Bài giảng Ngữ văn Khối 9 - Bài 26: Tổng kết phần Văn bản nhật dụng

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Khối 9 - Bài 26: Tổng kết phần Văn bản nhật dụng

1. Quan sát những nhóm hình ảnh sau và cho biết mỗi nhóm hình ảnh đó gợi nhớ tới văn bản đã học nào, thuộc đề tài gì, ở lớp mấy trong chương trình THCS?
2. “Đất là mẹ” - Là nơi sản sinh, nuôi sống muôn loài. - Cái gì con người làm cho đất đai là làm cho ruột thịt của mình. - Con người cần sống hòa hợp với môi trường, đất đai và phải biết cách bảo vệ nó.
3. Gợi nhớ văn bản: Động Phong Nha – Ngữ văn 6 – Đề tài: Danh lam thắng cảnh
4. Gợi nhớ văn bản: Cầu Long Biên – Chứng nhân lịch sử – Ngữ văn 6 – Đề tài: Di tích lịch sử
5. “Đất là mẹ” - Là nơi sản sinh, nuôi sống muôn loài. - Cái gì con người làm cho đất đai là làm cho ruột thịt của mình. - Con người cần sống hòa hợp với môi trường, đất đai và phải biết cách bảo vệ nó. Gợi nhớ văn bản: Bức thư của thủ lĩnh da đỏ – Ngữ văn 6 – Đề tài: Mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người.
6. Gợi nhớ văn bản: Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000 – Ngữ văn 8 – Đề tài: Môi trường
7. Gợi nhớ văn bản: Ca Huế trên sông Hương– Ngữ văn 7 – Đề tài: Văn hóa
8. Gợi nhớ văn bản: Ôn dịch thuốc lá– Ngữ văn 8 – Đề tài: Tệ nạn ma túy và thuốc lá.
9. TiÕt 143,144, 145
10. I.Kh¸i niÖm v¨n b¶n nhËt dông. ? V¨n b¶n nhËt dông ®Ò cËp ®Õn - V¨n b¶n nhËt dông chØ ®Ò nh÷ng vÊn ®Ò g×? cËp tíi chøc n¨ng, ®Ò tµi vµ tÝnh cËp nhËt cña néi dung.
11. I.Kh¸i niÖm v¨n b¶n nhËt ? TÊt c¶ nh÷ng v¨n b¶n nhËt dông. dông c¸c em ®· ®ưîc häc * §Ò tµi tõ líp 6 ®Õn líp 9 thuéc - §Ò tµi rÊt phong phó: thiªn nh÷ng ®Ò tµi nµo? nhiªn, m«i trưêng, v¨n ho¸, gi¸o dôc,chÝnh trÞ, x· héi,
12. I. KHÁI NIỆM VĂN BẢN NHẬT DỤNG Văn bản nhật dụng: là loại văn bản đề cập, bàn luận, thuyết minh, tường thuật, miêu tả, đánh giá về những vấn đề, những hiện tượng gần gũi bức thiết với cuộc sống con người và cộng đồng.
13. II. NỘI DUNG Văn bản nhật dụng: có tính cập nhật, gắn với cuộc sống bức thiết hằng ngày. Phải được thông tin đại chúng nhắc tới.
14. III. BẢNG THỐNG KÊ VĂN BẢN NHẬT DỤNG Đà HỌC Líp V¨n b¶n Néi dung 1. CÇu Long Biªn – - N¬i chøng kiÕn nh÷ng sù kiÖn L.sử chøng nh©n lÞch sö bi tr¸ng, hµo hïng cña thñ ®« Hµ Néi. - Là kú quan thÕ giíi, thu hót kh¸ch du 2. §éng Phong Nha lịch, tù hào và b¶o vÖ danh lam th¾ng 6 c¶nh này. - Con ngưêi ph¶i biÕt sèng hoµ hîp víi 3. Bøc thư cña thñ TN vµ ph¶i b¶o vÖ MT sèng. lÜnh da ®á
15. Cầu Long Biên thời xưa Tõ n¨m 1902 ®Õn n¨m 2002, cÇu Long Biªn gi÷ vai trß: chøng nh©n, ngưêi lµm chøng sèng ®éng cña Thñ ®« Hµ Néi, mét thÕ kØ ®Çy ®au thư¬ngCầu vµ Longanh hïng Biên cña năm ND ViÖt 1925 Nam .
16. Một số hình ảnh về động nước của động Phong Nha
17. *Vẻ đẹp của động: •Động khô:
18. “§Êt lµ mÑ” - Lµ n¬i s¶n sinh, nu«i sèng mu«n loµi. - C¸i g× con ngêi lµm cho ®Êt ®ai lµ lµm cho ruét thÞt cña m×nh. - Con ngêi cÇn sèng hßa hîp víi m«i trêng, ®Êt ®ai vµ ph¶i biÕt c¸ch b¶o vÖ nã.
19. Líp V¨n b¶n Néi dung -T×nh c¶m thiªng liªng cña cha mÑ ®èi 1. Cæng trưêng më ra víi con c¸i. Vai trß cña nhµ trưêng ®èi víi mçi con ngêi. -Yªu thư¬ng, kÝnh träng cha mÑ lµ t×nh 2. MÑ t«i c¶m thiªng liªng cña con ngêi. 7 -T×nh c¶m anh em th©n thiÕt vµ nçi ®au 3. Cuéc chia tay cña cña nh÷ng em nhá r¬i vµo c¶nh ngé gia nh÷ng con bóp bª ®×nh li t¸n. 4. Ca HuÕ trªn s«ng -NÐt ®Ñp v¨n ho¸ truyÒn thèng vµ Hư¬ng nh÷ng con ngưêi tµi hoa xø HuÕ
20. Người ta tính rằng, vứt bỏ một túi ni lông chỉ tốn 1 giây, nhưng nếu không có sự tác động bởi nhiệt độ cao của ánh sáng mặt trời thì phải mất từ 500 năm đến 1.000 năm mới có thể phân hủy được. Tuy nhiên, nếu đốt ni lông không đúng cách sẽ gây ô nhiễm môi trường, nguy hại đến sức khỏe con người, động vật. Theo các nhà khoa học, trong một số loại túi ni lông có lẫn lưu huỳnh, dầu hỏa nguyên chất, khi bị đốt cháy, gặp hơi nước sẽ tạo thành axit sunfuric dưới dạng các cơn mưa axit, rất có hại cho phổi người và động vật. Tệ hơn, túi ni lông làm bằng nhựa PVC có chứa clo, khi cháy tạo ra chất đioxin và axit clohiđric vô cùng độc hại.
21. Líp V¨n b¶n Néi dung 1. Th«ng tin vÒ Ngµy -T¸c h¹i cña bao b× ni l«ng ®èi víi m«i Tr¸i §Êt n¨m 2000 trưêng sèng 2.¤n dÞch thuèc l¸ -T¸c h¹i cña thuèc l¸ ®èi víi søc khoÎ 8 con ngưêi vµ kinh tÕ x· héi
22. Líp V¨n b¶n Néi dung 1. Th«ng tin vÒ Ngµy -T¸c h¹i cña bao b× ni l«ng ®èi víi m«i Tr¸i §Êt n¨m 2000 trưêng sèng 2.¤n dÞch thuèc l¸ -T¸c h¹i cña thuèc l¸ ®èi víi søc khoÎ 8 con ngưêi vµ kinh tÕ x· héi 3.Bµi to¸n d©n sè - Mèi quan hÖ gi÷a d©n sè vµ sù ph¸t triÓn cña XH
23. Líp V¨n b¶n Néi dung 1. Tuyªn bè TG vÒ sù Phong c¸ch Hå ChÝ -Tr¸ch nhiÖm ch¨m sãc vµ b¶o vÖ trÎ sèng cßn, quyÒn em cña céng ®ång quèc tÕ ®Minhưîc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn cña trÎ em. A Tuyªn bè TG vÒ sù -Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n vµ tr¸ch 9 sèng cßn, quyÒn ®2ư.§îcÊu b¶o tranh vÖ chovµ ph¸t mét nhiÖm ng¨n chÆn chiÕn tranh h¹t nh©n v× hßa b×nh triÓnthÕ giíi cña hoµ trÎ em.b×nh B - Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng 3§.PhongÊu tranh c¸ch cho Hå mét ChÝ v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh hoa v¨n ho¸ MinhthÕ giíi hoµ b×nh nh©n lo¹i trong phong c¸ch Hå ChÝ Minh. C
24. V¨n b¶n Néi dung §Ò tµi Chøc n¨ng TÝnh cËp nhËt 1.CÇu Long Biªn – chøng - N¬i chøng kiÕn nh÷ng sù kiÖn nh©n lÞch sö LS bi tr¸ng, hµo hïng cña thñ ®« Hµ Néi`Trªn c¬ së 6 2.§éng Phong Nha -Lµ kú quan TG, cÇn ph¶i ®ưîc b.vÖ, - Con ngnéiưêi ph¶i dung biÕt sèng c¸c hoµ hîp víi 3.Bøc thư cña thñ lÜnh da ®á TN vµ b¶o vÖ MT sèng 1.Cæng trưêng më ra - Tv×nh¨ c¶mn b¶n thiªng liªngnhËt cña chadông mÑ ®èi víi con c¸i. Vai trß cña nhµ trưêng ®èi víi mçi con ng®·ưêi häc, 7 2.MÑ t«i -Yªu thư¬ng, kÝnh träng cha mÑ lµ t/c¶m thiªng liªng cña con ngưêi -T× nhem c¶m h·yanh em th©nx¸c thiÕt ®Þnh vµ nçi 3. Cuéc chia tay cña nh÷ng ®au cña nh÷ng em nhá r¬i vµo c¶nh con bóp bª ngé gia ®×nh li t¸n -NÐt ®Ñp v¨n ho¸ truyÒn thèng vµ 4.Ca HuÕ trªn s«ng Hư¬ng vµ ®iÒn c¸c nh÷ng con ngưêi tµi hoa xø HuÕ 1. Th«ng tin vÒ Ngµy Tr¸i -T¸cth«ng h¹i cña bao tin b× ni phï l«ng ®èi hîp víi MT §Êt n¨m 2000 -T¸c h¹i cña thuèc l¸ ®èi víi søc khoÎ 2.¤n dÞch thuèc l¸ con ngư êivµo c¸c cét 8 3.Bµi to¸n d©n sè -MQH gi÷a DS vµ sù p/triÓn cña XH 1. Tuyªn bè TG vÒ sù sèng -Tr¸ch nhiÖmtư ¬ngch¨m sãc øng vµ b¶o vÖ trÎ cßn, quyÒn ®ưîc b¶o vÖ vµ em cña céng ®ång quèc tÕ 9 ph¸t triÓn cña trÎ em. -Nguy c¬ chiÕn tranh h¹t nh©n vµ tr¸ch nhiÖmtrong ng¨n chÆn b¶ng chiÕn tranh sau h¹t nh©n 2. §Êu tranh cho mét TG HB v× hßa b×nh - Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a truyÒn thèng 3.Phong c¸ch HCM v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh hoa Vho¸ nh©n lo¹i trong p/c¸ch HCM
25. V¨n b¶n §Ò tµi NT TÝnh cËp nhËt 1.CÇu Long Biªn – chøng - B¶o tån, t«n t¹o di - Di tÝch lÞch sö - ThuyÕt minh nh©n lÞch sö tÝch LS vµ danh lam - Danh lam th¾ng c¶nh th¾ng c¶nh 6 2. §éng Phong Nha - ThuyÕt minh 3. Bøc thư cña thñ lÜnh da ®á - Moi q.h gi÷a TN víi -Nghị luận - B¶o vÖ ®Êt ®ai vµ con ngưêi +Biểu cảm m«i trưêng sèng 1.Cæng trêng më ra - Gi¸o dôc; gia ®×nh; - Tù sù, miªu -Vai trß cña gi¸o dôc vµ 2. MÑ t«i trÎ em trong x· héi t¶, biÓu c¶m ngêi mÑ ®èi víi trÎ em. hiÖn nay 7 3. Cuéc chia tay cña nh÷ng - HËu qu¶ cña t×nh tr¹ng ly h«n trong XH hiÖn nay con bóp bª -V¨n ho¸ d©n gian 4.Ca HuÕ trªn s«ng Hư¬ng - B¶o tån b¶n s¾c v¨n ho¸ truyÒn thèng d©n téc - M«i trưêng bÞ « nhiÔm 1. Th«ng tin vÒ Ngµy Tr¸i - B¶o vÖ MT sèng bëi chÊt th¶i sinh ho¹t vµ §Êt n¨m 2000 - Chèng tÖ n¹n thuèc l¸ - ThuyÕt khãi thuèc l¸ minh 8 2.¤n dÞch thuèc l¸ vµ ma tuý - DS vµ t¬ng lai cña loµi - Bµn luËn - Sù gia t¨ng d©n 3.Bµi to¸n d©n sè ngưêi sè vµ tÖ n¹n XH 1. Tuyªn bè TG vÒ sù sèng - QuyÒn trÎ em - HiÖn nay, trªn TG vÉn cßn trÎ em chưa ®ưîc 9 cßn, quyÒn ®ưîc b¶o vÖ vµ - Chèng chiÕn tranh, hưëng quyÒn cña m×nh.; ph¸t triÓn cña trÎ em. b¶o vÖ hoµ b×nh hoµ b×nh lµ nguyÖn väng - §Ò cËp, bµn -Héi nhËp VHTG chÝnh ®¸ng cña nh©n lo¹i. luËn vÊn ®Ò 2. §Êu tranh cho mét TG HB gi÷ g×n b¶n s¾c VH -B¶n s¾c VHDT trong 3. Phong c¸ch HCM d©n téc thêi ®¹i héi nhËp QTÕ
26. Xác định phương thức biểu đạt trong các ví dụ sau: a. Cô giáo Tâm gỡ tay Thủy, đi lại phía bục mở cặp lấy một quyển sổ cùng với chiếc bút máy lắp vàng đưa cho em tôi và nói : - Cô tặng em về trường mới em cố gắng học tập nhé ! Em vội đặt quyển sổ và cây bút lên bàn: Thưa cô , em không dám nhận, em không được đi học nữa. Sao vậy ? – Cô Tâm sửng sốt . Nhà bà ngoại em ở xa trường học lắm. Mẹ em bảo sẽ sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán . “ Trời ơi !”, cô giáo tái mặt và nước mắt giàn giụa . Lũ nhỏ cũng khóc mỗi lúc một to hơn. (Cuộc chia tay của những con búp bê – Khánh Hoài) - Phương thức biểu đạt: Tự sự, biểu cảm
27. Xác định phương thức biểu đạt trong các ví dụ sau: Theo các nhà khoa học, bao bì ni lông lẫn vào đất làm cản trở quá trình sinh trưởng của các loài thực vật bị nó bao quanh, cản trở sự phát triển của cỏ dẫn đến hiện tượng xói mòn ở các vùng đồi núi. Bao bì ni lông vứt xuống cống làm tắc các đường cống dẫn nước thải, làm tăng khả năng ngập lụt của các đô thị về mùa mưa. Sự tắc nghẽn hệ thống cống rãnh làm cho muỗi phát sinh, lây truyền dịch bệnh. Bao bì ni lông trôi ra biển làm chết các sinh vật khi chúng nuốt phải. Đặc biệt bao bì ni lông màu đựng thực phẩm làm ô nhiễm thực phẩm do chứa các kim loại như chì, ca-mi- đi gây tác hại cho não và là nguyên nhân gây ung thư phổi. Nguy hiểm nhất là chất đi- ô-xin có thể gây ngộ độc, gây ngất, khó thở, nôn ra máu, ảnh hưởng đến các tuyến nội tiết, giảm khả năng miễn dịch, gây rối loạn chức năng, gây ung thư và các dị tật bẩm sinh cho trẻ sơ sinh. (Thông tin về ngày trái đất năm 2000) Phương thức biểu đạt: Thuyết minh
28. Xác định phương thức biểu đạt trong các ví dụ sau: “ Có thế nói ít có vị lãnh tụ nào lại am hiểu nhiều về các dân tộc và nhân dân thế giới, văn hóa thế giới sâu sắc như Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đến đâu Người cũng học hỏi, tìm hiểu văn hóa, nghệ thuật đến một mức khá uyên thâm. Người cũng chịu ảnh hưởng của tất cả các nền văn hóa, đã tiếp thu mọi cái đẹp và cái hay đồng thời với việc phê phán những tiêu cực của chủ nghĩa tư bản. Nhưng điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với cái gốc văn hóa dân tộc không gì lay chuyển được ở Người, để trở thành một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng đồng thời cũng rất mới, rất hiện đại ” (Phong cách Hồ Chí Minh – Lê Anh Trà) - Phương thức biểu đạt: Nghị luận
29. "Không những đi ngược lại lí trí con người mà con đi ngược lại cả lí trí tự nhiên nữa [ ] Từ khi nhen nhóm sự sống trên Trái Đất, đã phải trải qua 380 triệu năm con bướm mới bay được, rồi 180 triệu năm nữa bông hồng mới nở, chỉ để làm đẹp mà thôi. Cũng đã trải qua bốn kỉ địa chất, con người mới hát được hay hơn chim và mới chết vì yêu. Trong thời đại hoàng kim này của khoa học, trí tuệ con người chẳng thể tự hào vì đã phát minh ra một biện pháp, chỉ cần bấm nút một cái là đưa cả quá trình vĩ đại và tốn kém hàng bao nhiêu triệu năm trở lại điểm xuất phát của nó” (Đấu tranh cho một thế giới hòa bình, G.G. Mác- két. SGK Ngữ Văn lớp 9, tập 1) - Phương thức biểu đạt: Nghị luận
30. III. HÌNH THỨC Phương thức biểu đạt khá phong phú nên cũng có thể xem đây là tác phẩm văn học. IV. PHƯƠNG PHÁP: SGK
31. Câu hỏi: Trong đoạn văn có kiến thức của những môn khoa học nào? Theo các nhà khoa học, bao bì ni lông lẫn vào đất làm cản trở quá trình sinh trưởng của các loài thực vật bị nó bao quanh, cản trở sự phát triển của cỏ dẫn đến hiện tượng xói mòn ở các vùng đồi núi. Bao bì ni lông vứt xuống cống làm tắc các đường cống dẫn nước thải, làm tăng khả năng ngập lụt của các đô thị về mùa mưa. Sự tắc nghẽn hệ thống cống rãnh làm cho muỗi phát sinh, lây truyền dịch bệnh. Bao bì ni lông trôi ra biển làm chết các sinh vật khi chúng nuốt phải. Đặc biệt bao bì ni lông màu đựng thực phẩm làm ô nhiễm thực phẩm do chứa các kim loại như chì, ca-mi-đi gây tác hại cho não và là nguyên nhân gây ung thư phổi. Nguy hiểm nhất là chất đi-ô-xin có thể gây ngộ độc, gây ngất, khó thở, nôn ra máu, ảnh hưởng đến các tuyến nội tiết, giảm khả năng miễn dịch, gây rối loạn chức năng, gây ung thư và các dị tật bẩm sinh cho trẻ sơ sinh. (Thông tin về ngày trái đất năm 2000) - Kiến thức các môn:Địa lí; Hóa học; Sinh học
32. PHƯƠNG PHÁP HỌC VĂN BẢN NHẬT DỤNG -Cần lưu ý đến các chú thích, sự kiện liên quan với vấn đề đặt ra trong tác phẩm. -Liên hệ vấn đề đặt ra với cuộc sống . -Bày tỏ ý kiến, quan điểm của mình với vấn đề được nêu ra trong văn bản . -Nội dung của văn bản nhật dụng có liên quan đến nhiều bộ môn , người học cần phải có kiến thức của nhiều môn học . -Căn cứ vào đặc điểm hình thức của các phương thức biểu đạt để phân tích, tìm hiểu và lý giải vấn đề .
33. TiẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐ !