Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 112: Hội thoại (Tiếp theo)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 112: Hội thoại (Tiếp theo)

1. Cho đoạn văn bản sau: Tôi nắm lấy vai gầy của lão ôn tồn bảo : - Chẳng kiếp gì sung sướng thật,nhưng có cái này là sung sướng : bây giờ cụ ngồi xuống phản này chơi, tôi đi luộc mấy củ khoai lang, nấu một ấm nước chè tươi thật đặc; ông con mình ăn khoai, uống nước chè, rồi hút thuốc lào Thế là sung sướng. - Vâng! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng . ( Lão Hạc – Nam Cao) Câu hỏi: Dựa vào đoạn trích và những điều em đã biết về truyện Lão Hạc. Hãy xác định vai xã hội của hai nhân vật tham gia cuộc hội thoại trên ?
2. TiÕt 112 Héi tho¹i (tiÕp theo) I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: MộtBài hôm tập cô tìnhtôi gọi huống: tôi đến bên Trong cười hỏi: các tình huống sau 1. Ví dụ: SGK/92,93 - Hồng!người Mày con có đãmuốn phạm vào Thanh vào Hoácách chơi nói với nào? mẹ mày không? * Nhận xét: ( ) Nhận ra những ý nghĩ cay độc trong giọng nói và nét mặt rất kịch của cô tôi kia, tôi cúi đầu không đáp Nhưng đời nào tình - Người cô: có 6 lượt thươngCha yêu mÑ và ®ang lòng kính bµn mến b¹c mẹ víi tôi lại nhau bị những rắp tâm tanh bẩn Bé hồng: có 2 lượt xâmvÒ phạm vÊn đến ®Ò ( )kinh tÕ trong gia ®×nh. → Lượt lời hội thoại Tôi cũng đáp lại cô tôi: Nói - Có 2 lần bé Hồng im lặng khi đến - Không!Ngêi Cháucon ngåikhông gÇn muốn ®ã vào. nãi Cuối xen năm thế nào mợleo cháu cũng lượt lời của mình về.vµo c©u chuyÖn cña cha mÑ Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt: → Thể hiện thái độ bất bình. - SaokhiÕn lại không cha vào? mÑ MợrÊt mày bùc phát m ×tàinh. lắm, có như dạo trước đâu! - Bé Hồng không cắt lời của người Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng: cô khi người cô đang nói: - Mày2. - dại D¹o quá, nµy, cứ vàobè thÊyđi, tao ®iÓm chạy chom«n tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa chovà thăm em bé chứ. → Tôn trọng vai xã hội, giữ thái ( )Anh Tôi cườicña dàicon trong h×nh tiếng nh chkhóc,a ® hỏiîc cô tôi: độ lễ phép -Saotèt cô l¾m. biết mợS¾p con thi có råi, con? con cÇn cè Nói ( ) Côg¾ng tôi bỗng h¬n đổi n giọng,÷a. Hay lại vỗlµ vai,con nhìn sang vào mặt tôi, nghiêmcắt nghị: - Vậy ¤ng mày Nam hỏi cô ch Thônga nãi – hÕttên ngườic©u, Bđànắc bà họ nội xa kia – chỗ ở của mợ mày, rồi đánh giấy cho mợ mày, bảo dù sao cũng phải về. Trước®· vïngsau cũng v»ng một ®øng lần xấu, dËy chã vµ nhẽ lµu bán bµu: xới mãi đượclời sao? Tỏ -sự Th«i, ngậm bèngùi ®õng thương nãi xót ®Õn thầy chuyÖn tôi, cô tôi lại chập chừng tiếp: - Mấy lại rằm tháng tám này là giỗ đầu cậu mày, mợ mày về dù saohäc cũng hµnh đỡ tủi cña cho concậu mày,n÷a! và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ?
3. TiÕt 112 Héi tho¹i (tiÕp theo) I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: 1. Ví dụ: SGK/92,93 Ghi nhớ : * Nhận xét: * Trong hội thoại, ai cũng được nói. - Người cô: có 6 lượt Mỗi lần có người tham gia hội thoại Bé hồng: có 2 lượt nói được gọi là một lượt lời. → Lượt lời hội thoại - Có 2 lần bé Hồng im lặng * Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt khi đến lượt lời của mình lời của người khác, tránh nói tranh, → Thể hiện thái độ cắt lời hoặc chêm vào lời người - Bé Hồng không cắt lời khác. của người cô khi người cô đang nói * Nhiều khi, im lặng đến lượt lời → Tôn trọng vai xã hội, của mình cũng là một cách biểu thị giữ thái độ lễ phép thái độ. 2. Ghi nhớ (102)
4. TiÕt 112 Héi tho¹i (tiÕp theo) I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: Bµi tËp tr¾c nghiÖm: Chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt cho 1. Ví dụ: SGK/92,93 mçi c©u hái díi ®©y. * Nhận xét: 1. ThÕ nµo lµ hµnh vi “cíp lêi” (xÐt theo c¸ch hiÓu - Người cô: có 6 lượt vÒ lît lêi) ? Bé hồng: có 2 lượt A. Nãi tranh lît lêi cña ngêi kh¸c. → Lượt lời hội thoại B. Nãi khi ngêi kh¸c ®· kÕt thóc lît lêi cña hä. - Có 2 lần bé Hồng im lặng C. Nãi khi ngêi kh¸c cha kÕt thóc lît lêi cña hä. khi đến lượt lời của mình D. Nãi xen vµo khi ngêi kh¸c kh«ng yªu cÇu. → Thể hiện thái độ - Bé Hồng không cắt lời của người cô khi người cô 2. Cha mÑ ®ang bµn b¹c víi nhau vÒ viÖc tæ chøc đang nói nu«i gµ. Ngêi con ngåi gÇn ®ã nãi xen vµo c©u chuyÖn khiÕn cha mÑ bùc m×nh Trong héi tho¹i, → Tôn trọng vai xã hội, hiÖn tîng ®ã ®îc gäi lµ hiÖn tîng g×? giữ thái độ lễ phép A. Nãi leo C. Tranh lù¬t lêi 2. Ghi nhớ (102) B. Cíp lêi D. Nãi hçn ca
5. TiÕt 112 Héi tho¹i (tiÕp theo) I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: 3. Trong mét buæi th¶o luËn ë líp ,c« gi¸o yªu 1. Ví dụ: SGK/92,93 cÇu häc sinh A ph¸t biÓu ý kiÕn vÒ mét vÊn * Nhận xét: ®Ò, A cha kÞp tr×nh bµy th× häc sinh B véi - Người cô: có 6 lượt vµng ®a ra ý kiÕn cña m×nh vÒ lÜnh vùc ®ã . Bé hồng: có 2 lượt Trong héi tho¹i hµnh vi cña B ®îc gäi lµ → Lượt lời hội thoại hµnh vi g×? - Có 2 lần bé Hồng im lặng A. Nãi leo C. Tranh lît lêi khi đến lượt lời của mình B . C¾t lêi D Nãi hçn → Thể hiện thái độ - Bé Hồng không cắt lời 4 . Trong héi tho¹i , khi nµo ngêi nãi “ im của người cô khi người cô lÆng” mÆc dï ®Õn lît m×nh ? đang nói A . Khi muèn biÓu thÞ mét th¸i ®é nhÊt ®Þnh. → Tôn trọng vai xã hội, B. Khi kh«ng biÕt nãi ®Òu g×. giữ thái độ lễ phép 2. Ghi nhớ (102) C. Khi ngêi nãi ®ang ph©n v©n, lìng lù D. C¶ A,B,C cd
6. TiÕt 112 Héi tho¹i (tiÕp theo) I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: 1. T×m hiÓu tÝnh c¸ch nh©n vËt qua c¸ch miªu 1. Ví dụ: SGK/92,93 t¶ cuéc tho¹i gi÷a c¸c nh©n vËt trong ®o¹n * Nhận xét: trÝch Tøc níc vì bê (T¾t ®Ìn Ng« TÊt Tè) - Người cô: có 6 lượt Bé hồng: có 2 lượt → Lượt lời hội thoại Nhân vật Tính cách - Có 2 lần bé Hồng im lặng Thông minh, tháo vát, khi đến lượt lời của mình Chị Dậu sắc sảo, biết mình biết → Thể hiện thái độ người - Bé Hồng không cắt lời Cai lệ Hống hách, tàn bạo, lỗ của người cô khi người cô mãng đang nói Người nhà → Tôn trọng vai xã hội, A dua, ăn theo lí trưởng giữ thái độ lễ phép 2. Ghi nhớ (102) Anh Dậu Yếu đuối, nhút nhát II. LUYỆN TẬP:
7. TiÕt 112 Héi tho¹i (tiÕp theo) I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: 2. Phân tích lượt lời hội thoại của nhân vật: Chi Dậu và 1. Ví dụ: SGK/92,93 cái Tí qua trích đoạn “Tức nước vỡ bờ” * Nhận xét: C¸i Tí ChÞ DËu - Người cô: có 6 lượt Ban ®Çu VÒ sau Ban ®Çu VÒ sau Bé hồng: có 2 lượt Sè lượt → Lượt lời hội thoại lời 11 3 3 7 - Có 2 lần bé Hồng im lặng Cè lµm Sî §au ®ín Nãi cho mÑ hãi, v× s¾p khi đến lượt lời của mình nhiÒu, vui, khoe ®au mÊt con → Thể hiện thái độ nãi dµi sù th¸o ®ín, nªn hÇu Lý do ®Ó - Bé Hồng không cắt lời v¸t nªn nªn nh kh«ng thuyÕt nãi nhiÒu, nãi Ýt, nãi, sau của người cô khi người cô phôc giäng hån nãi nãi rÊt Ýt con đang nói nhiªn ng¾n → Tôn trọng vai xã hội, T« ®Ëm nçi bÊt Sù hån nhiªn, ng©y giữ thái độ lễ phép h¹nh cña mét ®øa th¬, hiÕu th¶o cña 2. Ghi nhớ (102) T¸c trÎ hån nhiªn, ng©y ®øa con cµng lµm cho II. LUYỆN TẬP: dông th¬ s¾p ph¶i rêi tæ ngêi mÑ ®au lßng h¬n Êm gia ®×nh khi s¾p ph¶i b¸n nã
8. TiÕt 112 Héi tho¹i (tiÕp theo) I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: 4. Tục ngữ phương Tây có câu: Im lặng là 1. Ví dụ: SGK/92,93 vàng. Nhưng nhà thơ Tố Hữu lại viết: * Nhận xét: Khóc là nhục. Rên, hèn. Van yếu đuối - Người cô: có 6 lượt Và dại khờ là những lũ người câm Bé hồng: có 2 lượt Trên đường đi như những bóng âm thầm → Lượt lời hội thoại Nhận đau khổ mà gởi vào im lặng. - Có 2 lần bé Hồng im lặng (Liên hiệp lại) khi đến lượt lời của mình Theo em, mỗi nhận xét trên đúng trong → Thể hiện thái độ những trường hợp nào? - Bé Hồng không cắt lời của người cô khi người cô 3. Ý nghĩa sự im lặng của nhân vật “tôi” đang nói → Tôn trọng vai xã hội, giữ thái độ lễ phép 2.Ghi nhớ (102) II. LUYỆN TẬP:
9. TiÕt 112 Héi tho¹i (tiÕp theo) I. LƯỢT LỜI TRONG HỘI THOẠI: Hướng dẫn về nhà II. LUYỆN TẬP: Ghi nhớ : * Häc thuộc bài * Trong hội thoại, ai cũng được nói. * Hoµn thµnh c¸c Mỗi lần có người tham gia hội thoại bµi tËp cßn l¹i nói được gọi là một lượt lời. * So¹n bµi: “Lựa * Để giữ lịch sự, cần tôn trọng lượt chọn trật tự từ trong lời của người khác, tránh nói tranh, câu” cắt lời hoặc chêm vào lời người khác. * Nhiều khi, im lặng đến lượt lời của mình cũng là một cách biểu thị thái độ.
10. Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Đông Tổ: Khoa học xã hội Trường: THCS Hoà Tiến – Yên Phong – Bắc Ninh