Bài giảng môn Vật lí Khối 9 - Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện-Từ trường

Nội dung text: Bài giảng môn Vật lí Khối 9 - Bài 22: Tác dụng từ của dòng điện-Từ trường

1. Chào mừng quý thầy cô đến với lớp 9B!
2. Kiểm tra bài cũ Câu 1: Nêu đặc điểm của nam châm? Khi đặt hai nam châm gần nhau thì chúng tương tác với nhau như thế nào ? Trả lời: - Nam châm có hai từ cực đó là từ cực Bắc và từ cực Nam. Nam châm hút được các vật liệu từ như sắt, thép. - Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên thì đẩy nhau và các từ cực khác tên hút nhau.
3. Câu 2. Câu phát biểu nào sau đây không đúng khi nói về nam châm? A Nam châm luôn có hai từ cực Bắc và Nam B Mọi chỗ trên nam châm đều hút sắt mạnh như ✓ nhau C Nam châm có tính hút được sắt, niken D Khi bẻ đôi một nam châm ta được hai nam châm mới
4. Ở vật lí lớp 7 ta đã biết dòng điện chạy qua cuộn dây có tác dụng từ. Nếu dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì thì nó có tác dụng từ hay không? Công tắc Cuộn dây Nguồn điện + -
5. Phiếu học tập số 1 1. Khi khóa K mở, kim nam châm ở trạng thái nào? Dây dẫn AB nằm ở vị trí nào so với kim nam châm? Lúc này có dòng điện chạy qua dây dẫn AB không? . 2. Khi đóng khoá K, có hiện tượng gì xảy ra với kim nam châm ? Lúc đã nằm cân bằng kim nam châm còn song song với dây dẫn nữa không ? 3. Hiện tượng xảy ra với kim nam châm chứng tỏ điều gì ?
6. Phiếu học tập số 1 1. Khi công tắc K mở, kim nam châm ở trạng thái nào? vị trí của dây dẫn AB như thế nào so với kim nam châm? Có dòng điện chạy qua dây AB không? - Kim nam châm đứng yên chỉ hướng Bắc - Nam 1,5 đ - Dây dẫn AB song song với nam châm. 1,5 đ - Không có dòng điện chạy qua dây AB. 1,5 đ 2. Khi công tắc K đóng, hiện tượng gì đã xảy ra với kim nam châm? - Khi đã cân bằng kim nam châm còn song song với dây dẫn AB không? - Kim nam châm lệch khỏi hướng Bắc – Nam. 2 đ - Không còn song song với dây dẫn AB. 1,5 đ 3. Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hoặc dây dẫn bất kỳ gây ra tác dụng lực lên kim nam châm đặt gần nó. 2 đ
7. Thí nghiệm hình 22.1 được gọi là TN Ơ-xtet. Phát kiến của Ơ-xtet về sự liên hệ giữa điện và từ vào năm 1820 đã mở đầu cho bước phát triển mới của điện từ học thế kỷ XIX và XX. Thí nghiệm của Oersted là cơ sở cho sự ra đời của động cơ điện Hans Christian Oersted (1777 – 1851)
8. Nam châm thử
9. N N S S
10. Phiếu học tập số 2 1, Khi đưa nam châm lại gần dây dẫn ở các vị trí khác nhau, nam châm có hiện tượng gì? 2, Khi nam châm đã đứng yên, xoay nam châm khỏi hướng xác định, buông tay thì nam châm có hiện tượng gì? 3, Chứng tỏ không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng gì lên kim nam châm đặt trong nó?
11. Phiếu học tập số 2 1, Khi đưa nam châm lại gần dây dẫn ở các vị trí khác nhau, nam châm có hiện tượng gì? - Kim nam châm bị lệch hướng Bắc - Nam 3đ 2, Khi nam châm đã đứng yên, xoay nam châm khỏi hướng xác định, buông tay thì nam châm có hiện tượng gì? - Nam châm vẫn trở lại vị trí cũ 3đ 3, Chứng tỏ không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng gì lên kim nam châm đặt trong nó? 4đ - Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói trong không gian đó có từ trường, tại mỗi vị trí nhất định trong từ trường của thanh nam châm hoặc dòng điện, kim nam châm đều chỉ một hướng xác định.
12. Từ trường thường được phát hiện ở khu vực:
13. Kiến thức về bảo vệ môi trường • Trong không gian, từ trường và điện trường tồn tại trong một trường thống nhất là điện từ trường. Sóng điện từ là sự lan truyền của điện từ trường biến thiên trong không gian. • Các sóng radio, sóng vô tuyến, ánh sáng nhìn thấy, tia X, tia gamma cũng là sóng điện từ. Các sóng điện từ truyền đi mang theo năng lượng. Năng lượng sóng điện từ phụ thuộc vào tần số và cường độ sóng.
14. Tác hại ô nhiễm điện từ trường Ngày nay theo nhiều nghiên cứu đáng tin tưởng cho thấy ô nhiễm điện từ trường là một trong những nguyên nhân chính gây ra các hiện tượng: • Nhức đầu • Mất ngủ • Mệt mỏi mãn tính • Trầm cảm • Huyết áp thay đổi thất thường hay huyết áp cao • Sự mẫn cảm ngoài da • Ung thư máu ở trẻ em • Sảy thai hay quái thai
15. Để hạn chế tác hại của sóng điện từ đối với con người thì chúng ta cần phải làm gì? ✓ Xây dựng các trạm phát sóng điện từ xa khu dân cư. ✓ Sử dụng điện thoại di động hợp lí, đúng cách: Không sử dụng điện thoại di động để đàm thoại quá lâu, tắt điện thoại khi ngủ hoặc để xa người. ✓ Giữ khoảng cách giữa các trạm phát sóng phát thanh truyền hình một cách thích hợp. ✓ Tăng cường sử dụng truyền hình cáp, điện thoại cố định, chỉ sử dụng điện thoại di động khi thật cần thiết. ✓ Đảm bảo hành lang an toàn điện (đặc biệt là đường dây điện cao thế).
16. Cách nhận biết từ trường • Dùng kim nam châm (nam châm thử) để nhận biết từ trường. • Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường.
17. Vận dụng – Củng cố C4 : Nếu có một kim nam châm thì em làm thế nào để phát hiện ra trong dây dẫn AB có dòng điện hay không ? Đặt kim nam châm lại gần dây dẫn AB. Nếu kim nam châm lệch khỏi hướng Nam – Bắc thì dây dẫn AB có dòng điện chạy qua và ngược lại. C5: Thí nghiệm nào đã làm với nam châm chứng tỏ rằng xung quanh Trái Đất có từ trường? Đó là thí nghiệm đặt kim nam châm ở trạng thái tự do, khi đã đứng yên, kim nam châm luôn chỉ hướng Nam – Bắc.
18. C6 :Tại một điểm trên bàn làm việc, người ta thử đi thử lại vẫn thấy kim nam châm luôn nằm dọc theo một hướng xác định, không trùng với hướng Nam – Bắc. Từ đó có thể rút ra kết luận gì về không gian xung quanh kim nam châm? Không gian xung quanh kim nam châm có từ trường.
19. Câu 1: Phát biểu nào sau đây là đúng? AA. Dòng điện gây ra từ trường. B. Các hạt mang điện tích tạo ra từ trường. C. Các vật nhiễm điện tạo ra từ trường. D. Các dây dẫn tạo ra từ trường. Câu 2: Từ trường không tồn tại ở đâu? A. Xung quanh một nam châm. B. Xung quanh một dây dẫn có dòng điện chạy qua. C.C Xung quanh điện tích đứng yên. D. Mọi nơi trên Trái Đất.
20. Vận dụng – Củng cố
21. ❖Đọc phần có thể em chưa biết ❖Hoàn thành các câu hỏi trong SGK ❖ Làm bài tập 22.1 đến 22.4 ❖ Đọc trước bài : Từ phổ - Đường sức từ