›
›
›

Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Bài tập mạch điện

ppt 52 trang phanha23b 24/03/2022 2960
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Bài tập mạch điện", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pptbai_giang_vat_li_lop_9_bai_tap_mach_dien.ppt

Nội dung text: Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Bài tập mạch điện

  1. BAØI TAÄP maïch ñieän
  2. MUÏC LUÏC PHAÀN I: Môû ñaàu PHAÀN II: Noäi dung I/ Thöïc traïng vaán ñeà II/ Caùc giaûi phaùp thöïc hieän ❖ Caùc kieán thöùc cô baûn ❖ Phöông phaùp giaûi baøi taäp ❖ Phaân daïng baøi taäp ❖ Toå chöùc thöïc hieän ❖ Caùc baøi taäp tham khaûo PHAÀN III: Keát luaän
  3. GIAÛI BAØI TAÄP MAÏCH ÑIEÄN PHAÀN I: MÔÛ ÑAÀU Trong chöông trình vaät lyù 9, phaàn ñieän hoïc, nhaát laø caùc baøi taäp maïch ñieän hoãn hôïp raát ña daïng vaø khoù ñoái vôùi hoïc sinh. Hôn nöõa, trong phaân phoái chöông trình laïi ít coù tieát baøi taäp ñeå luyeän taäp. Do ñoù, hoïc sinh raát luùng tuùng khi giaûi quyeát caùc baøi taäp ôû caùc baøi kieåm tra. Kieán thöùc trong baøi hoïc phaàn vaän duïng cuõng khaù phöùc taïp, baøi taäp trong saùch baøi taäp thì khoù ñoái vôùi hoïc sinh. Caùc baøi taäp trong saùch baøi taäp haàu nhö hoïc sinh khoâng laøm ñöôïc, vì noù ña daïng trong khi ñoù giaùo vieân laïi khoâng coù ñieàu kieän söõa baøi cho hoïc sinh
  4. Vì vaäy, vaán ñeà ñaët ra laø: laøm caùch naøo ñeå hoïc sinh naém chaéc kieán thöùc vaø giaûi quyeát ñöôïc caùc baøi taäp? Cuõng nhö caùc baøi taäp vaän duïng thöôøng ra trong traéc nghieäm moät caùch toát nhaát, hoïc sinh naém baét nhöõng phöông phaùp vaø caùch xöû lyù moät baøi taäp. Chính vì nhöõng lyù do neâu treân,chuùng toâi xin ñöa ra moät giaûi phaùp ñeå giaûi quyeát vaán ñeà vöôùng maéc cuûa hoïc sinh. Giaûi phaùp naøy nhaèn giuùp cho caùc em hoïc sinh lôùp 9 naém vöõng ñöôïc phöông phaùp, bieát vaän duïng laøm ñöôïc caùc daïng baøi taäp vaø coù caùch nhìn nhaän phöông phaùp giaûi, giuùp cho caùc em höùng thu ùtrong hoïc taäp vaø yeâu thích moân hoïc.
  5. PHAÀN II: NOÄI DUNG I/ THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ: Chöông trình caûi caùch thay saùch hieän nay coøn raát nhieàu baát caäp nhö phaân phoái chöông trình khoâng coù tieát baøi taäp. Hoïc sinh vaãn coøn bôõ ngôõ vôùi phöông phaùp môùi. Nhaän thöùc cuûa hoïc sinh veà kieán thöùc cuõng ñaõ khoù, aùp duïng cho baøi taäp laïi caøng khoù hôn. Qua 2 naêm aùp duïng chöông trình môùi, keát quaû cuûa hoïc sinh chöa cao. Caùc baøi taäp ña daïng, ñoøi hoûi hoïc sinh phaûi naém baét vaán ñeà, coù kyõ naêng, bieát phaân loaïi baøi taäp thì môùi giaûi quyeát ñöôïc. Chính vì thöïc traïng vaán ñeà hieän nay raát khoù khaên cho hoïc sinh, ngöôøi giaùo vieân phaûi bieát ñöa ra phöông phaùp,phaân loaïi baøi taäp, ñaøo saâu kieán thöùc ñeå caùc em coù theå giaûi quyeát toát caùc baøi taäp maïch ñieän,ñaëc bieät laø caùc maïch ñieän hoãn hôïp.
  6. II/ CAÙC GIAÛI PHAÙP THÖÏC HIEÄN 1/ Cung caáp cho hoïc sinh caùc kieán thöùc cô baûn veà ñònh luaät OÂm toång quaùt,maïch noái tieáp,song song vaø caùc coâng thöùc: a/ Ñònh luaät OÂM: HS naém ñöôïc söï phuï thuoäc giöõa 3 ñaïi löôïng vaät lyù I,U,R U = IR U Coâng thöùc I = R U R = I Caùc coâng thöùc naøy luoân aùp duïng cho caû maïch song song, noái tieáp vaø hoãn hôïp
  7. b/ Ñoaïn maïch noái tieáp:( coù 2 ñieän trôû): HS caàn naém chaéc 3 coâng thöùc sau vaø caùch vaän duïng noù a) Cöôøng ñoä doøng ñieän: I = I1 = I 2 b) Hieäu ñieän theá: U =U1 +U2 c) Ñieän trôû töông RTD = R1 + R2 ñöông Töông töï môû roäng cho ñoaïn maïch coù nhieàu ñieän trôû noái tieáp.
  8. C/ Ñoaïn maïch coù 2 ñieän trôû maéc song song a) Cöôøng ñoä doøng ñieän: I = I1 + I 2 b) Hieäu ñieän theá: U =U1 =U2 1 1 1 c) Ñieän trôû töông ñöông = + RTD R1 R2 Töông töï môû roäng cho ñoaïn maïch coù nhieàu ñieän trôû song song
  9. d) Ñoaïn maïch hoãn hôïp: - Trong maïch hoãn hôïp caàn phaân tích cho HS nhöõng ñoaïn maïch naøo maéc noái tieáp, nhöõng ñoaïn maïch naøo maéc song song maø duøng caùc coâng thöùc treân cho ñuùng. - VD: Cho maïch ñieän sau: R 2 Duøng coâng thöùc maïch song song R1 aùp duïng cho ñieän trôû R2 vaø R3 Duøng coâng thöùc maïch noái tieáp R3 aùp duïng cho ñieän trôû R1 vaø R2,3
  10. R1 R2  Duøng coâng thöùc maïch noái tieáp aùp duïng ñieän trôû R1 vaø R2 Duøng coâng thöùc maïch song song R3 aùp duïng cho ñieän trôû R12 vaø R 3 Maïch ñieän hoãn hôïp trong 2 VD treân laø maïch ñieän cô baûn nhaát, caùc maïch ñieän hoãn hôïp khaùc ta cuõng ñöa veà 2 daïng treân ñeå giaûi. -VD
  11. R2 R3 R1 R4 R5 Ta ñöa veà daïng sau: R23 R1 R45
  12. 2) Phöông phaùp giaûi: Toùm taét baèng caùc böôùc sau: - Böôùc1: Ñoïc ñeà baøi, veõ hình, veõ chieàu doøng ñieän( Hoaëc ñeà baøi cho saún hình veõ) - Böôùc 2: Phaân tích caáu truùc maïch ñieän: Nhöõng ñieän trôû naøo maéc noái tieáp, maéc song song, cuïm ñieän trôû naøo song song ,noái tieáp vôùi cuïm ñieän trôûø naøo? - Böôùc 3: Phaân tích trong maïch coù bao nhieâu hieäu ñieän theá? Coù bao nhieâu cöôøng ñoä doøng ñieän. Cöôøng ñoä doøng ñieän naøo chaïy qua ñieän trôû naøo?Hieäu ñieän theá naøo giöõa 2 ñaàu ñieän trôû naøo? - Böôùc 4: Phaân tích giaû thieát, keát luaän cuûa baøi toaùn,nhöõng ñaïi löoïng vaät lyù naøo ñaõ coù, chöa coù.Ghi nhöõng döõ lieäu baøi toaùn cho leân sô ñoà .
  13. - Böôùc 5:Phöông phaùp giaûi:  Vaän duïng heä thoáng coâng thöùc cho phuø hôïp  Tìm hieåu caùch giaûi theo sô ñoà sau: Coù Baøi toaùn hoûi U naøo? gì?Coâng thöùc I naøo? naøo? R naøo? Tìm baèng Khoâng coù coâng thöùc naøo? Coù U naøo? I naøo? R naøo? Khoâng coù Tìm
  14.  Trình baøy baøi laøm : Coù lôøi giaûi cho moãi coâng thöùc, theá soá, ghi ñôn vò Ví duï : Cho maïch ñieän sau R2 I1 R Bieát R1= 6  R2 = 20 1 C A B R3 = 30 U nguoàn 9V R3 Tính:1)Rtm ? I2 I 2) Cöôøng ñoä doøng ñieän qua moãi ñieän trôû? Phaân tích: Böôùc 1: Ñoïc ñeà baøi, veõ hình Böôùc 2: Caáu truùc maïch : R1 nt (R2 // R3) Böôùc 3: Maïch coù 3 cöôøng ñoä doøng ñieän I ,I1,I2 : I maïch chính cuõng laø I qua R1, I1 chaïy qua R2, I2 chaïy qua ñieän trôû R3. Coù 3 hieäu ñieän theá U nguoàn, UAC, UCB. Böôùc 4: Baøi toaùn cho 3 giaù trò ñieän trôû vaø hieäu ñieän theá nguoàn. Caàn phaûi tính RTM? I ,I1,I2 ?
  15. R2 I1 R1 A C B Böôùc 5: Aùp duïng caùc R3 I2 coâng thöùc sao cho phuø I hôïp R = R + R Tính RTM? tm 1 23 R2 R3 Tìm R23 = R2 + R3 coù U Tính I? I = Rtm coù
  16. R2 I1 R1 A C B R3 I2 Tính I1 chaïy qua R2? I Tìm UAC = IR1 Tìm UCB = U - UAC U CB I1 = R2 Coù
  17. R2 I1 R1 A C B I R3 2 Tính I chaïy qua R ? I 2 3 Coù U CB I 2 = Hoaëc I2 = I – I1 R3 Coù
  18. 3) Phaân loaïi baøi taäp Baøi taäp maïch ñieän lôùp 9 raát ña daïng, ôû ñaây chuùng toâi chæ mang tính chaát phaân loaïi nhöõng daïng cô baûn nhaèm ñaùp öùng cho ñaïi traø caùc trình ñoï hoïc sinh trong lôùp, ñeå HS naém baét vaø phaân daïng ñöôïc baøi taäp, coù kyû naêng giaûi moät caùch thaønh thaïo vaø chính xaùc. a)Daïng 1: Baøi taäp vaän duïng ñònh luaät oâm cho ñoaïn maïch noái tieáp song vaø hoãn hôïp.Baøi toaùn chæ lieân quan 3 ñaïi löôïng I,U,R.  Maïch noái tieáp: Caàn höôùng daãn cho HS söû duïng thaønh thaïo coâng thöùc ñònh luaät oâm vaø 3 coâng thöùc I,U,Rtd trong maïch noái tieáp ñeå tính Rtd ,tính I maïch chính vaø U1,U2 ,hoaëc tính R1, R2 .
  19.  Mach songsong: Höôùng daãn cho HS söû duïng thaønh thaïo coâng thöùc ñònh luaät oâm vaø 3 coâng thöùc I,U,Rtd trong maïch song song ñeå tính Rtd ,tính I maïch chính vaø I1,I2 ,hoaëc tính R1, R2 .  Maïch ñieän hoån hôïp:Duøng coâng thöùc ñònh luaät oâm vaø caùc coâng thöùc trong ñoaïn maïch noái tieáp song song ñeå giaûi, chuù yù ñeå baøi toaùn ñôn giaûn ta ñöa veà maïch noái tieáp, song song ñeå giaûi.
  20. R2 R 1 Ta ñöa veà maïch R3 noái tieáp Thay R2 vaø R3 baèng R23 R1 R23
  21. R1 R2 Ta ñöa veà maïch R3 song song Thay R1 vaø R2 baèng R12 R12 R3
  22. b)Daïng 2: Baøi taäp bieán trôû vaø ñieän trôû daây daãn.  Cung caáp cho HS kieán thöùc veà bieán trôû: Bieán trôû xem nhö moät ñieän trôû thay ñoåi ñöôïc giaù trò ,khi dòch chuyeån con chaïy C nghóa laø ñaõ thay ñoåi soá voøng daây cuûa bieán trôû. Khi giaù trò cuûa bieán trôû thay ñoåi thì cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch ñoù thay ñoåi theo: + Khi giaù trò cuûa bieán trôû taêng thì cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch ñoù giaõm vaø ngöôïc laïi. + Khi giaù trò cuûa bieán trôû giaûm thì cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch ñoù taêng .
  23. VD: Bieán trôû : RMN( 100  - 2A) C Hieåu laø: Giaù trò lôùn nhaát cuûa bieán trôû laø 100 , cöôøng ñoä doøng ñieän lôùn nhaát qua noù laø M N 2A. Khi C ôû taïi M thì giaù trò cuûa noù baèng 0 Khi C ôû taïi N thì giaù trò cuûa noù lôùn nhaát.  Khi baøi toaùn cho giaù trò cuûa bieán trôû, ta xem noù nhö 1 ñieän trôû trong maïch.  Khi tìm giaù trò cuûa phaàn bieán trôû tham gia vaøo maïch ta xem nhö 1 ñieän trôû caàn phaûi tìm: U B RB = I B
  24.  Khi tìm chieàu daøi, tieát dieän,chaát laøm daây cuûa ñieän trôû hoaëc bieán trôû ta söû duïng coâng thöùc ñieän trôû daây daãn: l R = suy ra caùc ñaïi löôïng caàn tính. S ( Chuù yù cho HS caùc coâng thöùc suy ra, vaø ñôn vò)
  25. c) Daïng 3: Caùc daïng toaùn veà ñeøn:  Cung caáp cho HS caùc kieán thöùc veà ñeøn: VD: Ñeøn Ñ( 6v- 3w) Hieåu laø Udm = 6V, Pdm = 3w Khi duøng ñuùng U = Udm thì coâng suaát cuûa ñeøn P = Pdm → ñeøn saùng bình thöôøng Khi U > Udm ñeøn saùng maïnh coù theå chaùy Khi U < Udm ñeøn saùng yeáu .  Töø soá lieäu kyû thuaät cuûa ñeøn ta coù theå tính ñöôïc: 2 p U dm dm Idm = RD = Udm Pdm
  26.  Khi baøi toaùn hoûi ñeøn saùng bình thöôøng khoâng, ta thöôøng duøng 2 caùch giaûi sau: - Tính UÑ so saùnh Udm → Ruùt ra ñöôïc keát luaän - Tính ID so saùnh Idm → Ruùt ra ñöôïc keát luaän  Khi baøi toaùn cho ñeøn saùng bình thöôøng coù nghóa laø: UÑ = Udm vaø ID = Idm  Khi tính coâng suaát tieâu thuï cuûa ñeøn ta thöôøng duøng coâng thöùc P = UI  Chuù yù cho HS caàn phaân bieät caùc giaù trò ñònh möùc vôùi caùc giaù trò thöïc teá  So saùnh ñoä saùng caùc ñeøn ta tính coâng suaát thöïc teá cuûa caùc ñeøn ñoù, ñeøn naøo tieâu thuï coâng suaát lôùn hôn thì saùng hôn.
  27. d) Daïng 4: Baøi toaùn nhieät löôïng vaø hieäu suaát: 1/ Nhieät löôïng toaøn phaàn toaû ra cuûa daây ñieän trôû toaû nhieät: Q = I2Rt, hoaëc Q = Pt , hoaëc Q = UIt ( vôùi t tính baèng s) Khi aùp duïng caùc coâng thöùc naøy ñeå tính caàn phaân bieät U,I, R naøo ñeå theá vaøo cho ñuùng. 2/ Baøi toaùn duøng nhieät löôïng toaû ra cuûa daây ñieän trôû ñeå naáu nöôùc: - Khi nhieät löôïng maát maùt khoâng ñaùng keå. Q toaû tp = Q thu cuûa nöôùc Vôùi Q thu cuûa nöôùc = mc ( t2- t1)
  28. Khi baøi toaùn coù lieân quan ñeán hieäu suaát: Vôùi Qthu ich = mc ( t2 - t1) Q Q = ich 100% tp H Q 2 H = ich 100% Q = I Rt Qtp Q = Pt Q = UIt H.Q Q = TP ich 100% Vôùi Qthu ich = mc ( t2 - t1)  Töø caùc phöông trình caân baèng , ta coù theå tính caùc ñaïi löôïng theo yeâu caàu baøi toaùn
  29. 3/ Baøi toaùn tính coâng vaø ñieän naêng tieâu thuï:  Coâng cuûa doøng ñieän: A = I2Rt, hoaëc A = Pt , hoaëc A = UIt ( Caùc coâng thöùc treân khi t tính baèng s thì coâng A tính baèng J)  Tính ñieän naêng tieâu thuï: Ñieän naêng tieâu thuï chính baèng coâng cuûa doøng ñieän, ta vaãn duøng caùc coâng thöùc tính coâng ,nhöng thôøi gian t tính baèng h, luùc naøy ñieän naêng A tính baèng wh ,ñoåi ra kwh.  Tính tieàn ñieän phaûi traû: Tính ñieän naêng tieâu thuï ra ñôn vò kwh nhaân vôùi giaù tieàn cuûa 1kwh.
  30. 4/ Toå chöùc thöïc hieän: Treân ñaây laø moät soá daïng baøi taäp cô baûn ñoái vôùi chöông trình vaät lyù 9. ÔÛ ñaây khoâng neâu ra caùc baøi taäp khoù daønh cho hoïc sinh gioûi. Vaán ñeà ñaët ra laø toå chöùc ñöôïc cho hoïc sinh. Muoán vaäy sau giôø lyù thuyeát, giaùo vieân caàn giaønh thôøi gian ñeå cuûng coá lyù thuyeát, ñöa ra moät vaøi daïng sau moãi tieát hoïc. Vì thöïc teá theo phaân phoái chöông trình ít coù tieát luyeän taäp, trong khi ñoù löôïng baøi taäp khaù nhieàu vaø ña daïng Hôn nöõa, ñeå tranh thuû thôøi gian, caàn cho hoïc sinh taêng cöôøng hoïc nhoùm ôû nhaø. Giaùo vieân ra baøi taäp veà nhaø, baøi taäp saùch baøi taäp caàn höôùng daãn ñeå hoïc sinh laøm baøi ôû nhaø. Giôùi thieäu caùc loaïi saùch tham khaûo, giaùo vieân caàn taêng cöôøng kieåm tra vieäc hoïc cuûa hoïc sinh. Trieån khai trong chöông trình töï choïn ,Coù nhö theá hoïc sinh môùi naém chaéc ñöôïc caùc baøi taäp ñeå chuaån bò cho kieåm tra ,laøm caùc baøi taäp traéc nghieäm vaän duïng vaø caùc kyø thi.
  31. 6) Caùc baøi taäp tham khaûo: Baøi 1) Coù 3 ñieän trôû R1 , R2 ,R3 .Bieát R1 = 4 , R2 = 6 vaø R3 chöa bieát giaù trò cuûa noù, vaø boä nguoàn 6 V khoâng ñoåi. 1)Laáy R1 maéc noái tieáp vôùi R2 . Tính ñieän trôû toaøn maïch, cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch chính vaø hieäu ñieän theá giöõa 2 ñaàu moãi ñieän trôû ? 2)Khi maéc song song R1 vôùi R2 .Tính nhieät löôïng toaû ra toaøn maïch trong 15 phuùt? 3)Baây giôø maéc R1 noái tieáp vôùi heä thoáng R2 song song R3 .[R1 nt (R2 // R3 ) ] . Luùc naøy cöôøng ñoä doøng ñieän I3 chaïy qua ñieän trôû R3 laø 2/3 A. Tính cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua ñieän trôû R1, R2 vaø giaù trò ñieän trôû R3 ?
  32. Baøi 2) Cho 2 ñieän trôû R1 vaø R2 maéc noái tieáp vaøo nguoàn 9V khoâng ñoåi. Bieát R1 = 6  , R2 = 30  . 1) Tính giaù trò ñieän trôû toaøn maïch, cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch, vaø coâng suaát toaøn maïch? Vaø hieäu ñieän theá giöõa 2 ñaàu moãi ñieän trôû?. 2) Maéc theâm ñieän trôû R3 song song vôùi ñieän trôû R2 thì cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch chính laø 0.5A . a)Tính giaù trò ñieän trôû R3, vaø nhieät löôïng toaû ra cuûa ñieän trôû R1 trong 30 phuùt ?. b) Baây giôø thay ñieän trôû R1 baèng ñeøn Ñ coù hieäu ñieän theá ñònh möùc laø 3V. ñeøn saùng bình thöôøng, Tính coâng suaát ñònh möùc cuûa ñeøn Ñ
  33. Baøi 3 Cho 2 ñieän trôû R1 vaø R2 maéc noái tieáp vaøo nguoàn 42V khoâng ñoåi. Bieát R1 = 6  , R2 =10  . 1) Tính giaù trò ñieän trôû toaøn maïch, cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch, vaø coâng suaát toaøn maïch? Vaø hieäu ñieän theá giöõa 2 ñaàu moãi ñieän trôû?. 2) Maéc theâm ñeøn Ñ(12V-12W) song song vôùi ñieän trôû R1 a)Tính cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch chính vaø caùc maïch reõ b)Ñoä saùng ñeøn nhö theá naøo?.Tính nhieät löôïng toaû ra cuûa ñieän trôû R1 trong 30 phuùt c)Ñeå doøng ñieän maïch chính laø 2A.Ta phaûi maéc theâm RX nhö theá naøo? TínhRX. d)Moãi ñieän trôû chòu hieäu ñieän theá lôùn nhaát laø 36V.Tính hieäu ñieän theá lôùn cuûa nguoàn ñeå ñeøn vaø caùc ñieän trôû khoâng bò chaùy.
  34. PHAÀN III: KEÁT LUAÄN Trong phaàn ñieän hoïc vaät lyù 9, kieán thöùc vaø baøi taäp raát ña daïng. Ôû ñaây, chuùng toâi chæ ñöa ra moät phaïm vi nhoû veà baøi taäp cô baûn. Qua moät naêm ñoåi môùi chöông trình vaät lyù 9, toâi thaáy raèng hoïc sinh coøn bôõ ngôõ vôùi phöông phaùp hoïc,chöa coù kyõ naêng giaûi baøi taäp, cho duø ñoù laø nhöõng baøi taäp cô baûn. Vì vaäy, ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi heä thoáng hoùa kieán thöùc ñeå ñöa ra phöông phaùp giaûi baøi taäp cho hoïc sinh laø ñieàu caàn thieát. Hôn nöõa, theo chöông trình thì raát ít tieát luyeän taäp, caàn phaûi taêng cöôøng cho hoïc sinh laøm baøi taäp. Vôùi chuyeân ñeà naøy,chuùng toâi chæ ñeà caäp ñeán baøi taäp trong phaïm vi nhoû, vôùi nhöõng kieán thöùc vaø baøi taäp cô baûn, phaân daïng baøi taäp vaø caùch giaûi. Tuy ñeà taøi naøy ngaén goïn, ñôn giaûn nhöng neáu aùp duïng ñöôïc trong tình hình thöïc teá, noù seõ giuùp cho hoïc sinh raát nhieàu kieán thöùc boå ích khi caùc em laøm baøi taäp maïch ñieän, goùp phaàn naâng cao chaát löôïng hoïc taäp vaø yeâu thích moân hoïc cuûa hoïc sinh. Toå Vaät lyù- coâng ngheä
  35. BAØI TAÄP MAÏCH ÑIEÄN MAÉC HOÃN HÔÏP OÂn laïi caùc coâng thöùc: a/ Ñònh luaät OÂM: HS naém ñöôïc söï phuï thuoäc giöõa 3 ñaïi löôïng vaät lyù I,U,R U = IR U Coâng thöùc I = R U R = I
  36. b/ Ñoaïn maïch noái tieáp:( coù 2 ñieän trôû): R1 R2 HS caàn naém chaéc 3 coâng thöùc sau vaø caùch vaän duïng a) Cöôøng ñoä doøng ñieän: I = I1 = I 2 b) Hieäu ñieän theá: U =U1 +U2 c) Ñieän trôû töông RTD = R1 + R2 ñöông Töông töï môû roäng cho ñoaïn maïch coù nhieàu ñieän trôû noái tieáp.
  37. C/ Ñoaïn maïch coù 2 ñieän trôû maéc song song R1 R2 a) Cöôøng ñoä doøng ñieän: I = I1 + I 2 b) Hieäu ñieän theá: U =U1 =U2 1 1 1 c) Ñieän trôû töông ñöông = + RTD R1 R2 Töông töï môû roäng cho ñoaïn maïch coù nhieàu ñieän trôû song song
  38. D/ Coâng suaát, coâng,ñieän naêng ,nhieät löôïng a) Coâng suaát: P = UI , P = I2R , Hoaëc P = U2/R b) Coâng, ñieän naêng: A = Pt , A = UIt, A = I2Rt Chuù yù: Khi t tính baèng s thì coâng A tính baèng J Khi t tính baèng h thì coâng A ( ñieän naêng)tính baèng Kwh c) Nhieät löôïng: Thöôøng tính theo coâng thöùc: Q = I2Rt hoaëc Q = Pt , hoaëc Q = UIt ( vôùi t tính baèng s)
  39. Maïch ñieän coù maéc ñeøn:  Caùc kieán thöùc veà ñeøn: VD: Ñeøn Ñ( 6v- 3w) Hieåu laø Udm = 6V, Pdm = 3w Khi duøng ñuùng U = Udm thì coâng suaát cuûa ñeøn P = Pdm → ñeøn saùng bình thöôøng Khi U > Udm ñeøn saùng maïnh coù theå chaùy Khi U < Udm ñeøn saùng yeáu .  Töø soá lieäu kyû thuaät cuûa ñeøn ta coù theå tính ñöôïc: 2 p U dm dm Idm = RD = Udm Pdm
  40. Maïch ñieän coù maéc bieán trôû VD: Bieán trôû : RMN( 100  - 2A) C Hieåu laø: Giaù trò lôùn nhaát cuûa bieán trôû laø 100 , cöôøng ñoä doøng ñieän lôùn nhaát qua noù laø M N 2A. Khi C ôû taïi M thì giaù trò cuûa noù baèng 0 Khi C ôû taïi N thì giaù trò cuûa noù lôùn nhaát.  Khi baøi toaùn cho giaù trò cuûa bieán trôû, ta xem noù nhö 1 ñieän trôû trong maïch.  Khi tìm giaù trò cuûa phaàn bieán trôû tham gia vaøo maïch ta xem nhö 1 ñieän trôû caàn phaûi tìm: U B RB = I B
  41. BAØI TAÄP 1: Cho maïch ñieän sau R2 I1 R1 A C B Bieát R1= 6  R2 = 20 I R3 2 R3 = 30 U nguoàn 9V I Tính:1)Rtm ? 2) Cöôøng ñoä doøng Phaân tích: ñieän qua moãi ñieän trôû? -Caùc ñieän trôû maéc nhö theá naøo? R1 nt (R2 // R3) - Maïch ñieän coù maáy doøng ñieän ? Coù maáy hieäu ñieän theá? Coù 3 cöôøng ñoä doøng ñieän I ,I1,I2.ñoù laø I maïch chính cuõng laø I qua R1, I1 chaïy qua R2, I2 chaïy qua ñieän trôû R3. Coù 3 hieäu ñieän theá U nguoàn, UAC, UCB. - Baøi toaùn cho caùc ñaïi löôïng naøo? Caàn tính caùc ñaïi löôïng naøo? Baøi toaùn cho 3 giaù trò ñieän trôû vaø hieäu ñieän theá nguoàn. Caàn phaûi tính RTM? I ,I1,I2 ?
  42. BAØI TAÄP 1: Cho maïch ñieän sau R2 I1 R1 A C B Bieát R1= 6  R2 = 20 I R3 2 R3 = 30 U nguoàn 9V I Tính:1)Rtm ? 2) Cöôøng ñoä doøng ñieän qua moãi ñieän trôû? Phaân tích: Böôùc 1: Ñoïc ñeà baøi, veõ hình Böôùc 2: Caáu truùc maïch : R1 nt (R2 // R3) Böôùc 3: Maïch coù 3 cöôøng ñoä doøng ñieän I ,I1,I2 : I maïch chính cuõng laø I qua R1, I1 chaïy qua R2, I2 chaïy qua ñieän trôû R3. Coù 3 hieäu ñieän theá U nguoàn, UAC, UCB. Böôùc 4: Baøi toaùn cho 3 giaù trò ñieän trôû vaø hieäu ñieän theá nguoàn. Caàn phaûi tính RTM? I ,I1,I2 ? Böôùc 5: Aùp duïng caùc heä thoáng coâng thöùc ñeå giaûi.
  43. R2 I1 R1 A C B Bieát R1= 6  R2 = 20 R3 I2 R3 = 30 U nguoàn 9V I Tính:1)Rtm ? 2) Cöôøng ñoä doøng ñieän qua moãi ñieän trôû? Höôùng daãn R = R + R Tính RTM? tm 1 23 R2 R3 Tìm R23 = coù R2 + R3 U Tính I? I = Rtm coù
  44. R2 I1 R1 A C B Bieát R1= 6  R2 = 20 I R3 2 R3 = 30 U nguoàn 9V I Tính:1)Rtm ? 2) Cöôøng ñoä doøng ñieän qua moãi ñieän trôû? 2) Tính cöôøng ñoä doøng ñieän I1,I2 Tìm UAC = IR1 Tìm UCB = U - UAC U CB I1 = R2 Coù
  45. R2 I1 R1 A C B Bieát R1= 6  R2 = 20 I R3 2 R3 = 30 U nguoàn 9V I Tính:1)Rtm ? 2) Cöôøng ñoä doøng ñieän qua moãi ñieän trôû? Tìm I2: Coù U I = CB 2 Hoaëc I2 = I – I1 R3 Coù
  46. BAØI 2 Cho maïch ñieän sau R1= 12  B A Cho R1=12  , U = 36V D  khoâng ñoåi, ñeøn Ñ(8V-8W), RMN laø bieán trôû M C N Ñ(8V-8W) Hoûi: U= 36V 1) Khi bieán trôû tham gia vaøo maïch laø RMC= 28  .Hoûi ñeøn saùng nhö theá naøo? 2)Tính nhieät löôïng toaû ra cuûa R1 trong 10 ph? Vaø coâng suaát toaøn maïch?
  47. BAØI 2 Cho maïch ñieän sau R = 12 I1 1  Höôùng daãn: A B I D 2  1) Ñoä saùng ñeøn phuï thuoäc I U ( Ta tính U so saùnh M C N Ñ(8V-8W) DB DB Uñm cuûa ñeøn) Tính U : U= 36V DB Ta coù I2 = Ib = IÑ U 2 Tìm R = dm D P UDB = I2 RÑ dm U Tìm I 2 = Rbd Tìm Rbd= Rb + R d
  48. BAØI 2 Cho maïch ñieän sau R = 12 I1 1  A B I2 D  Tính nhieät löôïng toaû ra cuûa R1: I M C N Ñ(8V-8W) U= 36V U Tìm I1 = R1 2 Q = I1 R1t Coù ( Thôøi gian t tính baèng s thì Q tính baèng J)
  49. BAØI 2 Cho maïch ñieän sau I1 R1= 12  A B I2 D Tính coâng suaát Ptm  I M C N Ñ(8V-8W) U= 36V Coù Tìm I = I1 + I2 Ptm = UI Coù Coù
  50.  Phöông phaùp giaûi baøi toaùn maïch ñieän: Toùm taét baèng caùc böôùc sau: - Böôùc1: Ñoïc ñeà baøi, veõ hình, veõ chieàu doøng ñieän( Hoaëc ñeà baøi cho saún hình veõ) - Böôùc 2: Phaân tích caáu truùc maïch ñieän: Nhöõng ñieän trôû naøo maéc noái tieáp, maéc song song, cuïm ñieän trôû naøo song song ,noái tieáp vôùi cuïm ñieän trôûø naøo? - Böôùc 3: Phaân tích trong maïch coù bao nhieâu hieäu ñieän theá? Coù bao nhieâu cöôøng ñoä doøng ñieän. Cöôøng ñoä doøng ñieän naøo chaïy qua ñieän trôû naøo?Hieäu ñieän theá naøo giöõa 2 ñaàu ñieän trôû naøo? - Böôùc 4: Phaân tích giaû thieát, keát luaän cuûa baøi toaùn,nhöõng ñaïi löoïng vaät lyù naøo ñaõ coù, chöa coù.Ghi nhöõng döõ lieäu baøi toaùn cho leân sô ñoà .
  51. - Böôùc 5:Phöông phaùp giaûi:  Vaän duïng heä thoáng coâng thöùc cho phuø hôïp  Tìm hieåu caùch giaûi theo sô ñoà sau: Coù Baøi toaùn hoûi U naøo? gì?Coâng thöùc I naøo? naøo? R naøo? Tìm baèng Khoâng coù coâng thöùc naøo? Coù U naøo? I naøo? R naøo? Khoâng coù Tìm
  52. Tieát hoïc ñaõ heát, kính chaøo quyù thaày coâ Chuùc caùc em hoïc sinh lôùp 9a7 Lam sôn ngoan, hoïc gioûi.