Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Thực hành đọc hiểu: Trưa tha hương (Trần Cư)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ Văn Lớp 7 - Thực hành đọc hiểu: Trưa tha hương (Trần Cư)

1. THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU TRƯA THA HƯƠNG - TRẦN CƯ -
2. I. Đọc và tìm hiểu chung
3. Phiếu học tập số 1 Thông tin về - Tên tuổi: tác giả: - Quê quán: - Nghề nghiệp: Thông tin về 1. Thể loại: tác phẩm: 2. Xuất xứ: 3. Phương thức biểu đạt: 4. Bố cục:
4. Phiếu học tập số 1 Thông tin - Trần Cư tên thật là Trần Ngọc Cư, sinh năm 1918, quê Hải Phòng. về tác giả: - Là tú tài của ngành triết học, từng dạy văn và viết báo. - Tác phẩm tiêu biểu: Trưa tha hương (17-7-1943), Trên lái thần (12-1944)... Thông tin 1. Thể loại: tùy bút về tác 2. Xuất xứ phẩm: - Ra đời 17/07/1943 - Đoạn trích trong SGK trích từ Tổng hợp Văn học Việt Nam, tập 30A, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1995 3. Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm 4. Bố cục (3 phần) - Phần 1 (từ đầu đến “màu xanh dịu trên rèm cửa”): Tình huống xảy ra câu chuyện - Phần 2 (tiếp đến “câu hát ru em”): Nỗi nhớ gia đình của nhân vật “tôi” - Phần 3 (còn lại): Nỗi nhớ quê hương của nhân vật “tôi”
5. II. Thực hành đọc hiểu
6. PHIẾU HỌC TẬP 2 Thực hành đọc hiểu Văn bản “Trưa tha hương” Vấn đề đọc hiểu Nội dung 1. Bài tùy bút Trưa tha hương kể về chuyện gì? 2. Đề tài và bối cảnh (thời gian, địa điểm) xảy ra câu chuyện? 3. Tiếng hát ru đã làm nhân vật “tôi” nhớ đến những gì? Dẫn ra một số câu văn, đoạn văn thể hiện rõ tình cảm xúc động và những suy nghĩ sâu lắng của “tôi” khi nghe tiếng hát ru. 4. Dẫn ra một hoặc hai câu văn thể hiện rõ đặc điểm của tùy bút: ngôn ngữ già hình ảnh và cảm xúc. 5. Bài tùy bút cho em hiểu thêm được gì về điệu hát ru miền Bắc?
7. PHIẾU HỌC TẬP 2 Thực hành đọc hiểu Văn bản “Trưa tha hương” Vấn đề đọc hiểu Nội dung Bài tùy bút Trưa tha hương viết về cảm xúc, tâm trạng nhớ nhà của nhân vật “tôi” 1. Bài tùy bút Trưa tha khi nghe thấy âm thanh tiếng ru của người xứ Bắc. Qua dòng hồi tưởng, nhân vật hương kể về chuyện gì? nhận ra những hạnh phúc giản dị nơi quê nhà mà bấy lâu nay đã quên mất. 2. Đề tài và bối cảnh (thời - Đề tài: sự thân thuộc của cố hương. gian, địa điểm) xảy ra câu - Bối cảnh của câu chuyện đặc biệt ở chỗ nó không phải ở Việt Nam mà là ngoại chuyện? quốc (Campuchia), thời gian là buổi trưa. - Tiếng hát ru đã làm nhân vật "tôi' nhớ: + Nhớ nhà và những kỉ niệm lúc ở nhà 3. Tiếng hát ru đã làm + Nhớ quê hương xứ Bắc với những làng tre xanh, những cô thôn nữ khăn mỏ quạ, nhân vật “tôi” nhớ đến những đêm trăng thi vị, những gì? Dẫn ra một số - Một số câu văn, đoạn văn: câu văn, đoạn văn thể hiện rõ tình cảm xúc động và + "Tôi bỗng nhớ nhà như một đứa trẻ ở chính trong gia đình tôi. [...]" những suy nghĩ sâu lắng + "Tiếng ru đều đều hòa với tiếng võng kẽo kẹt thấm thía và buồn mang mang của “tôi” khi nghe tiếng quá!" hát ru. + "Tôi bỗng thấy tâm hồn bớt cô đơn hơn một chút cho nên tha hương hơn nữa..." + "Thì ra, cho dù có đi quanh thế giới này đi nữa, trong khi Trái Đất mang ta, ta cũng mang trong lòng cả một thế giới."
8. PHIẾU HỌC TẬP 2 Thực hành đọc hiểu Văn bản “Trưa tha hương” Vấn đề đọc hiểu Nội dung - Trong đoạn: "Thế rồi tiếng kẽo kẹt nổi lên cùng với tiếng ru em não nề, xa xôi là bến Chúp này.", ta thấy được đặc điểm của tùy bút. Đặc điểm đó được thể hiện ở đây là ngôn ngữ giàu 4. Dẫn ra một hoặc hai câu hình ảnh. Người đọc có thể cảm nhận được vẻ đẹp của ánh nắng. Đó là một thứ ánh sáng động, văn thể hiện rõ đặc điểm của lấp lánh: "rung rinh". tùy bút: ngôn ngữ già hình - Trong đoạn: "Tiếng ru đều đều hòa với tiếng võng kẽo kẹt thấm thía và buồn mang mang ảnh và cảm xúc. quá!", người đọc có thể thấy được đặc điểm của tùy bút. Đặc điểm đó được thể hiện ở đây là ngôn ngữ giàu cảm xúc. - Thời gian, địa điểm rõ ràng. - Ngôn ngữ giàu chất thơ, giàu hỉnh ảnh và nhịp điệu thể hiện được cảm xúc và nội tâm của 5. Những biểu hiện trong văn nhân vật “tôi”. bản thể hiện chất tùy bút? - Chất trữ tình là sự thể hiện trực tiếp những suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc chủ quan của người viết trước con người và sự việc được nói tới. - Bài tùy bút cho em hiểu điệu hát ru miền Bắc thường là những bài ca dao. Đó là nơi giữ 6. Bài tùy bút cho em hiểu nguyên vẹn tâm hồn người nhà quê Việt Nam. thêm được gì về điệu hát ru - Không đơn thuần chỉ để hát ru em, ru con ngủ mà nó còn là điệu hồn dân tộc, nó là kí ức tuổi miền Bắc? thơ của biết bao con người. Nó nhắc nhớ người ta về cội nguồn dân tộc và nơi chôn rau cắt rốn của mình.
9. Kinh nghiệm đọc hiểu văn bản tùy bút 2. Đọc chi tiết, đánh dấu, ghi chép được các câu văn, 3. Liên hệ , rút ra được 1. Đọc lướt văn đoạn văn thể hiện rõ tình bài học cho bản thân về bản xác định thể cảm xúc động và những suy cách nghĩ, cách ứng xử loại văn bản, tác nghĩ sâu lắng của tác giả. do văn bản tùy bút gợi giả, nội dung Qua đó thể hiện rõ đặc điểm ra. Tìm được mối quan chính. về ngôn ngữ đạm chất thơ, hệ của tác phẩm đối với giàu hình ảnh và cảm xúc cuộc sống con người. trong văn bản tùy bút.
10. III. Luyện tập