI ĐI HỌC THANH TỊNH *NT: -Miêu tả tinh tế, chân thực diễn biến tâm trạng I. Tìm hiểu chung. của nhân vật “tôi” trong ngày đầu đi học . II. Đọc hiểu văn bản. - Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so 1. Cảm nhận của "tôi" sánh độc đáo; giọng điệu trữ tình, trong sáng. trên đường tới trường. - Kết hợp miêu tả+ tự sự+ biểu cảm. 2. Cảm nhận của "tôi" lúc ở sân trường. *ND: Trong cuộc đời mỗi con người, kỉ niệm trong sáng 3. Khi vào lớp học của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường đầu tiên, 4. Tổng kết: thường được ghi nhớ mãi.
14. II. Luyện tập: Bài 1. ? Nhận xét nào nói đúng nhất những yếu tố góp phần tạo nên chất thơ của tác phẩm? A. Truyện được bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ của ''tôi'' theo trình tự thời gian của buổi tựu trường. B. Có sự kết hợp hài hoà giữa các phương thức tự sự, miêu tả, biểu cảm. C. Tình huống truyện chứa đựng chất thơ kết hợp với việc sử dụng các h/ả so sánh giàu chất trữ tình. D. Cả A, B, C Bài 2: ? phân tích một số hình ảnh so sánh đặc sắc trong bài. ? Ghi lại những ấn tượng, cảm xúc về một ngày tựu trường mà em nhớ nhất.
15. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 1.- Học thuộc ghi nhớ. Cảm nhận được giá trị nội dung và nghệ thuật 2. - Tìm và sưu tầm những bài thơ, bài hát nói về tâm trạng trong ngày đầu tiên đến trường. - Soạn bài "Trong lòng mẹ" .
16. Hướng dẫn về nhà: - Tìm và sưu tầm những bài thơ, bài hát nói về tâm trạng trong ngày đầu tiên đến trường. - Soạn bài "Trong lòng mẹ" .