Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 117: Mây và sóng - Lương Thị Ngọc Bích

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 117: Mây và sóng - Lương Thị Ngọc Bích

1. TIẾT 117 MÂY VÀ SÓNG Ta-go
2. I- Tìm hiểu chung: 1- Tác giả - tác phẩm -Ra-bin-đra-nát Ta-go (1861-1941) - Là nhà thơ hiện đại lớn nhất Ấn Độ và nhận giải Nô-ben văn học 1913. -Thơ ông thể hiện tinh thần dân tộc, dân chủ sâu sắc và tinh thần nhân văn cao cả cùng chất trữ tình nồng đượm. TAGOR (1861- 1941)
3. Tiết 117 Văn bản: MÂY VÀ SÓNG I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả, tác phẩm a. Tác giả RaTrong-bin -vòngđra – 6 nát năm, Ta- goông (1861 mất 5 người– 1941) thân.Vì là nhà thơvậy hiệntình đạicảm lớn gia nhất đình của trở ẤnNêu thành Độ. vài đềnét tài quan trọng trong sự nghiệp sáng - Nhà vănchính đầu về tiên tác của giả Châu Á tác của ông. nhận giải NôbenTagor? văn học(1913) - Thơ ông thể hiện tinh thần với tập “Thơ dâng”. dân tộc, dân chủ sâu sắc, nhân- Thơ vănông caothể hiệncả ; chấtchất trữtrữ tìnhtình triếtthắm lí nồngthiết, đượm,triết lí chủthâm nghĩa trầm. nhân văn sâu sắc.
4. Tiết 117. văn bản Mây và sóng I- Tìm hiểu chung: - Mây và Sóng vốn được viết bằng tiếng Ben-gan, in trong tập thơ Si-su ( Trẻ thơ) xuất bản năm 1909 và được chính Ta-go dịch ra tiếng Anh in trong tập Trăng non xuất bản năm 1915.
5. Bài thơ được dịch ra Tiếng Anh.
6. Mẹ ơi, trên mây có người gọi con Trong sóng có người gọi con: “Bọn tớ chơi từ khi thức dậy đến lúc chiều tà. “Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du nơi này nơi nọ mà Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi không biết từng đến nơi nao” với vầng trăng bạc” Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình ra Con hỏi: “Nhưng làm thế nào mình lên đó ngoài đó được?” được” Họ nói: “Hãy đến rìa biển cả, nhắm nghiền Họ đáp :“Hãy đến nơi tận cùng trái đất, đưa tay mắt lại, cậu sẽ được làn sóng nâng đi”. lên trời, cậu sẽ được nhấc bổng lên tận tầng Con bảo: “Buổi chiều mẹ luôn muốn mình mây” ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?” “Mẹ mình đang đợi ở nhà”-con bảo- “Làm sao Thế là họ mỉm cười, nhảy múa lướt qua. có thể rời mẹ mà đến được” Nhưng con biết trò chơi khác hay hơn. Thế là họ mỉm cười bay đi. Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ, Nhưng con biết có trò chơi thú vị hơn mẹ ạ. Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười văng vỡ tan vào lòng mẹ. Con là mây và mẹ sẽ là trăng Và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là ở chốn nào bầu trời xanh thẳm
7. ? Xác định thể thơ, PTBĐ của bài thơ? ? Bài thơ là lời nói của ai ? Lời nói đó được chia làm bao nhiêu phần ? ? Giả thiết không có phần thứ hai thì ý thơ có được trọn vẹn và đầy đủ không ? ? Hãy chỉ ra những điểm giống và khác nhau (về số dòng thơ, về cách xây dựng hình ảnh,về cách tổ chức khổ thơ, )giữa hai phần?
8. 1. Đọc- giải từ khó: 2. Thể thơ: Tự do. PTBĐ: Thơ tự sự - biểu cảm, miêu tả. 3. Bố cục: 2 phần Bài thơ là lời nói của em bé, được chia làm 2 phần: -Phần 1: Từ đầu đến “ xanh thẳm -Phần 2: Còn lại \Thêm phần thứ hai tức là có thêm những thử thách mới, như vậy tình thương yêu mẹ của em bé mới được trọn vẹn.
9. I. Tìm hiểu chung 3. Bố cục: 2 phần * Khác: * Giống: - Phần thứ nhất mở đầu bằng - Trình từ tường thuật của hai cụm từ :”mẹ ơi”, phần phần đầu giống nhau: thứ hai không có; + Thuật lại lời rủ rê - Ý và lời ở hai phần + Thuật lại lời từ chối và không hề trùng lặp nhau. lí do từ chối; Mây và sóng đều là + Nêu lên trò chơi mới những cảnh vật tự - Trong cả hai phần, dòng thơ nhiên hấp dẫn thứ năm đều là phản ứng trực song tính chất hấp tiếp của em bé trước lời rủ rê dẫn khác nhau. => Bố cục trên làm cho chủ đề bài thơ trọn vẹn, đầy đủ.
10. II. Tìm hiểu chi tiết 1. Trò chơi của mây và sóng ? Những người “ trên mây” đã nói gì với em bé? ? Những người trong sóng đã nói gì với em bé? ? T/giới của mây và sóng có gì hấp dẫn? Cách đến với họ có gì đặc biệt và hấp dẫn?
11. a. Lời mời gọi của những người sống trên mây, trên sóng: -Những người sống trên mây: Chơi từ khi thức dậy- chiều tà, bình minh vàng, vầng trăng bạc. - Những người sống trong sóng: Ca hát từ sáng sớm- hoàng hôn, ngao du nơi này , nơi nọ. → Vẽ ra một t/giới hấp dẫn giữa vũ trụ rực rỡ sắc màu, với những tiếng ca du dương bất tận, được đi khắp nơi này nơi khắp đó đây. - Cách đến với họ: + Đến nơi tận cùng trái đất, đưa tay lên trời + Đến bờ biển cả, nhắm nghiền mắt lại → Lời mời gọi của những người sống trên mây, sóng chính là tiếng gọi của t/giới diệu kì, lung linh huyền ảo đầy hấp dẫn.
12. ? Em bé đă nói gì với những người sống trên mây và sóng ?tại sao bé không từ chối ngay lời mời của mây và sóng? ? Lí do nào khiến em bé từ chối lời mời gọi?
13. b. Lời chối từ của em bé: - Mẹ mình đang đợi ở nhà,làm sao có thể rời. - Mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ. → Sức níu giữ của t́nh mẫu tử. Tình y/thương mẹ đă thắng lời mời gọi đầy hấp dẫn của những người sống trên mây và sóng. Tinh thần nhân văn sâu sắc của bài t/hiện chính ở sự khắc phục ham muốn ấy.
14. ? Em bé đã t/tượng ra trò chơi đầy thú vị khác ntn ? ? Trò chơi của em hay và thú vị hơn lời rủ rê của những người sống trên mây, sóng ở điểm nào? ? Nhận xét gì cách sử dụng từ ngữ, sử dụng hình ảnh, việc sáng tạo trò chơi ?
15. II. Tìm hiểu chi tiết : 2.Trò chơi của em bé: + Con là mây + Con là sóng + Mẹ là trăng + Mẹ là bến bờ kì lạ + Mái nhà là bầu trời xanh thẳm + Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ + Hai bàn tay con ôm lấy mẹ. cười vỡ tan vào lòng mẹ. -> Lặp từ , hình ảnh so sánh. -Trò chơi kì thú có thiên nhiên lung linh, có vũ trụ rộng lớn, có mẹ diễn ra trong mái nhà thân yêu của chính mình. -Trò chơi hấp dẫn, em được hoà nhập vào thế giới tự nhiên trong cuộc vui chơi ấm áp tình mẫu tử. -Một em bé rất thông minh, giàu trí tưởng tượng, khát khao khám phá thế giới và rất yêu mẹ.
16. ? Cảm nhận về cái hay của câu thơ: con lăn lòng mẹ chốn nào?
17. - Em không chỉ có sóng mà c̣òn có bến bờ kì lạ- hiện thân của mẹ, bờ biển bao dung, rộng mở luôn sẵn sàng đón tiếp em. - Câu thơ tạo ra 1 h/ảnh t/trưng mang màu sắc triết lí đậm đà nhất. So sánh tình mẹ con gắn với q/hệ mây- trăng, biển- bờ, t/giả nâng t/cảm ấy lên kích cỡ vũ trụ. - Đến câu cuối: Không ai biết chốn nào - Nói như vậy có nghĩa là mẹ con ta ở khắp mọi nơi, không ai có thể tách rời, chia cắt được mẹ con ta, cũng có nghĩa tình mẫu tử ở khắp nơi t/liêng, bất diệt.
18. Những hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ có ý nghĩa tượng trưng điều gì ?
19. 3. Ý nghĩa triết lý của bài thơ: Tượng trưng cho những Những hình ảnh quyến rũ của cuộc thiên nhiên trong đời; vừa bài thơ có ý diễn tả tình mẹ con nghĩa ngang tầm vũ trụ.
20. ? Nội dung chính của bài thơ này là gì? ? Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con bài thơ còn có thể gợi cho ta suy ngẫm thêm điều gì nữa ?
21. - Ca ngợi tình mẹ con thiêng liêng, cao đẹp - Cuộc sống con người thường gặp những cám dỗ. Muốn khước từ nhữngcám dỗ đó, con người cần có chỗ dựa vững chắc như tình mẫu tử. - Hạnh phúc không phải là cái gìxa xôi bí ẩn, hay do ai ban phát mà do chính mình tạo ra. - Bài thơ còn cho thấy quan hệ giữa tình yêu và sáng tạo
22. Có lẽ cuộc đời mỗi con người là một cuộc hành trình dài. Từ những bước chập chững đầu đời cho đến cả mai sau hình bóng mẹ vẫn hằng dõi theo ta mãi. Câu chuyện của em bé đã kéo chúng ta trở lại trong cái ngày xưa hồn nhiên bằng những trò chơi bên mẹ. Mẹ được ví như mặt trăng, biển cả. Đó là thiên nhiên lớn lao, là vũ trụ vĩnh hằng vô cùng vô tận. Còn con là mây, sóng bay cao, lan xa để mãi hát lên những lời tụng ca về mẹ. Mẹ là người mãi ở trong tim mỗi chúng ta.
23. ? Nêu những nét đặc sắc về nội dung và n/thuật của bài thơ ?
24. III.Tổng kết: 1.Nghệ thuật: - Hình thức đối thoại lồng trong lời kể. - Hình ảnh thiên nhiên thơ mộng, giàu ý nghĩa tượng trưng. - Chất triết lí trữ tình nồng đượm. 2.Nội dung: Qua lời thủ thỉ chân tình của em bé với mẹ về những cuộc đối thoại tưởng tượng giữa em với mây và sóng, người đọc cảm nhận được một cách thấm thía tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.
25. IV. Luyện tập:  Hãy vẽ một bức tranh về tình mẫu tử thiêng liêng và bất diệt bằng chính cảm xúc của bản thân em để làm quà tặng mẹ nhân ngày mùng 8/3?
26. SƠ ĐỒ TƯ DUY
27. Hướng dẫn học ở nhà 1.Học thuộc bài thơ 2.Nắm được nội dung, nghệ thuật của bài 3. Phân tích những câu thơ em thích. 4. Soạn bài “ Ôn tập về thơ ” - Hệ thống hoá kiến thức cơ bản về tác phẩm thơ hiện đại trong chương trình ngữ văn 9 - Nắm vững nội dung, nghệ thuật của các bài thơ - Đặc điểm và thành tựu thơ VN sau 1945.