Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Bài 28: Liệt kê

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Bài 28: Liệt kê

1. Kính chào các thầy cô! Chào các em học sinh thân yêu! Chúc các em học tốt! 1
2. ? Kiểm tra bài cũ: Hãy cho biết viên quan phụ mẫu trong văn bản “Sống chết mặc bay” là người như thế nào? Em có cảm nghĩ gì về tên quan phụ mẫu này? 2
3. Đố bạn tìm được phép liệt kê trong lời bài hát “Vườn cây của ba”  Má trồng toàn những cây dễ thương Nào là hoa, là rau, là lúa  Còn Ba trồng toàn cây dễ sợ Cây Ba trồng sống lâu lâu thiệt là lâu Cây xù xì, cây lại có gai Mưa chẳng dập gió lay chẳng đổ Cái gai bưởi đụng vào là chảy máu Thân xù xì cứ đứng trơ trơ Trái sầu riêng rớt trúng thì đầu u Cành gai góc đâm ngang tua tủa Nhựa hột điều dính vào là rách áo Cây dừa cao eo ôi ôi là cao Bưởi, sầu riêng, dừa, điều và nhiều nữa Cho em bốn mùa vị ngọt hương thơm Vườn của Ba cây trồng thì dễ sợ  Mà trái nào cũng thiệt dễ thương 4
4.  Má trồng toàn những cây dễ thương Nào là hoa, là rau, là lúa Còn Ba trồng toàn cây dễ sợ Cây xù xì, cây lại có gai Cái gai bưởi đụng vào là chảy máu Trái sầu riêng rớt trúng thì đầu u Nhựa hột điều dính vào là rách áo Cây Ba trồng sống lâu lâu thiệt là lâu Cây dừa cao eo ôi ôi là cao Mưa chẳng dập, gió lay chẳng đổ Thân xù xì cứ đứng trơ trơ Cành gai góc đâm ngang tua tủa Bưởi, sầu riêng, dừa, điều và nhiều nữa Cho em bốn mùa vị ngọt hương thơm Vườn của Ba cây trồng thì dễ sợ Mà trái nào cũng thiệt dễ thương 5
5. LIỆT KÊ 1. Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu (in màu) dưới đây có gì I. Thế nào giống nhau? là phép liệt Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi kê chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, 1. Xét ví dụ: cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông, trông mà thích mắt. [ ] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [ ]. •Về cấu tạo: các bộ phận đó đều có kết cấu tương tự nhau. • Về ý nghĩa: chúng cùng nói về những đồ vật được bày biện chung quanh quan lớn. 6
6. LIỆT KÊ 1. Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu( in màu) dưới đây có gì I. Thế nào giống nhau? là phép Liệt Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường kê: phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy 1. Xét ví dụ: những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông, trông mà thích mắt. [ ] =>Tác giả nêu hàng loạt đồ vật lỉnh kỉnh tương2. Việctự và tác bằng giả nêu những ra hàng kết loạt cấu sự tương việc tự như tươngvậy có tự tác bằng dụng những làm kết nổi cấu bật tương sự tựxa hoa như trên có tác dụng gì? của viên quan, đối lập với tình cảnh của dân phu đang lam lũ ngoài mưa gió. 7
7. LIỆT KÊ I. Thế nào là phép liệt Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến kê: hấp đường phèn, để trong khay khảm, 1. Xét ví dụ: khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những 2. Kết luận: trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào Liệt kê là sắp xếp nối ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào tiếp hàng loạt từ hay cụm dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, từ cùng loại để diễn tả ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm được đầy đủ hơn, sâu sắc bông, trông mà thích mắt. [ ] hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình Thế nào là liệt kê? cảm. Phép liệt kê có tác dụng gì? 8
8. LIỆT KÊ II. Các kiểu 1. Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì liệt kê: khác nhau? 1. Xét ví dụ: a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. 9
9. LIỆT KÊ II. Các kiểu 1. Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có liệt kê: gì khác nhau? 1. Xét ví dụ: a. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. b. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy. 2. Kết luận: => Câu a sử dụng phép liệt kê không theo từng cặp; câu b sử dụng phép liệt kê theo từng cặp + Các kiểu liệt kê khác nhau về cấu tạo 10
10. LIỆT KÊ II. Các kiểu 2. Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê dưới đây rồi rút ra kết luận: Xét về liệt kê: ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau? 1. Xét ví dụ: c. Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. d. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. 11
11. LIỆT KÊ 2. Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê dưới đây rồi rút ra kết luận: Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau? a. Trúc, vầu, nứa, tre, mai, (Tre, nứa, trúc, mai, vầu) mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. b. Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự trưởng thành và hình thành (hình thành và trưởng thành) của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là họ hàng, gia đình, làng xóm (gia đình, họ hàng, làng xóm) và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. => Câu a có thể dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê Câu b không thể dễ dàng thay đổi thứ tự các bộ phận liệt kê, bởi các hiện tượng liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến. => Các kiểu liệt kê khác nhau về mức độ 12
12. LIỆT KÊ => Câu a sử dụng phép liệt kê II. Các kiểu liệt kê: không theo từng cặp; câu b sử 1. Xét ví dụ: dụng phép liệt kê theo từng cặp 2. Kết luận: + Các kiểu liệt kê khác nhau về cấu tạo * Xét theo cấu tạo, có thể phânQua biệt các kiểu ví dụ liệt kê => Câu a có thể dễ thay đổi thứ theovừa từng xét, cặp hãyvới kiểukể liệt tự các bộ phận liệt kê; câu b kê khôngtên các theo kiểu từng liệt cặp . không dễ thay đổi thứ tự các bộ *kê Xét mà theo em biết?ý nghĩa, có phận liệt kê, bởi các hiện tượng thể phân biệt kiểu liệt kê liệt kê được sắp xếp theo mức độ tăng tiến với liệt kê không tăng tiến. + Các kiểu liệt kê khác nhau về tăng tiến. mức độ tăng tiến. 13
13. LIỆT KÊ I. Thế nào là phép liệt kê: Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm. II. Các kiểu liệt kê: * Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp. * Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến. III. Luyện tập: 14
14. Bài 1: Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến 15
15. Bài 2: Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích a. Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xưởng lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn của một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo! b. Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi, em đã sống! Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết được em, người con gái anh hùng! 16
16. Bài 2: Tìm phép liệt kê trong các đoạn trích a. Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo xe tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xưởng lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn của một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo! b. Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng Em đã sống lại rồi, em đã sống! Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung Không giết được em, người con gái anh hùng! 17
17. Bài 3: Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê để: a. Tả một số hoạt động trên sân trường em trong giờ ra chơi. Trong giờ ra chơi, trên sân trường em diễn ra rất nhiều hoạt động như: tập thể dục, chơi nhảy dây, ca múa hát tập thể, đi cầu khỉ, đi cà kheo b. Nói lên những cảm xúc của em về hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu trong truyện ngắn Những trò lố hay là Va- ren và Phan Bội Châu . Hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu trong truyện ngắn Những trò lố hay là Va- ren và Phan Bội Châu đã khiến em rất ngưỡng mộ, khâm phục và kính trọng . 18
18. Vẽ sơ đồ tư duy 19
19. LIỆT KÊ I. Thế nào là phép liệt kê: Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế hay của tư tưởng, tình cảm. II. Các kiểu liệt kê: * Xét theo cấu tạo, có thể phân biệt kiểu liệt kê theo từng cặp với kiểu liệt kê không theo từng cặp. * Xét theo ý nghĩa, có thể phân biệt kiểu liệt kê tăng tiến với liệt kê không tăng tiến. 20
20. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI: - Học ghi nhớ sgk/105 - Làm tiếp bài 1, 3 CHUẨN BỊ BÀI MỚI: -Chuẩn bị bài kiểm tra 90 phút 21