Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Tiết 13: Biến trở-Điện trở dùng trong kỹ thuật

Nội dung text: Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Tiết 13: Biến trở-Điện trở dùng trong kỹ thuật

1. ÔN LẠI KIẾN THỨC CŨ + Điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài (l), tỉ lệ nghịch với tiết diện (S) và phụ thuộc vào vật liệu làm dây dẫn. Công thức : R = l S + Từ công thức trên, ta có thể làm thay đổi điện trở dây dẫn bằng cách 1. Thay đổi chiều dài dây dẫn. 2. Thay đổi tiết diện của dây. 3. Thay đổi vật liệu của dây.
2. Vậy biến trở là gì ? BiếnBiến trở cótrở cấu tạo và hoạt động như thế nào ?
3. Tiết 13 BIẾN TRỞ - ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KỸ THUẬT I. BIẾN TRỞ : 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở : C N C1: Quan sát ảnh chụp M A B a) Biến trở con chạy b) Biến trở tay quay A N B c) Biến trở than
4. 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở : C + Bộ phận chính : N con chạy C, cuộn M dây dẫn có điện trở A B suất lớn và quấn quanh lõi sứ. con chạy C cuộn dây dẫn có điện trở suất lớn tay quay C quấn quanh lõi sứ A N B
5. 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở : C N C2: Nếu mắc nối tiếp hai M B đầu A, B của cuộn dây A vào mạch điện khi dịch chuyển con chạy C, Biến K Đ trở có tác dụng thay đổi + - điện trở không ? Biến trở lúc này không có tác dụng thay đổi điện trở. Vì khi dịch chuyển con chạy C thì dòng điện vẫn chạy qua toàn bộ cuộn dây của biến trở và con chạy C không có tác dụng làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua.
6. C N C3: Biến trở được mắc nối M tiếp vào mạch điện, chẳng A B hạn hai điểm A và N của biến trở Khi đó nếu dịch chuyển con chạy hoặc tay K Đ + quay C thì điện trở có - mạch điện có thay đổi không? Vì sao? Điện trở của mạch điện có thay đổi. Vì khi dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi điện trở của biến trở và của mạch điện.
7. a + Kí hiệu sơ đồ của biến trở. b + Khi sử dụng biến trở, phải c mắc hai chốt A, N của biến trở vào mạch và di chuyển con d chạy C để điều chỉnh. A C N
8. 2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch : C N M A B Bật 6V Tắt AC DC
9. Bắt đầu Hết giờ M C N 60101213141516171819202122232425262728293031323334353637383940414243444546474849505152535455565758596011123456789 A B Bật HOẠT ĐỘNG NHÓM 6V Tắt AC DC a. Vẽ sơ đồ mạch điện. b. Mắc mạch điện theo sơ đồ mạch điện vừa vẽ. c. Đóng khóa K, di chuyển con chạy như sau : Vị trí con chạy C Độ sáng đèn Giá trị Rb Tại điểm N Giữa MN Tại điểm M
10. HOẠT ĐỘNG NHÓM M N c a. Vẽ sơ đồ mạch điện. b. Mắc mạch điện theo sơ đồ vừa vẽ. c. Đóng khóa K Vị trí con chạy C Độ sáng đèn Giá trị Rb Tại điểm N Sáng yếu Lớn nhất Giữa MN Sáng hơn Nhỏ hơn Tại điểm M Sáng nhất Nhỏ nhất Điện trở giảm → cường độ dòng điện qua đèn tăng → đèn sáng hơn.
11. I. BIẾN TRỞ : 1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở : 2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch : 3. Kết luận: Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
12. II. CÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT 680k C7: Các điện trở trong kỹ thuật được chế tạo bằng một lớp than hay lớp kim loại mỏng phủ ngoài một lõi cách điện. Hãy giải thích vì sao ? Trả lời: Theo công thức tính điện trở R = l mà lớp kim loại S mỏng có tiết diện nhỏ nên điện trở lớn.
13. II. CÁC ĐIỆN TRỞ TRONG KỸ THUẬT 680k Cách 1: Trị số được ghi trên điện trở. Cách 2: Trị số điện trở được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở.
14. Vòng 1 Vòng 2 Vòng 3 Vòng 4 Đen 0 0 1 0 Nâu 1 1 10 1% Đỏ 2 2 102 2% Da cam 3 3 103 Vàng 4 4 104 Lục 5 5 105 Lam 6 6 106 Tím 7 7 107 Xám 8 8 108 Trắng 9 9 109 Nhũ vàng 0,1 5% Bạc 0,01 10%
15. III. VẬN DỤNG Vòng 1 Vòng 2 Vòng 3 Vòng 4 Đen 0 0 1 0 C9 Nâu 1 1 10 1% Đỏ 2 2 102 2% Da cam 3 3 103 = 5 0 102 5% Vàng 4 4 104 = 5.000 5% Lục 5 5 105 = 5 k 5% Lam 6 6 106 Tím 7 7 107 Xám 8 8 108 Trắng 9 9 109 Nhũ vàng 0,1 5% Bạc 0,01 10%
16. C10. n = l Cho biết : l1vòng R = 20  S = 0,5 mm2 = 0,5.10-6 m2 l R = = 1,1 .10-6m S l 1vòng= c.vi lõi d = 2cm = 2.10-2m số vòng dây? RS l = d. l = 1vòng
17. Biến trở là gì ? Củng cố Biến trở dùng để làm gì ? + Làm các BT : Bài tập về nhà 10.1 đến 10.6 trang 27-28 SBT + Tiết sau kiểm tra 15 phút + Xem trước bài 11. Hướng dẫn Bài 10.2 SBT C N M Số này có nghĩa gì ? A B 50-2,5A Giá trị lớn nhất của biến trở 50. CĐDĐ lớn nhất có thể đi qua biến trở là 2,5A