Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 91: Nhân hóa

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 91: Nhân hóa

1. TRÒ CHƠI Ô CHỮ * 1 ® o µ n G i á i 2 P H ã t õ 3 p H  n T õ 4 B E C L I N 5 t ¶ c ¶ n h 6 L a o x a o 7 C Á I V U Ô T C©uC©u 2 1:: Tõ T¸c lu«n gi¶ ®i cña kÌm v¨ nvµ b¶n bæ S«ngsung nýư nghÜaíc Cµ cho Mau §éng tõ vµ TÝnh tõ C©uC©uC©u 6:7: 3:4:TªnBộ Thñ Métphận t¸c ®« quyphÈm nào nư t¾c íccủa cña mµ§ Dế øcDuy cËu lµMèn Kh¸nbÐ “Phrcứ mµ ¨cứngng em kh«ng dần®ưîc và thÓ häc nhọn ®äc ë Nghoắt÷ ? v¨n 6, kì II trongC©u 5buæi: Mét häc thÓ cuèi lo¹ icïng tËp lµm khi vthÇy¨n v Haừa -®menưîc kiÓmhäc ë tra. líp 6, kì II.
2. TUAÀN 24 - TIEÁT 91 I. BÀI HỌC 1.NHÂN HOÁ LÀ GÌ ? • a. Ñònh nghóa: Ví duï: OÂng trôøi Maëc aùo giaùp ñen Ra traän Muoân nghìn caây mía Muùa göôm Kieán Haønh quaân Ñaày ñöôøng. (Traàn Ñaêng Khoa).
3. Ví duï: OÂng trôøi Maëc aùo giaùp ñen Ra traän Muoân nghìn caây mía Muùa göôm Kieán haønh quaân Ñaày ñöôøng (Traàn Ñaêng Khoa). OÂng Laø töø duøng ñeå goïi baàu trôøi Maëc aùo giaùp ñen, ra traän Baàu trôøi ñaày maây ñen, saép möa Muùa göôm Haøng mía ñung ñöa trong côn gioù maïnh Haønh quaân Ñaøn kieán voäi vaõ ñi veà toå
4. Ông Là từ vốn dùng để gọi người Nay được dùng để gọi trời (vật ) Mặc áo giáp, ra trận Là những từ vốn dùng để miêu tả hành động của người Nay được dùng để miêu tả bầu trời (vật) trước cơn mưa Múa gươm, hành quân Là những từ vốn dùng ®Ó miªu t¶ hành động của người Nay được dïng ®Ó miªu t¶ trạng thái của hàng mía (cây cối) đung đưa trước cơn giã, của đàn kiến (vật) đi lánh mưa. Gọi hoặc tả vật, cây cối, đồ vật bằng những từ vốn được dùng để gọi hoặc tả ngươì Cách sử dụng từ ngữ như thế được gọi là nhân hóa. Vậy thế nào là NHÂN HÓA?
5. TUAÀN 24 - TIEÁT 91 I. BÀI HỌC 1.NHÂN HOÁ LÀ GÌ ? • a. Ñònh nghóa: Nh©n ho¸ lµ gäi hoÆc t¶ con vËt, c©y cèi , ®å vËt b»ng nh÷ng tõ vèn ®îc dïng hoÆc t¶ con ngêi VÝ dô: Cây hu-blông tự tay thầy trồng giờ đây quấn quýt bên các khung cửa sæ (Buổi học cuối cùng)
6. TUAÀN 24 - TIEÁT 91 I. BÀI HỌC 1.NHÂN HOÁ LÀ GÌ ? • a. Ñònh nghóa: Ví du OÂng trôøi Maëc aùo giaùp ñen Ra traän Muoân nghìn caây mía Muùa göôm Kieán Haønh quaân Ñaày ñöôøng. (Traàn Ñaêng Khoa).
7. Cách 1 Cách 2 1. Ông trời mặc áo giáp đen ra trận 1. Bầu trời đầy mây đen 2. Muôn ngìn cây mía múa gươm 2. Muôn ngàn cây mía ngả nghiêng, lá bay phấp phới 3. Kiến hành quân đầy đường 3. Kiến bò đầy đường •Hãy so sánh để tìm sự giống nhau và khác nhau giữa hai cách diễn đạt trên. Giống nhau: Cùng miêu tả một sự vật, cùng nói về một nội dung. Khác nhau: - Cách 1 có sử dụng phép nhân hóa - Cách 2 không sử dụng phép nhân hóa
8. Cách 1: nhân hóa Cách 2 không nhân hóa 1. Ông trời mặc áo giáp đen ra trận 1. Bầu trời đầy mây đen 2. Muôn ngàn cây mía múa gươm . 2. Muôn ngàn cây mía ngả nghiêng, lá bay phấp phới 3. Kiến hành quân đầy đường 3. Kiến bò đầy đường Câu hỏi thảo luận nhóm: 1. Cho biết cách diễn đạt nào hay hơn, sống động hơn? Vì sao?
9. TUAÀN 24 - TIEÁT 91 I. BÀI HỌC 1.NHÂN HOÁ LÀ GÌ ? (a). Từ đó, lão Miệng, bác Tai, cô Mắt, a. Ñònh nghóa: cậu Chân, cậu Tay lại thân mật sông với Nh©n ho¸ lµ gäi hoÆc t¶ con vËt, c©y nhau, mổi người một việc, không ai tị ai cèi , ®å vËt b»ng nh÷ng tõ vèn ®îc cả. dïng hoÆc t¶ con ngêi (Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng) b. Taùc duïng: Laøm cho theá giôùi loaøi vaät, caây coái, ñoà vaät, trôû neân gaàn vôùi con ngöôøi, bieåu Lão, bác, cô, cậu thò ñöôïc nhöõng suy nghó, tình caûm cuûa là những từ vốn gọi người con ngöôøi. lại dùng để gọi miệng, tai, mắt, chân, 2. C¸c kiÓu nh©n ho¸ tay (vật) - Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật
10. TUAÀN 24 - TIEÁT 91 I. BÀI HỌC 1.NHÂN HOÁ LÀ GÌ ? a. Ñònh nghóa: (b). Gậy tre, chông tre chống lại sắt Nh©n ho¸ lµ gäi hoÆc t¶ con vËt, c©y thép của quân thù. Tre xung phong cèi , ®å vËt b»ng nh÷ng tõ vèn ®îc vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng,giữ dïng hoÆc t¶ con ngêi nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng b. Taùc duïng: lúa chín. Laøm cho theá giôùi loaøi vaät, caây coái, ñoà (Thép Mới) vaät, trôû neân gaàn vôùi con ngöôøi, bieåu thò ñöôïc nhöõng suy nghó, tình caûm cuûa Chống lại, xung phong, giữ con ngöôøi. 2. C¸c kiÓu nh©n ho¸ Những từ vốn dùng để chỉ hoạt động, tính chất của người - Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật - Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của lại dùng để chỉ hoạt động, tính chất người để chỉ hoạt động, tính chất của vật của tre ( vật)
11. TUAÀN 24 - TIEÁT 91 I. BÀI HỌC 1.NHÂN HOÁ LÀ GÌ ? (c). Trâu ơi ta bảo trâu này a. Ñònh nghóa: Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta Nh©n ho¸ lµ gäi hoÆc t¶ con vËt, c©y cèi , ®å vËt b»ng nh÷ng tõ vèn ®îc (Ca dao) dïng hoÆc t¶ con ngêi Ơi b. Taùc duïng: Laøm cho theá giôùi loaøi vaät, caây coái, ñoà Là từ dùng khi trò chuyện, xưng hô vaät, trôû neân gaàn vôùi con ngöôøi, bieåu với người thò ñöôïc nhöõng suy nghó, tình caûm cuûa con ngöôøi. Lại dùng để trò chuyện , xưng hô với 2. C¸c kiÓu nh©n ho¸ vật - Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật - Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật - Trò chuyện, xưng hô với vật như với người
12. Coù con chim vaønh khuyeân nhoû. Daùng troâng thaät ngoan ngoaõn quaù. Goïi daï baûo vaâng. Leã pheùp ngoan nhaát nhaø. Chim gaëp baùc chaøo maøo, “chaøo baùc!”. Chim gaëp coâ sôn ca , “ chaøo coâ!”. Chim gaëp anh chích choeø, “ chaøo anh!”. Chim gaëp chò saùo naâu, “chaøo chò!”. (Con chim vaønh khuyeân – Hoaøng Vaân)
13. Bài tập áp dụng: Coù con chim vaønh khuyeân nhoû. Daùng troâng thaät ngoan ngoaõn quaù. Goïi daï baûo vaâng. Leã pheùp ngoan nhaát nhaø. Chim gaëp baùc chaøo maøo, “chaøo baùc!”. Chim gaëp coâ sôn ca , “ chaøo coâ!”. Chim gaëp anh chích choeø, “ chaøo anh!”. Chim gaëp chò saùo naâu, “chaøo chò!”. (Con chim vaønh khuyeân – Hoaøng Vaân) ĐÁP ÁN: TỪ NHÂN HÓA KIÊU NHÂN HÓA Bác, cô, anh, chị Dùng từ ngữ vốn gọi người để gọi vật Ngoan ngoãn, dạ, Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính vâng, lễ phép, chào, chất của người để chỉ hoạt động, tính chất ngoan của vật Gọi, bảo Trò chuyện, xưng hô với vật như với người
14. I. BÀI HỌC 1.NHÂN HOÁ LÀ GÌ ? a. Ñònh nghóa: Nh©n ho¸ lµ gäi hoÆc t¶ con vËt, c©y cèi , ®å vËt b»ng nh÷ng tõ vèn ®îc dïng hoÆc t¶ con ngêi b. Taùc duïng: Laøm cho theá giôùi loaøi vaät, caây coái, ñoà vaät, trôû neân gaàn vôùi con ngöôøi, bieåu thò ñöôïc nhöõng suy nghó, tình caûm cuûa con ngöôøi. 2. C¸c kiÓu nh©n ho¸ - Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật - Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật - Trò chuyện, xưng hô với vật như với người II. LuyÖn tËp
15. Bài tập1 : Phép nhân hóa và tác dụng của phép nhân hóa. Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều bận rộn. (Phong Thu) Tác dụng: Quang cảnh bến cảng trở nên được miêu tả sống động hơn, khiến ta dễ dàng hình dung ra cảnh nhộn nhịp, bận rộn của các phương tiện trên cảng.
16. BÀI TẬP SỐ 2 So saùnh hai ñoaïn vaên ñeå tìm ra söï khaùc nhau trong caùch dieãn ñaït: 1. Beán caûng luùc naøo cuõng ñoâng 2. Beán caûng luùc naøo cuõng raát vui. Taøu meï, taøu con, ñaäu ñaày nhieàu taøu xe. Taøu lôùn, taøu maët nöôùc. Xe anh, xe em tíu beù ñaäu ñaày maët nöôùc. Xe tít nhaän haøng veà vaø chôû haøng to, xe nhoû nhaän haøng veà vaø ra. Taát caû ñeàu baän roän chôû haøng ra. Taát caû ñeàu ( Phong Thu) hoaït ñoäng lieân tuïc. 2 1
17. BÀI TẬP SỐ 2 So saùnh hai ñoaïn vaên ñeå tìm ra söï khaùc nhau trong caùch dieãn ñaït: 1. Beán caûng luùc naøo cuõng ñoâng 2. Beán caûng luùc naøo cuõng raát vui. Taøu meï, taøu con, ñaäu ñaày nhieàu taøu xe. Taøu lôùn, taøu maët nöôùc. Xe anh, xe em tíu tít beù ñaäu ñaày maët nöôùc. Xe to, nhaän haøng veà vaø chôû haøng ra. xe nhoû nhaän haøng veà vaø chôû Taát caû ñeàu baän roän haøng ra. Taát caû ñeàu hoaït (Phong Thu). ñoäng lieân tuïc. Đoạn 1 sử dụng nhiều phép nhân hóa , nhờ vậy mà sinh động và gợi cảm hơn.
18. I. BÀI TẬP SỐ 3: SO SÁNH HAI CÁCH VIẾT Caùch 1 Caùch 2 Trong hoï haøng nhaø choåi Trong caùc loaïi choåi, choåi thì coâ beù Choåi Rôm vaøo rôm vaøo loaïi ñeïp nhaát. loaïi xinh xaén nhaát. Coâ coù Choåi ñöôïc teát baèng rôm chieác vaùy vaøng oùng khoâng neáp vaøng töôi, ñöôïc teát ai ñeïp baèng. Aùo cuûa coâ saên laïi thaønh sôïi vaø quaán baèng rôm thoùc neáp vaøng quanh thaønh cuoän. töôi, ñöôïc teát saên laïi, cuoán töøng voøng quanh ngöôøi, troâng nhö aùo len vaäy. (Vuõ Duy Thoâng)
19. BÀI TẬP SỐ 3: SO SÁNH HAI CÁCH VIẾT Caùch 1 Caùch 2 Trong hoï haøng nhaø choåi thì coâ Trong caùc loaïi choåi, choåi rôm beù Choåi Rôm vaøo loaïi xinh xaén vaøo loaïi ñeïp nhaát. Choåi ñöôïc teát nhaát. Coâ coù chieác vaùy vaøng oùng baèng rôm neáp vaøng töôi. Tay khoâng ai ñeïp baèng. Aùo cuûa coâ chổi ñöôïc teát saên laïi thaønh sôïi baèng rôm thoùc neáp vaøng töôi, vaø quaán quanh thaønh cuoän. ñöôïc teát saên laïi, cuoán töøng voøng quanh ngöôøi, troâng nhö aùo len vaäy. (Vuõ Duy Thoâng) Đáp án: ở cách1 , tác giả dùng nhiều phép nhân hóa (các từ gạch chân), ngay cảtừ Chổi Rơmcũng được viết hoa như tên riêng của người làm cho việc miêu tả chổi gần với cách miêu tả người. Như vậy, cách 1 có tính biểu cảm cao hơn, chổi rơm trở nên gần với con người, có tính biểu cảm cao hơn. Cách1 thích hợp cho văn biểu cảm, cách2 thích hợp cho văn bản thuyết minh.
20. BÀI TẬP SỐ 4: Cho biết phép nhân hóa trong mỗi đoạn trích dưới đây được tạo ra bằng cách nào và tác dụng của nó như thế nào? (a) Nuùi cao chi laém nuùi ôi Nuùi che maët trôøi chaúng thaáy ngöôøi thöông! (Ca dao). Từ nhân hóa: “Ơi” Kiểu nhân hóa: Trò chuyện, xưng hô với vật như với người * Taùc duïng: Caùch noùi naøy khieán cho nuùi trôû neân gaàn guõi vaø ngöôøi noùi coù khaû naêng baøy toû kín ñaùo taâm tö, thaùi ñoä cuûa mình.
21. (b) Nöôùc ñaày vaø nöôùc môùi thì cua caù cuõng taáp naäp xuoâi ngöôïc, theá laø bao nhieâu coø, seáu, vaïc, coác, le, saâm caàm, vòt trôøi, boà noâng, moøng, keùt ôû caùc baõi soâng xô xaùc taän ñaâu cuõng bay caû veà vuøng nöôùc môùi ñeå kieám moài. Suoát ngaøy, hoï caõi coï om boán goùc ñaàm, coù khi chæ vì tranh moät moài teùp, coù nhöõng anh coø gaày veâu vao ngaøy ngaøy bì boõm loäi buøn tím caû chaân maø vaãn heách moû chaúng ñöôïc mieáng naøo. (Toâ Hoaøi) Đáp án: Từ nhân hóa Kiểu nhân hóa Họ, anh Dùng từ ngữ gọi người để gọi vật Tấp nập xuôi ngược, cãi cọ om, Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính tranh một mồi tép, bì bõm lội chất của người để chỉ hoạt động, tính chất bùn của vật Làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật, trở nên gần gũi với con người
22. HƯỚNG DẪN VỀ NHAØ 1. Hoaøn thaønh caùc baøi taäp trong vôû baøi taäp. 2.Chuaån bò baøi môùi “Phöông phaùp taû ngöôøi”: * Ñoïc toaøn boä baøi “Phöông phaùp taû ngöôøi”. * Traû lôøi caùc caâu hoûi coù trong baøi. * Ñaùnh daáu yù, phaàn khoâng traû lôøi ñöôïc. * Taäp giaûi taát caû caùc BT trong vôû BT. * Ghi laïi caùc BT khoâng giaûi ñöôïc. 3. Tham khaûo saùch “ 99 bieän phaùp tu töø tieáng Vieät”.