Bài giảng Tiếng Việt Lớp 4 - Luyện từ và câu: Dấu ngoặc kép - Nguyễn Thị Nguyệt

Nội dung text: Bài giảng Tiếng Việt Lớp 4 - Luyện từ và câu: Dấu ngoặc kép - Nguyễn Thị Nguyệt

1. TRƯỜNG TIỂU HỌC LÝ TỰ TRỌNG THÀNH PHỐ HẢI DƯƠNG BÀI SOẠN: LUYỆN TỪ VÀ CÂU Bài: Dấu ngoặc kép NGƯỜI THỰC HIỆN: NguyÔn ThÞ NguyÖt
2. Thø t ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u Kiểm tra bài cũ: Dắt xe ra cửa, tôi lễ phép thưa: “Thưa ba, con xin phép đi học nhóm.” Ở câu trên, những dấu câu nào em đã được học? Dấu phẩy, dấu hai chấm, dấu chấm.
3. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u: DÊu ngoÆc kÐp I. NhËn xÐt: 1. Nh÷ng tõ ng÷ vµ c©u ®Æt trong dÊu ngoÆc kÐp díi ®©y lµ lêi cña ai? Nªu t¸c dông cña dÊu ngoÆc kÐp: B¸c tù cho m×nh lµ “ ngêi lÝnh v©ng lÖnh quèc d©n ra mÆt trËn” lµ “ ®Çy tí trung thµnh cña nh©n d©n”.ë B¸c, lßng yªu mÕn nh©n d©n ®· trë thµnh mét sù say mª m·nh liÖt. B¸c nãi: “ T«i chØ cã mét sù ham muèn, ham muèn tét bËc, lµ lµm sao cho níc ta hoµn toµn ®éc lËp, d©n ta ®îc hoµn toµn tù do, ®ång bµo ai còng cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, ai còng ®îc häc hµnh.”
4. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp Bµi 1: Nh÷ng tõ ng÷ vµ c©u nµo ®îc ®Æt trong dÊu ngoÆc kÐp vµ t¸c dông cña nh÷ng dÊu ngoÆc kÐp ®ã? Tõ ng÷ vµ c©u T¸c dông cña dÊu ngoÆc kÐp -“ngêi lÝnh v©ng lÖnh quèc d©n ra mÆt trËn” -“®Çy tí trung thµnh cña nh©n d©n” -“ T«i chØ cã mét sù ham muèn, ham muèn TrÝch dÉn lêi nãi tét bËc, lµ lµm sao cho níc ta hoµn toµn ®éc cña B¸c Hå lËp, d©n ta ®îc hoµn toµn tù do, ®ång bµo ai còng cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, ai còng ®îc häc hµnh.”
5. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp DÊu ngoÆc kÐp ®îc dïng ®Ó ®¸nh dÊu chç trÝch dÉn lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n vËt. Lêi nãi ®ã cã thÓ lµ mét tõ, hay mét côm tõ nh “ nguêi lÝnh v©ng lÖnh quèc gia” hay trän vÑn mét c©u “ T«i chØ cã mét sù ham muèn ” hoÆc còng cã thÓ lµ mét ®o¹n v¨n.
6. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u: DÊu ngoÆc kÐp I. NhËn xÐt: 1. Nh÷ng tõ ng÷ vµ c©u ®Æt trong dÊu ngoÆc kÐp díi ®©y lµ lêi cña ai? Nªu t¸c dông cña dÊu ngoÆc kÐp: B¸c tù cho m×nh lµ “ ngêi lÝnh v©ng lÖnh quèc d©n ra mÆt trËn” lµ “ ®Çy tí trung thµnh cña nh©n d©n”. ë B¸c, lßng yªu mÕn nh©n d©n ®· trë thµnh mét sù say mª m·nh liÖt. B¸c nãi: “ T«i chØ cã mét sù ham muèn, ham muèn tét bËc, lµ lµm sao cho níc ta hoµn toµn ®éc lËp, d©n ta ®îc hoµn toµn tù do, ®ång bµo ai còng cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, ai còng ®îc häc hµnh.”
7. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp 2. Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm?
8. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp DÊu ngoÆc kÐp ®îc dïng ®éc lËp: “ ngêi lÝnh v©ng lÖnh quèc d©n ra mÆt trËn” “ ®Çy tí trung thµnh cña nh©n d©n”. DÊu ngoÆc kÐp ®îc dïng phèi hîp víi dÊu hai chÊm: :“ T«i chØ cã mét sù ham muèn, ham muèn tét bËc, lµ lµm sao cho níc ta hoµn toµn ®éc lËp, d©n ta ®îc hoµn toµn tù do, ®ång bµo ai còng cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, ai còng ®îc häc hµnh.”
9. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp 2. Trong đoạn văn trên, khi nào dấu ngoặc kép được dùng độc lập? Khi nào dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm? * Dấu ngoặc kép được dùng độc lập khi lời dẫn trực tiếp chỉ là một cụm từ . * Dấu ngoặc kép được dùng phối hợp với dấu hai chấm khi lời dẫn trực tiếp là một câu trọn vẹn, hay một đoạn văn.
10. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp DÊu ngoÆc kÐp thêng ®îc dïng ®Ó dÉn lêi nãi trùc tiÕp cña nh©n vËt hoÆc cña ngêi nµo ®ã.
11. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp 3. Trong khæ th¬ sau, tõ lÇu ®îc dïng víi ý nghÜa g×? DÊu ngoÆc kÐp trong trêng hîp nµy ®îc dïng lµm g×? “Cã b¹n t¾c kÌ hoa X©y “lÇu” trªn c©y ®a RÐt ch¬i trß ®i trèn §îi Êm trêi míi ra” ? Tõ “lÇu” chØ c¸i g× ? “LÇu” chØ ng«i nhµ cao tÇng cao to, sang träng, ®Ñp ®Ï. ? T¾c kÌ hoa cã x©y ®îc lÇu theo nghi· trªn kh«ng? T¾c kÌ x©y tæ trªn c©y, tæ t¾c kÌ bÐ kh«ng ph¶i c¸i “lÇu” theo nghÜa trªn. ? Tõ “lÇu” trong khæ th¬ ®îc dïng víi nghÜa g×? Tõ “lÇu” nãi c¸i tæ cña t¾c kÌ rÊt ®Ñp vµ quý. ? DÊu ngoÆc kÐp trong trêng hîp nµy ®îc dïng lµm g×? §¸nh dÊu tõ “lÇu” dïng kh«ng ®óng nghÜa víi tæ cña con t¾c kÌ.
12. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp Bµi 2: Tõ “lÇu” ®îc dïng víi ý nghÜa g×? DÊu ngoÆc kÐp ®îc dïng ®Ó lµm g×? ý nghÜa cña tõ “lÇu” T¸c dông cña dÊu ngoÆc kÐp ý nãi tæ cña t¾c kÌ rÊt §¸nh dÊu tõ “lÇu” lµ ®Ñp vµ quý. tõ cã ý nghÜa ®Æc biÖt. Dấu? Tác ngoặc dụng kép thứ còn hai được của dấu dùng ngoặc để đánh kép dấulà gì những? từ ngữ được dùng với ý nghĩa đặc biệt.
13. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp DÊu ngoÆc kÐp cßn ®îc dïng ®Ó ®¸nh dÊu nh÷ng tõ ng÷ ®îc dïng víi ý nghÜa ®Æc biÖt.
14. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u: DÊu ngoÆc kÐp II. Ghi nhớ: 1. Dấu ngoặc kép thường được dùng để dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc của người nào đó. Nếu lời nói trực tiếp là một câu nói trọn vẹn hay một đoạn văn thì trước dấu ngoặc kép ta thường phải thêm dấu hai chấm. 2. Dấu ngoặc kép còn được dùng để đánh dấu những từ ngữ được dùng với ý nghĩa đặc biệt.
15. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp VÝ dô: ? Tại sao trong trường hợp này được viết hoa chữ đầu tiên trong ngoặc kép? + C« gi¸o b¶o em: “Con h·y cè g¾ng lªn nhÐ!”. ? Tại sao chữ “cây” trong ngoặc kép không viết hoa? + B¹n Hoa lµ mét “c©y” to¸n cña líp em.
16. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u: DÊu ngoÆc kÐp III.LuyÖn tËp 1.T×m lêi nãi trùc tiÕp trong ®o¹n v¨n sau: Cã lÇn, c« gi¸o ra cho chóng t«i mét ®Ò v¨n ë líp: “ Em ®· lµm g× ®Ó gióp ®ì mÑ?” T«i loay hoay mÊt mét lóc, råi cÇm bót vµ bắt ®Çu viÕt: “ Em ®· nhiÒu lÇn gióp ®ì mÑ. Em quÐt nhµ vµ röa b¸t ®Üa. §«i khi em giÆt kh¨n mïi xoa.”
17. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u: DÊu ngoÆc kÐp 2. Có thể đặt những lời nói trực tiếp trong đoạn văn ở bài tập 1 xuống dòng, sau dấu gạch ngang đầu dòng không? Vì sao? Những lời nói trực tiếp trong đoạn văn không thể viết xuống dòng đặt sau dấu gạch đầu dòng. Vì đây không phải là lời nói trực tiếp giữa hai nhân vật đang nói chuyện.
18. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp 3. Em ®Æt dÊu ngoÆc kÐp vµo chç nµo trong c¸c c©u sau? a. C¶ bÇy ong cïng nhau x©y tæ. Con nµo con nÊy hÕt søc tiÕt kiÖm v«i v÷a. b. Tr¹ng Quúnh thÊy cã ngêi d©ng vua mét m©m ®µo gäi lµ ®µo trêng thä th× th¶n nhiªn lÊy mét qu¶ mµ ¨n. Vua giËn, ra lÖnh chÐm ®Çu Quúnh. Quúnh bÌn t©u: - T©u bÖ h¹, thÇn thÊy qu¶ ®µo gäi lµ trêng thä míi lÊy ¨n, tëng ¨n vµo th× ®îc sèng l©u thê vua. Kh«ng ngê, nuèt cha khái miÖng mµ chÕt ®· ®Õn cæ. VËy nªn, xin ®øc vua ®æi tªn qu¶ Êy lµ ®o¶n thä vµ trÞ téi kÎ xu nÞnh d©ng ®µo. Vua nghe vËy bËt cêi, tha téi cho Tr¹ng Quúnh.
19. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp 3. Em ®Æt dÊu ngoÆc kÐp vµo chç nµo trong c¸c c©u sau? a. C¶ bÇy ong cïng nhau x©y tæ. Con nµo con nÊy hÕt søc tiÕt kiÖm “v«i v÷a”. ? Tại sao từ vôi vữa lại được đặt trong dấu ngoặc kép? Vì từ vôi vữa ở đây không phải có nghĩa như vôi vữa con người dùng. Nó có ý nghĩa đặc biệt.
20. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u DÊu ngoÆc kÐp 3. Em ®Æt dÊu ngoÆc kÐp vµo chç nµo trong c¸c c©u sau? a. C¶ bÇy ong cïng nhau x©y tæ. Con nµo con nÊy hÕt søc tiÕt kiÖm “v«i v÷a”. b. Tr¹ng Quúnh thÊy cã ngêi d©ng vua mét m©m ®µo gäi lµ ®µo “trêng thä” th× th¶n nhiªn lÊy mét qu¶ mµ ¨n. Vua giËn, ra lÖnh chÐm ®Çu Quúnh. Quúnh bÌn t©u: - T©u bÖ h¹, thÇn thÊy qu¶ ®µo gäi lµ “trêng thä” míi lÊy ¨n, t- ëng ¨n vµo th× ®îc sèng l©u thê vua. Kh«ng ngê, nuèt cha khái miÖng mµ chÕt ®· ®Õn cæ. VËy nªn, xin ®øc vua ®æi tªn qu¶ Êy lµ “®o¶n thä” vµ trÞ téi kÎ xu nÞnh d©ng ®µo. Vua nghe vËy bËt cêi, tha téi cho Tr¹ng Quúnh.
21. Thø tư ngµy 17 th¸ng 10 n¨m 2012 LuyÖn tõ vµ c©u: DÊu ngoÆc kÐp II. Ghi nhớ: 1. Dấu ngoặc kép thường được dùng để dẫn lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc của người nào đó. Nếu lời nói trực tiếp là một câu nói trọn vẹn hay một đoạn văn thì trước dấu ngoặc kép ta thường phải thêm dấu hai chấm. 2. Dấu ngoặc kép còn được dùng để đánh dấu những từ ngữ được dùng với ý nghĩa đặc biệt.