Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Ôn tập văn bản: Lão Hạc - Nguyễn Thị Thúy Nga

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Ôn tập văn bản: Lão Hạc - Nguyễn Thị Thúy Nga

1.            NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ CHUYÊN ĐỀ CHUYÊN SÂU! GV: Nguyễn Thị Thúy Nga
2. Ôn tập văn bản: Lão Hạc (Nam Cao)
3. I. Kiến thức cơ bản 1. Tác giả, tác phẩm a. Tác giả: - Nam Cao (1915 - 1951) tên thật là Trần Hữu Tri, quê làng Đại Hoàng, phủ Lí Nhân, tỉnh Hà Nam. - Ông là nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về người nông dân nghèo và trí thức tiểu tư sản. - Ông được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (1996). b. Tác phẩm: Trích từ tác phẩm cùng tên, đăng báo lần đầu năm 1943
4. 2. Thể loại, phương thức biểu đạt, bố cục a. Thể loại: truyện ngắn. b. Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp với miêu tả, biểu cảm. c. Bố cục : 3 phần - P1 : Từ đầu -> có làm gì được đâu :Tình cảnh của lão Hạc - P2 : Tiếp ->một thêm đáng buồn : Diễn biến tâm trạng của lão Hạc xung quanh việc bán chó. - P3 : Còn lại : Cái chết của lão Hạc
5. Sự việc trong văn bản: Lão Hạc 1. Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và con chó vàng 2. Con trai lão đi đồn điền cao su, lão chỉ có con chó vàng làn bạn 3. Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó 4. Lão mang tiền dành dụm được và mảnh vườn gửi ông giáo trông coi hộ 5.Cuộc sống mỗi ngày một thêm đáng buồn, lão kiếm gì ăn nấy 6.Một hôm lão xin Binh Tư bả chó 7. Ông giáo buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy 8. Lão bỗng nhiên chết- cái chết thật dữ dội 9. Cả làng không ai hiểu vì sao lão chết , trừ Binh Tư và ông giáo
6. 3. Tóm tắt văn bản LH có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó. Con trai lão đi phu đồn điền cao su lão chỉ còn lại cậu vàng. Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con, lão đã phải bán con chó, mặc dù hết sức buồn bã và đau xót. Lão mang tất cả tiền dành dụm được gửi cho ông giáo và nhờ ông coi hộ mảnh vườn. Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và từ chối cả những gì ông giáo giúp. Một hôm, lão xin Binh Tư một ít bã chó, nói là để giết con chó hay đến vườn, làm thịt và rủ Binh Tư uống rượu. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy. Nhưng rồi, lão bỗng nhiên chết- cái chết thật dữ dội. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông giáo.
7. II. Kiến thức trọng tâm Thảo luận nhóm: Nhóm 1: Lão Hạc hoàn cảnh gia đình như thế nào ? Nhóm 2:Tình cảm đối với con chó vàng? Nhóm 3:Trước khi chết lão Hạc đã làm gì? Nhóm 4: Cái chết của lão Hạc được tác giả Nam Cao miêu tả như thế nào ?
8. II. Kiến thức trọng tâm Nhân vật lão Hạc 1) Hoàn cảnh gia đình của lão Hạc : - Vợ chết - Con trai : không có tiền cưới vợ -> phẫn chí -> xin đi làm đồn điền cao su -> đi bằn bặt - Ngày như đêm, lão thui thủi 1 mình -> buồn - Làm bạn với cậu Vàng - Ốm 1 trân 2 tháng 18 ngày-> yếu, không làm được việc nặng - Mất việc, vườn không có gì bán -> đói deo đói dắt. => Cuộc sống cô đơn, nghèo khổ, bất hạnh.
9. 1) Hoàn cảnh gia đình của lão Hạc : 2) Tình cảm đối với con chó vàng: a) Trước khi bán chó: - Đắn đo, suy tính, bàn bạc với ông giáo b) Sau khi bán chó: - Cố làm ra vui vẻ, cười như mếu, mắt: ầng ậng nước, mặt: co rúm lại, đầu: ngoẹo về một bên, miệng: móm mém, mếu như con nít, hu hu khóc. -> NT : sử dụng BP so sánh, các ĐT, từ tương hình, từ tượng thanh.-> Miêu tả diễn biến tâm lí tài tình, biết chọn lọc chi tiết tiêu biểu. => Đau đớn, dằn vặt, ân hận, lên án chính mình : “Tôi già bằng này tuổi nỡ tâm lừa nó !” => Con người nhân hậu, giàu tình thương loài vật, giàu lòng tự trọng.
10. 1) Hoàn cảnh gia đình của lão Hạc : 2) Tình cảm đối với con chó vàng: 3) Cái chết của lão Hạc: a) Trước khi chết: - Lão kể nhỏ nhẹ, dài dòng -> nhờ ông giáo: + Gửi trông coi 3 sào vườn cho con trai + Gửi 30 đồng bạc nhờ hàng xóm lo đám tang khi lão chết. => Ý định đã được nung nấu từ lâu.
11. b) Cái chết của lão Hạc: - Xin Binh Tư bả chó - Vật vã trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, 2 mắt long sòng sọc - Tru tréo, bọt mép sùi ra, người giật mạnh - Vật vã 2 giờ mới chết => Từ tượng thanh, tượng hình => Cái chết dữ dội, đau đớn, bất thình lình => Ý nghĩa: + Thể hiện sự bế tắc cùng đường, nghèo khổ, cùng cực. + Bản chất lương thiện, trong sáng, giàu tự trọng của lão Hạc + Tố cáo hiện thực TD nửa PK nô lệ, tăm tối đẩy người nông dân đến đường cùng
12. III. Luyện đề: Đề 1: Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu bên dưới: “ Tôi mải mốt chạy sang. Mấy người hàng xóm đến trước tôi đang xôn xao ở trong nhà.Tôi xồng xộc chạy vào . lão Hạc đang vật vã ở trên giường , đầu óc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc . Lão tru tréo, bọt mét sùi ra, khắp người chốc chốc lại giật mạnh một cái, nảy lên ” 1.Đoạn trích trên được trích trong văn bản nào? Tác giả là ai? 2. Đoạn trích trên được kể ở ngôi nào? Người kể là ai? 3.Chỉ ra và nêu tác dụng của từ tượng hình ,tượng thanh có trong đoạn trích trên. 4. Viết một đoạn văn ngắn khoảng 8 đến 10 câu theo cách diễn dịch miêu tả cái chết dữ dội , đau đớn của lão Hạc.Đoạn văn có sử dụng từ tương hình, tượng thanh. 5. Kể tên một văn bản cũng viết về đề tài người nông dân trong chương trình Ngữ văn 8 mà em đã học? Nêu tên tác giả?
13. Gợi ý Đề 1: 1. Đoạn trích trên trích trong văn bản: “Lão Hạc” , Tác giả: Nam Cao 2. Đoạn trích trên được kể ở ngôi thứ nhất, người kể chuyện là ông giáo. 3. - Từ tượng hình: vật vã, rũ rượi, xộc xệch,xồng xộc, sòng sọc, mải mốt -Từ tượng thanh: xôn xao, tru tréo -Tác dụng: + Miêu tả không khí ồn ào, xôn xao của mọi người trước cái chết của lão Hạc , đồng thời góp phần thể hiện cảm xúc của tác giả. +Miêu tả cái chết dữ dội, đau đớn của lão Hạc.
14. Đề 1: Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu bên dưới: “ Tôi mải mốt chạy sang. Mấy người hàng xóm đến trước tôi đang xôn xao ở trong nhà.Tôi xồng xộc chạy vào . lão Hạc đang vật vã ở trên giường , đầu óc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc . Lão tru tréo, bọt mét sùi ra, khắp người chốc chốc lại giật mạnh một cái, nảy lên ” 1.Đoạn trích trên được trích trong văn bản nào? Tác giả là ai? 2. Đoạn trích trên được kể ở ngôi nào? Người kể là ai? 3.Chỉ ra và nêu tác dụng của từ tượng hình ,tượng thanh có trong đoạn trích trên. 4. Viết một đoạn văn ngắn khoảng 8 đến 10 câu theo cách diễn dịch miêu tả cái chết dữ dội , đau đớn của lão Hạc.Đoạn văn có sử dụng từ tương hình, tượng thanh. 5. Kể tên một văn bản cũng viết về đề tài người nông dân trong chương trình Ngữ văn 8 mà em đã học? Nêu tên tác giả?
15. 4. Viết đoạn văn : Cái chết dữ dội, đau đớn của nhân vật lão Hạc trong truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nam Cao để lại cho người đọc một niềm thương cảm sâu sắc. Vì cuộc sống khó khăn, lão không thể tìm con đường nào khác để tiếp tục sống mà không ăn vào tiền của con hoặc bán mảnh vườn. Lão tự kết thúc cuộc đời mình bằng việc ăn bả chó xin của Binh Tư .Lão vật vả trên giường, đầu tóc rũ rượi, quần áo xộc xệch, hai mắt long sòng sọc. Miệng tru tréo bọt mép sùi ra Cái chết của lão Hạc khiến người đọc nhận ra được tình phụ tử thiêng liêng. Lão chết để lại mảnh vườn cho con trai và tạ lỗi với con chó vàng. Cái chết của lão đã nói lên hoàn cảnh của người nông dân Việt Nam trong xã hội cũ, nghèo khổ và bế tắc.Lão Hạc là một người nông dân đáng để kính trọng. ( Bài làm của học sinh)
16. 5. Văn bản viết về đề tài người nông dân: “ Tức nước vỡ bờ” Trích tiểu thuyết “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố.
17. Đề 2: Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu bên dưới: “ Mặt lão đôt nhiên co rúm lại.Những vết nhăn xô lại với nhau , ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc ” 1.Đoạn trích trên được trích trong văn bản nào? Tác giả là ai? 2. Đoạn trích trên được kể ở ngôi nào? Người kể là ai? 3. Chỉ ra nêu tác dụng của từ tượng hình ,tượng thanh có trong đoạn trích trên. 4. Viết một đoạn văn ngắn khoảng 10đến 12 câu theo cách quy nạp kể lại sự việc lão Hạc sang nhà ông giáo kể chuyện bán chó.
18. Gợi ý Đề 2: 1. Đoạn trích trên trích trong văn bản: “Lão Hạc” , Tác giả: Nam Cao 2. Đoạn trích trên được kể ở ngôi thư nhất, người kể chuyện là ông giáo. 3. - Từ tượng hình: co rúm,ngoẹo, móm mém, mếu -Từ tượng thanh: hu hu -Tác dụng: miêu tả nét mặt, tâm trạng đau đớn, dằn vặt, ân hận của lão Hạc khi phải bán con chó vàng.
19. 4. Đoạn văn: Ngay khi bán cậu vàng , lão Hạc báo tin cho ông giáo. Lão vừa mới thấy ông giáo liên nói ngay: “Câu vàng đi đời rồi ông giáo ạ!”.Ông giáo chưa tin bèn hỏi lại: “ Cụ bán rồi?”. Lão đáp “ Họ vừa bắt xong”. Lão cố làm ra vẻ vui nhưng trông lão cười mà như mếu, đôi mắt lão ầng ậng nước,rồi mặt lão co rúm lại. Những nếp nhăn xô lại với nhau, ép cho hai hàng nước mắt chảy ra. Cái đầu ngoeọ về một bênvà cái miệng của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc rồi tự trách mình. Lúc này trông lão thật là tội nghiệp .Như vậy , lão Hạc là một con người nhân hậu, giàu tình yêu thương với loài vật. ( Bài làm của học sinh)
20. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ Đề 3: Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu bên dưới: “ Sau trận ốm, lão yếu người đi ghê lắm. Những công việc nặng không làm được nữa . Làng mất vé sợi, nghề vải đành phải bỏ . Đàn bà rỗi rãi nhiều . Còn tí việc nhẹ nào họ tranh nhau làm mất cả. Lão Hạc không có việc . Rồi lại bão.Hoa màu bị phá sạch sành sanh. Từ ngày bão đến nay, vườn láo không có một tí gì bán. Gạo thì cứ kém mãi đi. Một lão với một con chó , mỗi ngày ba hào gạo, mà ra sự vẫn còn đói deo đói dắt ” 1.Đoạn trích trên được trích trong văn bản nào? Tác giả là ai? 2. Đoạn trích trên được kể ở ngôi nào? Người kể là ai? 3. Viết một đoạn văn ngắn khoảng 10 đến 12 câu theo cách tổng phân hợp kể lại hoàn cảnh của Lão Hạc.