Bài giảng môn Vật lí Lớp 9 - Bài 10: Biến trở, điện trở dùng trong kỹ thuật

Nội dung text: Bài giảng môn Vật lí Lớp 9 - Bài 10: Biến trở, điện trở dùng trong kỹ thuật

1. KIỂM TRA BÀI CŨ 1, Điện trở của dây dẫn phụ 2, Tính điện trở của một sợi dây thuộc vào các yếu tố nào? Ghi Nicrom dài 1m và tiết diện là công thức tính điện trở 1mm2 biết ρ = 1,10 . 10-6 W m Trả lời: Điện trở của dây dẫn tỉ Tãm t¾t l = 1m lệ thuận với chiều dài của dây 2 -62 dẫn, tỉ lệ nghịch với tiết diện S = 1 mm = 1.10 m -6 của dây và phụ thuộc vào vật =W1,10.10 m liệu làm dây dẫn. R = ? R = ρ . l Giải: Áp dụng công thức S l 1 R = ρ. = 1,10.10 -6. = 1,1(Ω) S 1.10 -6
2. C1: Quan sát ảnh chụp hình 10.1( hoặc biến trở thật) để nhận dạng các loại biến trở. a) Biến trở con chạy b) Biến trở tay quay c) Biến trở than C M N C C A B A N B A N B H×nh 10.1
3. C2: Nếu mắc hai đầu A,B của cuộn dây này nối tiếp vào mạch điện thì khi dịch chuyển con chạy C, biến trở có tác dụng làm thay đổi điện trở không ? Vì sao ? C M N C A B A N B _ + + _ Trả lời: Không có tác dụng làm thay đổi điện trở. Vì khi đó, con chạy C dịch chuyển dòng điện vẫn chạy qua toàn bộ cuộn dây của biến trở, chiều dài phần cuộn dây có dòng điện đi qua không đổi
4. C3: Mắc vào điểm A và N khi dịch chuyển con chạy ( hoặc tay quay C) thì điện trở của mạch điện có thay đổi không ? Vì sao ? a) Biến trở con chạy b) Biến trở tay quay C M N C A B _ A N B + + _ Trả lời: Điện trở của mạch điện có thay đổi. Vì khi dịch chuyển con chạy hoặc tay quay sẽ làm thay đổi chiều dài phần cuộn dây có dòng điện chạy qua do đó làm thay đổi điện trở của biến trở và của mạch điện
5. a) C M N + C A B _ A N B + _ C b) M N A B _ + C M N c) C A B _ A N B + + _
6. C4: Trên hình 10.2 vẽ các kí hiệu sơ đồ của biến trở. Hãy mô tả hoạt động của biến trở có kí hiệu sơ đồ a, b, c. a) b) c) d) Hình 10.2 Trả lời: Khi dịch chuyển con chạy thì sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi điện trở của biến trở.
7. C5: Vẽ sơ đồ mạch điện hình 10.3. + _ K Đ C N C A B M N A B _ +
8. C6: Tìm hiểu trị số lớn nhất của biến trở được sử dụng và cường độ lớn nhất của dòng điện cho phép chạy qua biến trở đó. + Mắc m¹ch ®iÖn theo h×nh 10.3. ®Èy con chay C về s¸t ®iÓm N ®Ó biến trở cã ®iÖn trë lín nhÊt. + §ãng c«ng t¾c råi dÞch con C M N ch¹y C ®Ó ®Ìn s¸ng h¬n. T¹i sao ? A B _ +
9. + §Ó ®Ìn s¸ng m¹nh nhÊt th× ph¶i dÞch con ch¹y cña biÕn trë tíi vÞ trÝ nµo ? V× sao ? + _ K C N N Đ C M A B A B _ + DÞch con ch¹y vÒ phÝa ®iÓm M
10. + §Ó ®Ìn s¸ng m¹nh nhÊt th× ph¶i dÞch con ch¹y cña biÕn trë tíi vÞ trÝ nµo ? V× sao ? C M N + _ K A B N Đ C A B _ +
11. NÕu dÞch con ch¹y vÒ phÝa ®iÓm N C M N _ + A B K N Đ C B _ A +
12. C6: Tr¶ lêi: §Ó ®Ìn s¸ng m¹nh nhÊt th× ph¶i dÞch con ch¹y vÒ phÝa ®iÓm M, V× khi ®ã biÕn trë vµ c¶ m¹ch cã ®iÖn trë nhá nhÊt.
13. C7: Trong kÜ thuËt ngêi ta sö dông c¸c ®iÖn trë cã kÝch thíc nhá víi c¸c trÞ sè kh¸c nhau cã thÓ lín tíi vµi tr¨m mªga«m (1MW = 106W). C¸c ®iÖn trë nµy ®îc chÕ t¹o b»ng mét líp than hoÆc mét líp kim lo¹i máng phñ ngoµi mét lâi c¸ch ®iÖn (thêng b»ng sø). H·y gi¶i thÝch t¹i sao líp than hay líp kim lo¹i máng ®ã l¹i cã ®iÖn trë lín. Tr¶ lêi: Líp than hay líp kim lo¹i máng cã thÓ cã ®iÖn trë R = ρ . l lín v× tiÕt diÖn S cña chóng cã thÓ rÊt nhá, theo c«ng thøc S th× khi S rÊt nhá R cã thÓ rÊt lín.
14. C8: H·y nhËn d¹ng hai c¸ch ghi trÞ sè c¸c ®iÖn trë kÜ thuËt nªu díi ®©y. C¸ch 1 : TrÞ sè ®îc ghi trªn ®iÖn trë ( h×nh 10.4a) 680kW H×nh 10.4 a C¸ch 2 : TrÞ sè ®îc thÓ hiÖn b»ng c¸c vßng mµu s¬n trªn ®iÖn trë (h×nh10.4b vµ h×nh 2 b) ë b×a 3). Vßng mµu thø t Vßng mµu thø ba Vßng mµu thø hai Vßng mµu thø nhÊt
15. III. VËn dông C9: §äc trÞ sè cña c¸c ®iÖn trë kÜ thuËt cïng lo¹i nh h×nh 10.4a cã trong dông cô thÝ nghiÖm 680kW a) H×nh 10.4
16. C10: Mét biÕn trë con ch¹y cã ®iÖn trë lín nhÊt lµ 20W. D©y ®iÖn trë cña biÕn trë lµ d©y hîp kim nicrom cã tiÕt diÖn 0,5mm2 vµ ®îc quÊn ®Òu xung quanh mét lâi sø trßn ®êng kÝnh 2cm. tÝnh sè vßng d©y cña biÕn trë nµy. R.S 20.0,5.10 -6 Gi¶i:+ chiÒu dµi cña d©y hîp kim lµ : l = = 9,091m ρ 1,1.10 -6 l 9,091 + Sè vßng d©y cña biÕn trë lµ : N = = = 145vßng πd π.0,02
17. Ghi nhí BiÕn trë lµ ®iÖn trë cã thÓ thay ®æi trÞ sèvµ cã thÓ ®- îc sö dông ®Ó ®iÒu chØnh cêng ®é dßng ®iÖn trong m¹ch. Cã thÓ em cha biÕt §äc sè trÞ sè ®iÖn trë cña c¸c ®iÖn trë sau N©u, ®en, n©u (100W) Xanh lôc, ®á, ®en (52W) Xanh lam, ®en, vµng (600.000W = 600kW)