Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 30: Thuật ngữ

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 30: Thuật ngữ

1. KIỂM TRA MIỆNG Câu hỏi: Có mấy cách phát triển từ vựng? Kể ra? Giải thích nghĩa của từ ngữ sau: Đường vành đai, Thương hiệu Đáp án: 3 cách phát triển từ vựng: + Phát triển nghĩa của từ trên cơ sở nghĩa gốc. + Tạo từ ngữ mới. + Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài. - Đường vành đai: Đường bao quanh để cho các phương tiện vận tải có thể đi sang địa phương khác mà không phải vào trong thành phố. - Thương hiệu: Nhãn hiệu thương mại có uy tín.
2. 1. Mặt trời là thiên thể trung tâm của hệ mặt trời, cũng là 1 hành tinh trong hệ Ngân Hà. 2. Mặt trời xuống biển như hòn lửa Sóng đã cài then đêm cửa. 3. Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
3. TIẾT: 30
4. Tiết 30 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ I. Thuật ngữ là gì? So sánh hai cách giải thích về nghĩa Ví dụ 1: SGK/87 của từ nước và từ muối: a. Cách 1: a. Cách giải thích dựa - Nước là chất lỏng không màu, vào đặc tính bên ngoài không mùi, có trong, sông hồ, biển của sự vật, kinh nghiệm - Muối là tinh thể trắng, vị mặn, → cảm tính. thường được tách ra từ nước biển, dùng để ăn. b. Cách 2: b. Cách giải thích dựa - Nước là hợp chất của các nguyên tố vào đặc tính bên trong hi-đrô và ô-xi, có công thức là H20. của sự vật → nghiên cứu- Muối là hợp chất mà phân tử gồm khoa học. có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít.
5. Tiết 30– Tiếng Việt: THUẬT NGỮ I. Thuật ngữ là gì? -Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự Ví dụ 1: SGK/87 nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít Ví dụ 2: SGK/88 các-bô-níc. ĐỊA LÝ Từ ngữ: thạch nhũ, - Ba-dơ là hợp chất mà phân tử ba-dơ, ẩn dụ, phân số gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm thập phân chủ yếu dùng hi-đrô-xít. trong VB khoa học, HOÁ HỌC -Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện công nghệ. tượng này bằng tên sự vật, hiện Ghi nhớ: SGK/88 tượng khác có nét tương đồng với nó. NGỮ VĂN -Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10. TOÁN HỌC
6. Tiết 30– Tiếng Việt: THUẬT NGỮ I. Thuật ngữ là gì? -Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự II. Đặc điểm của thuật nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít ngữ: các-bô-níc. - Mỗi thuật ngữ chỉ - Ba-dơ là hợp chất mà phân tử tương ứng với một gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm khái niệm. hi-đrô-xít. -Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó. -Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10.
7. Tiết 30 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ I. Thuật ngữ là gì? Em hãy tìm thuật ngữ cho khái II. Đặc điểm của thuật niệm sau: ngữ: .làĐơn chất những chất do - Mỗi thuật ngữ chỉ một nguyên tố hóa học cấu tạo tương ứng với một nên. khái niệm. Trường từ vựng là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa. làKhí áp sức ép của khí quyển lên bề mặt trái đất.
8. Tiết 30 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ I. Thuật ngữ là gì? Từ muối nào có sắc thái biểu II. Đặc điểm của thuật cảm? ngữ: a. Muối là một hợp chất có thể - Mỗi thuật ngữ chỉ hoà tan trong nước. tương ứng với một b. Tay nâng chén muối đĩa khái niệm. gừng, - Thuật ngữ không có Gừng cay muối mặn xin đừng biểu cảm. quên nhau. Ghi nhớ: SGK/89 (Ca dao)
9. Tiết 30 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ I. Thuật ngữ là gì? 1. Lực là tác dụng đẩy, kéo II. Đặc điểm của thuật của vật này lên vật khác. ngữ: 2 Xâm thực là làm huỷ hoại III. Luyện tập: dần dần lớp đất đá phủ trên bề mặt đất do các tác nhân gió, Bài tập 1: 3 Hiện tượng HH là hiện tượng trong đó có sinh ra chất mới. 4 Di chỉ là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa. 5 .Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy.
10. Tiết 30 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ 7 Lưu lượng là lượng nước chảy I. Thuật ngữ là gì? qua mặt cắt ngang lòng sông ở II. Đặc điểm của thuật một điểm nào đó, Đơn vị đo; m3/s. ngữ: 8Trọng lực là lực hút của Trái Đất. III. Luyện tập: 9 Khí áp là sức ép của khí Bài tập 1: quyển lên bề mặt Trái Đất. 10 Thị tộc phụ hệ là thị tộc theo dòng họ người cha, trong đó nam có quyền hơn nữ. 11 Đường trung trực là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa của đoạn ấy.
11. Tiết 30 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ I. Thuật ngữ là gì? THẢO LUẬN NHÓM: 5 PHÚT II. Đặc điểm của thuật ngữ: Nhóm 1 bài 2 III. Luyện tập: Nhóm 2 bài 3 Bài tập 1: Nhóm3, 4 bài 4
12. Tiết 30 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ III. Luyện tập: Bài tập 2: Đọc đoạn trích sau: Nếu được làm hạt giống để mùa sau Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa Vui gì hơn làm người lính đi đầu Trong đêm tối tim ta làm ngọn lửa! Từ “điểm tựa” ở đoạn trích trên có được dùng như một thuật ngữ vật lý không? “Điểm tựa” ở đây có nghĩa gì?
13. Tiết 30 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ I. Thuật ngữ là gì? II. Đặc điểm của thuật ngữ: III. Luyện tập: Bài tập 1: Bài tập 2: - Trong Vật lý, thuật ngữ “điểm tựa” có nghĩa là: “Điểm cố định của một đòn bẩy thông qua đó lực tác động được truyền tới lực cản”. - “Điểm tựa” (trong đoạn thơ) dùng với nghĩa: “nơi làm chỗ dựa chính, gửi gắm niềm tin hi vọng. → Không được dùng như 1 thuật ngữ.
14. Tiết 30 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ III. Luyện tập: Bài tập 3 Trong hoá học, thuật ngữ “hỗn hợp” được định nghĩa là “nhiều chất trộn lẫn vào nhau mà không hoá hợp thành chất khác”, còn từ hỗn hợp được hiểu theo nghĩa thông thường là “gồm có nhiều thành phần trong đó mỗi thành phần vẫn không mang tính chất riêng của mình” .Cho biết trong 2 câu sau đây, trường hợp nào hỗn hợp được dùng như 1 thuật ngữ, trường hợp nào hỗn hợp được dùng như 1 từ thông thường: a. Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển, là một hỗn hợp. b. Đó là một chương trình hỗn hợp nhiều tiết mục.
15. Tiết 30 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ III. Luyện tập: Bài tập 3 a. Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển .là một hỗn hợp. Thuật ngữ b. Đó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục Một từ thông thường
16. Tiết 30– Tiếng Việt: THUẬT NGỮ III. Luyện tập: Bài tập 4 Trong sinh học, cá voi, cá heo được xếp vào lớp thú, vì tuy những động vật này có xương sống, ở dưới nước, bơi bằng vây nhưng không thở bằng mang mà thở bằng phổi. Căn cứ vào cách xác định của sinh học, hãy định nghĩa thuật ngữ cá. Có gì khác nhau giữa nghĩa thuật này với nghĩa của từ cá theo cách hiểu thông thường của người Việt (thể hiện qua cách gọi cá voi, cá heo)
17. Tiết 30 – Tiếng Việt: THUẬT NGỮ III. Luyện tập: Bài tập 4: - Định nghĩa từ cá của sinh học: Cá là động vật có xương sống, ở dưới nước; bơi bằng vây, thở bằng mang - Theo cách hiểu thông thường của người Việt, khi gọi cá voi, cá heo nghĩa là ta gọi tên bằng “trực giác” vì “cá” không nhất thiết phải thở bằng mang.
18. CÂU HỎI, BÀI TẬP CỦNG CỐ Từ mặt trời nào được dùng với vai trò như một thuật ngữ? 1. Mặt trời là thiên thể trung tâm của hệ mặt trời, cũng là 1 hành tinh trong hệ Ngân Hà. 2. Mặt trời xuống biển như hòn lửa Sóng đã cài then đêm sập cửa. 3. Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
19. HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC *Đối với bài học ở tiết học này: - Học ghi nhớ, làm bài tập 5 SGK/90 - Đặt câu có sử dụng thuật ngữ. - Tìm và sửa lỗi do sử dụng thuật ngữ không đúng trong 1 văn bản cụ thể. * Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: - Chuẩn bị bài Trau dồi vốn từ: + Đọc kĩ các đoạn trích trong mục 1 SGK/99,100. + Có những cách nào để trau dồi vốn từ?
20. CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHỎE VÀ THÀNH ĐẠT. CHÀO TẠM BIỆT CÁC EM!