Bài giảng môn Giáo dục công dân Lớp 10 - Bài 11: Một số phạm trù cơ bản của đạo đức học

Nội dung text: Bài giảng môn Giáo dục công dân Lớp 10 - Bài 11: Một số phạm trù cơ bản của đạo đức học

1. BÀI SƯU TẦM MÔN GDCD MỘT SỐ PHẠM TRÙ CƠ BẢN CỦA ĐẠO ĐỨC HỌC ▪ Lớp : 10A6 ▪ Tổ : 1
2. NHÓM GỒM CÁC THÀNH VIÊN: ▪ Nguyễn Phan Phú Thịnh (36) ▪ Bùi Ngọc Hân (11) ▪ Cao Thơ Nhã (24) ▪ Triệu Dung Dung (06) ▪ Trương Uyển Kỳ (16) ▪ Đặng Bảo Hân (10) ▪ Nguyễn Trường Thịnh (37) ▪ Nguyễn Đông Nhiên (27) ▪ Nguyễn Huy Hoàng (13) ▪ Nguyễn Viết Toàn (42) 1
3. “Vẽ đẹp con người không nằm ở ngoại hình, tiền bạc hay bất kì thứ phù du nào khác mà nằm ở việc chúng ta bọc lộ những phẩm chất đạo đức ra sao” ~Mr. Robbert~ 2
4. NHỮNG CÂU CHUYỆN ẤM LÒNG LƯƠNG TÂM, NGHĨA VỤ, NHÂN PHẨM VÀ DANH DỰ, HẠNH PHÚC Ở ĐẤT SÀI GÒN ▪1.Nghĩa vụ (trách nhiệm đi đôi với hành động) Trước tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, cả đất nước chung tay phòng, chống dịch bệnh, một nữ sinh viên Trường đại học Kinh tế (Đại học Đà Nẵng) đã tận dụng thời gian để vẽ bộ tranh “Những anh hùng thầm lặng” như một lời cảm ơn mà người dân Việt Nam gửi đến các y bác sĩ, các chiến sĩ bộ đội, công an và những người đang trực tiếp ngày đêm phòng chống dịch Covid-19. Châu Thị Ngọc Anh (21 tuổi, quê tỉnh Quảng Nam), hiện đang là sinh viên năm thứ 3, ngành kế toán trường Đại học Kinh tế - Đại học Đà Nẵng, cho biết, thấu hiểu những vất vả, gian truân mà các y bác sĩ, chiến sĩ bộ đội, công an và những người đang ngày đêm ở tuyến đầu phòng, chống dịch Covid-19, Anh đã sử dụng chương trình trên điện thoại di dộng để thực hiện một bộ tranh mang tên “Những người hùng thầm lặng”. Theo lời Ngọc Anh, trong thời gian cả nước đang tích cực phòng, chống dịch Covid-19, Ngọc Anh thấy cảnh các y bác sĩ, chiến sĩ bộ đội, công an đang nỗ lực cố gắng kiểm soát dịch không biết mệt mỏi. Trước những hành động hy sinh thầm lặng đó, Ngọc Anh cảm thấy yêu thương và trân trọng những hành động đó. “Em đã lấy những hình ảnh trên mạng xã hội, sau đó dựa vào bức ảnh này rồi sử dụng điện thoại di động để khắc họa lại, mỗi bức tranh vẽ trong khoảng từ 2-3 tiếng đồng hồ”, Ngọc Anh nói. To be continued 1 3
5. ▪ Ngọc Anh chia sẻ: "Qua những hình ảnh đầy cảm động, sự vất vả của lượng lực phòng chống dịch, Ngọc Anh muốn lan toả nhiều tình thương và tinh thần tích cực cùng nhau phòng chống dịch Covid- 19. ▪ “Em thương những bác sỹ, y tá làm việc không kể ngày đêm, hoặc những chú bộ đội phải nhường chỗ cho dân, ra rừng ngủ tạm. Em thấy xót thương nhưng không biết làm cách nào. Em vẽ những bức tranh này như một sự động viên, cổ vũ , cho họ biết có rất nhiều người dân đang cảm ơn họ vì những hành động này”, Ngọc Anh chia sẻ. ▪ Qua bộ tranh, Ngọc Anh muốn gửi lời cảm ơn và nhắn nhủ đến các y bác sĩ, bộ đội, công an và những người đang ngày đêm phòng, chống dịch Covid-19 rằng, tất cả người dân Việt Nam đều ở bên cạnh . Mỗi người dân sẽ kề vai sát cánh cùng các y bác sĩ, bộ đội và công an trong công việc phòng chống dịch. Nhất định chúng ta sẽ khống chế đợt dịch bệnh Covid-19. ▪ Danh ngôn : Không nghĩa vụ nào khẩn cấp hơn việc bày tỏ long ế ơ bi t n 4
6. MỘT SỐ HÌNH ẢNH CHÂN THẬT VỀ NHỮNG “ NGƯỜI HUNG “ THỰC SỰ CỦA TOÀN THỂ NGƯỜI DÂN VIỆT NAM 5
7. 2. LƯƠNG TÂM (KHI CON TIM LÊN TIẾNG) ▪ Những ngày qua, đoạn video ghi cảnh một cô gái chừng 15-16 tuổi xếp hàng trước cây “ATM gạo” ở TP.HCM để nhận đồ từ thiện nhưng tới lượt bị từ chối khiến mọi người cảm thấy xót xa. Người xuất hiện trong clip trên là T.T.N.H. (15 tuổi) đang ở trọ cùng bạn tại Q. Bình Tân, TP.HCM. Gặp H. ngoài đời không ít người bất ngờ khi biết em là con gái và tuổi còn rất trẻ. Clip đăng tải trên mạng và có nhiều bình luận ác ý khiến H. trông phờ phạc và mệt mỏi nhiều. ▪ Được biết, ngày 12.4, H. đi câu cá cùng một anh đồng nghiệp. Anh này nói có chỗ phát gạo miễn phí rồi chở H. đến lấy. Khi loa thông báo mời H. ra ngoài và từ chối phát gạo thì em ra về. ▪ "H. về nhà cũng không nói gì về chuyện đi nhận gạo mà bị vậy. Đến hôm thứ 3 (14.4) cha của H. điện từ Vũng Tàu lên chửi rồi họ hàng gửi clip qua thì tụi em mới biết chuyện", N.N.T. (17 tuổi, bạn cùng phòng của H) nói. Sau khi câu chuyện về hoàn cảnh của H. được chia sẻ, nhiều người hảo tâm đã tìm đến giúp đỡ em. Điện thoại của H. chưa bao giờ reo nhiều đến vậy. Cả trăm cuộc gọi và tin nhắn hỏi thăm, đề nghị hỗ trợ tiền và nhu yếu phẩm. Người dân đến tặng gạo, mì gói, sữa và nhiều loại thực phẩm khác. Có người hỏi số tài khoản ngân hàng nhưng cả H. và T. đều chưa có chứng minh nhân dân. Nhưng việc quá nhiều người giúp đỡ, đến thăm hỏi khiến H. và T. có phần khó xử. ▪ “Thật sự tụi em rất cảm ơn mọi người đã quan tâm. Nhưng, tụi em đã nhận đủ thậm chí là dư rồi nên không muốn nhận thêm nữa. Cả tiền lẫn thực phẩm. Bây giờ tụi em cũng đã đi làm lại, mặc dù không đều nhưng vẫn đủ trang trải qua ngày. Mọi người hãy giúp người khác khó khăn 7 hơn”, T. bộc bạch.
8. ▪ Mảnh đời kiếm sống vất vả ▪ Sóng to chớ ngã tay chèo ▪ Dù có sống trong hoàn cảnh hiểm nghèo ▪ Cũng không quên người khác ▪ Từ các bác, anh, chị, em ▪ Tất cả chúng ta là nhà ▪ Có đói cùng khổ có gạo cùng chia ▪ Mỗi người góp sức, dựng nên gia đình ( Phú Thịnh ) 8
9. Trái tim yêu thương 9
10. 3. NHÂN PHẨM VÀ DANH DỰ ▪ Nhà báo, MC nổi tiếng Bạch Nham Thông từng nói: “Nhân phẩm là học vị cao nhất, đức và tài hợp nhất mới là trí tuệ chân chính, nhân tài chân chính”. Bất luận chế độ quản lý của một doanh nghiệp có nghiêm ngặt cỡ nào, một khi đã sử dụng những người có tì vết về đạo đức, họ cũng vẫn sẽ giống như một quả bom nổ chậm trong tổ chức, có thể nổ tung bất cứ lúc nào. Thử nghĩ mà xem, trong một doanh nghiệp, có người ngày nào cũng động não đục khoét công ty, con người đó dùng được không? Lại thử nghĩ, một người rất có năng lực nhưng nhân phẩm có vấn đề, liệu năng lực tốt có thể tạo nên tác dụng lớn hay không? Franklin D. Roosevelt – Tổng thống thứ 32 của nước Mỹ từng nói: “Có học vấn nhưng không có phẩm đức, đó là một kẻ hiểm ác; có đạo đức nhưng không học vấn, đó là một người hèn mọn”. Cổ nhân cũng nói rằng: “Người có đức là vua, người có tài là nô bộc”. Thế mới thấy, nhân phẩm quan trọng thế nào. Ở đời có thể không có học vị nhưng không thể không có học vấn và càng không thể không có nhân phẩm. 10
11. MỘT MẨU TRUYỆN KHÁC ▪ Một thanh niên nọ đi phỏng vấn xin việc, đột nhiên một người cao tuổi ăn mặc đơn giản tiến lên phía trước nói: "Tôi tìm được cậu rồi, thật cảm ơn cậu quá! Lần trước trong công viên, chính là cậu, là cậu đã cứu con gái tôi bị ngã xuống hồ nước lên." "Bác à, chắc bác nhận nhầm người rồi! Không phải cháu đã cứu con gái bác đâu ạ!" Người thanh niên thành thật đáp. "Là cậu, chính là cậu, tôi không thể nhầm được!" – người đàn ông lớn tuổi khẳng định lại một lần nữa. Trước tình huống đó, người thanh niên đó cũng chẳng biết làm sao, chỉ một mực phủ nhận không phải mình đã cứu cô gái đó. "Không phải cháu đâu bác ạ. Công viên bác nói đến cháu còn chưa đến bao giờ!" Nghe câu nói đó, người đàn ông cao tuổi buông tay, vẻ mặt đầy thất vọng: "Lẽ nào tôi nhận nhầm người?" Về sau, chàng trai trẻ đó nhận được giấy thông báo trúng tuyển. Một hôm, anh lại gặp người đàn ông kia. Anh liền tiến lại chào và hỏi thăm: "Bác đã tìm thấy ân nhân đã cứu con gái bác chưa ạ?" "Chưa, tôi vẫn chưa tìm được người đó!" – nói đoạn, ông rầu rĩ bỏ đi. Người thanh niên trẻ trong lòng khá nặng nề, kể lại câu chuyện này với đồng nghiệp. Không ngờ, anh ta cười phá lên, nói: "Ông ấy có đáng thương không? Ông ấy là tổng giám đốc của công ty chúng ta đó. Chuyện con gái ông bị ngã xuống nước được nói đi nói lại không biết bao nhiêu lần rồi, thực ra ông ấy không có con gái đâu!" "Cái gì?" – chàng trai thốt lên kinh ngạc. Anh bạn đồng nghiệp tiếp tục giải thích: "Tổng giám đốc của chúng ta vẫn thường dùng cách này để chọn nhân tài đấy. Ông ấy nói rằng những người qua được bài kiểm tra về nhân phẩm đều có thể uốn nắn thành tài!" Không phải tiền bạc hay nhan sắc, tài sản quý của đời người gói gọn trong 2 chữ - Nhân phẩm Khi nhân phẩm và học thức kết hợp, tương hỗ cho nhau, con người mới có thể bước đến những chân trời càng cao, càng xa hơn 11
12. 4. HẠNH PHÚC (MÓN QUÀ CỦA TẠO HÓA) 1. Người đàn ông bị câm bầu bạn với chú chó mù: Nốt lặng giữa Sài Gòn hoa lệ ▪ Câu chuyện bắt đầu khi một bức ảnh giản dị mà "đắt giá" vô cùng về một người đánh giày và chú chó nhỏ được chia sẻ nhanh chóng trên mạng xã hội để rồi đánh thức trong mỗi người tình yêu và niềm tin vào tình người tốt đẹp trong cuộc sống. ▪ Người đàn ông trong câu chuyện là anh Trần Khắc Ân (SN 1977, quê An Giang). Anh làm nghề đánh giày, sống quanh phố Thái Văn Lung, Lê Thánh Tôn, Thi Sách (Q1, TP.HCM) hơn 9 năm nay. ▪ Anh không thể trò chuyện như người bình thường vì bị câm, tay chân bị dị tật bẩm sinh, ngày ngày anh lang thang, không nhà cửa, sáng đi đánh giày, trưa lại kiếm đại cái hiên nhà nào đó rồi ngủ đến chiều đi đánh giày tiếp, tối lại quay về ngủ bên đường Thái Văn Lung. Và trong suốt hành trình đơn độc ấy, người bầu bạn với anh không ai khác là chú chó nhỏ bị mù ▪ Hai số phận khốn khó nương tựa vào nhau - người đánh giày bị câm và chú chó nhỏ không được nhìn thấy ánh sáng - một câu chuyện tưởng như chỉ tồn tại trong cổ tích. Nhưng giờ đây, nó đang có thật tại Sài Gòn và sẽ mãi là một điều nhỏ xinh rất yên bình và ấm áp giữa thành phố hoa lệ To be continued 12
13. ▪ 2.Cảm phục trước nghị lực của chị bán vé số không tay không chân Sinh ra trong một cơ thể không lành lặn tại vùng quê nghèo tỉnh Khánh Hòa, chị Thuận một thân một mình bôn ba khắp nơi kiếm sống. Cuối cùng, chị dừng chân tại TP. Biên Hòa mưu sinh với nghề bán vé số ở ngã tư đường. Suốt 7 năm qua, hình ảnh chị Thuận không có tay cũng chẳng có chân, người nhỏ thó, thấp bé luôn đứng ở những ngã tư giơ chiếc cùi chỏ đang để xấp vé số trên tay và mời mọi người mua giúp là cảnh tượng vô cùng quen thuộc đối với những người dân nơi đây. Dù cuộc sống mưu sinh và sinh hoạt cá nhân gặp nhiều khó khăn vất vả nhưng chị luôn lạc quan và rất hay cười. Cuộc sống không phải lúc nào cũng êm xuôi, chị thường hay bị giật vé số, có lần lên tới 2 triệu đồng và khóc như mưa khiến ai cũng chạnh lòng. Vất vả là thế nhưng chị vẫn canh cánh trong mình nỗi lo cho tương lai của đứa trẻ sinh ra nơi vùng quê nghèo. Giờ đây, niềm hạnh phúc lớn nhất của chị là bán được hết vé số và gửi tiền về quê, dù cho có phải ăn cơm với mắm qua ngày vẫn mong con trai có một cuộc sống ấm no ▪ 3. Câu chuyện buồn đằng sau bức ảnh em bé hôn cha nghèo giữa phố Hà Nội Giữa lúc mà ai cũng vội vã, có những khi chỉ cần ngắm một bức hình cũng đủ để thấy tim mình lắng lại và ấm áp thêm, lại cảm thấy mình đủ sức để tiếp tục yêu thương. Bức hình tuyệt đẹp ghi lại khoảnh khắc một em bé khuyết tật đang hôn lên môi cha trong lúc hai bố con ngồi trên ghế đá, trên tay người cha đang cầm que kem giữa dòng người vẫn đang nhộn nhịp qua lại phía sau lưng chính là khoảnh khắc như thế. Đó là hình ảnh của hai cha con ông Tạ Văn Ngọc (51 tuổi, quê ở đội 5, xã Khánh Cư, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình). Ông cho biết, bé Yến - con gái mình cùng 2 người con đã mất đều bị mắc chứng bệnh bại não từ khi mới lọt lòng, gia đình lại khó khăn. Bức ảnh được chụp lại trong một lần hai cha con ông bắt xe từ quê lên Hà Nội để lấy thuốc về cho con gái uống. 13
14. ▪ Chị tên là Bùi Thị Thủy, 32 tuổi, một bệnh nhân bị ung thư ng giống như bao người, chị đã từng òa khóc khi bị "tuyên án tử hình" ở độ tuổi đang khỏe mạnh và xinh đẹp nhất. Nhưng chính cậu con trai - tài sản lớn nhất trong cuộc đời chị đã giúp chị Sau 8 đợt hóa trị, mái tóc chị đã không còn, chị thừa nhận cũng có những phút yếu lòng nhưng rồi lại nuốt nước mắt tự nhủ, những người còn lại bên mình đều yêu thương mình thật lòng, không ai quan tâm tới vẻ ngoài của mình thì chẳng có gì là quá tệ cả. Chị vẫn sống lạc quan, yêu đời và truyền động lực cho biết bao người bệnh từng là nạn nhân của căn bệnh ung thư quái ác.đứng dậy, nhìn nhận ung thư như một sự thử thách và vượt qua nó để sống, bởi với chị lựa chọn duy nhất lúc này là sống sót. 15
15. Hạnh phúc là gì ? Hạnh phúc chẳng đâu xa Mà từ trong chính chúng ta Dẫu có cách xa hằng trăm cây số Nhưng sẽ không ngã trước mưa sa Có ai nói hạnh phúc là tấm chăn hẹp Người kia kéo thì người này sẽ hở Nhưng nếu cùng biết chia sẻ Tấm chăn này đủ rộng cho cả hai Dẫu một mai ta về với đất mẹ Vẫn không quên những đêm bập bè có nhau Cùng sưởi chung đốm lửa, cùng nướng chung củ khoai Nếu kiếp này vẫn thế, hạnh phúc tớ ở đây Với một lòng mong đợi cùng trái tim vàng son Chờ cậu mang tia nắng, tới sưởi ấm mọi người 16
16. Dựa trên việc khảo sát ý kiến người dân ở 156 quốc gia trên thế giới về mức độ hạnh phúc của chính họ và các chỉ số như tuổi thọ, GDP, mức hỗ trợ xã hội, tự do cá nhân, các cấp độ tham nhũng Liên Hợp Quốc đã xếp hạng từ 1 - 150 quốc gia hạnh phúc nhất thế giới. Năm nay, Phần Lan dẫn đầu danh sách này. Phần Lan vươn lên trở thành đất nước hạnh phúc nhất thế giới nhờ những chỉ số nổi bật về tuổi thọ, an sinh xã hội và tỉ lệ tham nhũng thấp. 18
17. 1. Cao Thơ Nhã ▪ Nhân cách chính là tài sản vô giá mà chúng ta cần phải biết coi trọng, giữ gìn và thường xuyên rèn giũa. Chúng ta cần sống một cách chân thật với mình, với mọi người, sống trong sạch, lương thiện để bản thân ta là một người tốt. Điều đó không chỉ đem lại lợi ích cho chính bản thân ta mà còn góp phần đảm bảo cuộc sống tốt đẹp chung cho tất cả mọi người. 19
18. 2.TRƯƠNG UYỂN KỲ ▪ Tiềm Phu từng nói: “Cái gì cũng biết, mà đạo làm người không biết, thì chưa gọi được là khôn.” Làm sai thì sửa, không thì đền bù bằng việc khác. Con người ai cũng từng mắc lỗi, chẳng qua là trưởng thành rồi, ta phải có trách nhiệm với lời nói và việc làm của bản thân. Và sẽ chẳng có gì để mất đi cả. Bạn chỉ sẽ dần tích tụ được kinh nghiệm và khiến mình trở nên ngày càng mạnh mẽ hơn. Đừng mãi theo đuổi hạnh phúc như vậy. Trước hết hãy cứ tận hưởng cuộc sống của bạn, rồi hạnh phúc sẽ tự tìm đến. Hãy tin rằng những giọt mồ hôi của bạn ngày hôm nay đều sẽ hoá thành món quà tuyệt vời trong tương lai sau này. 20
19. 3.NGUYỄN HUY HOÀNG ▪ Danh dự được hình thành dựa trên những mối quan hệ trong xã hội, mỗi người cũng luôn cố gắng để bảo vệ danh dự của mình, bới danh dự chính là giá trị của bản thân, chính vì vậy nhân phẩm là một yếu tố quan trọng trong việc gìn giữ danh dự và giá trị đạo đức của bản thân. ▪ Mỗi người hãy luôn cố gắng để bảo vệ danh dự của mình, bới danh dự chính là giá trị của bản thân, chính vì vậy nhân phẩm là một yếu tố quan trọng trong việc gìn giữ danh dự và giá trị đạo đức của mình. 21
20. 4. NGUYỄN TRƯỜNG THỊNH ▪ “Mỗi chúng ta phải luôn biết coi trọng và giữ gìn những phẩm chất cao quý và tốt đẹp: nhân phẩm và danh dự; lương tâm và lòng tự trọng. Điều đó có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành nhân cách và giá trị bản thân mỗi con người!” 22
21. 5.NGUYỄN PHAN PHÚ THỊNH * Hạnh phúc là khát vọng, mong ước, là mục tiêu, đích đến của hàng triệu con người, là tình yêu thương, sự kiêu hãnh, hãy để hạnh phúc khắc ghi tên mình vào một thứ hạnh phúc chung của nhân loại. Hãy xây dựng nên những hạnh phúc tuyệt vời vì mỗi người là một kiến trúc sư cho hạnh phúc của mình. Vì hạnh phúc không phải là một thứ xa xỉ quá, nó sẽ bắt đầu từ những điều nhỏ nhất cho đến việc lớn hơn, giống như việc ta được sinh ra đã là niềm hạnh phúc lớn nhất của cha mẹ, sự lớn lên trưởng thành theo năm tháng của ta là một hạnh phúc thiêng liêng cha mẹ có được. Mỗi một hạnh phúc mà ta nhận được đều là lời hồi đáp cho sự cố gắng, kiên trì, cho những khó khăn đã trải qua trong cuộc sống, niềm hạnh phúc luôn là món quà tinh thần tuyệt vời mà ta nhận được từ cuộc sống. "Hạnh phúc trong cuộc sống phụ thuộc vào những suy nghĩ và tầm nhìn của bạn.” 23
22. 6. TRIỆU DUNG DUNG ▪ "Không bao giờ có một người thực sự vĩ đại mà lại không phải là một người thực sự đạo đức."Danh dự là một phẩm chất vô cùng có giá trị, như trong danh ngôn đã từng nói “ mất tiền là mất ít, mất danh dự là mất hết”, chính vì vậy danh dự là những điều mà con người luôn coi trọng. Danh dự là bộ mặt của chính bản thân chúng ta, chính vì vậy mỗi người luôn luôn cố gắng để có thể có được một nhân phẩm trong sáng và thanh thoát nhất.” 24
23. 7. NGUYỄN ĐÔNG NHIÊN ▪“Hạnh phúc không ở đâu xa xôi cả, nó nằm trong chính con người bạn. Hãy biến nội lực bên trong mình thành hạnh phúc. Và chắc chắn, khi đạt được hạnh phúc mà mình mong muốn, bạn sẽ rất tự hào về điều đó.” 25
24. 8. NGUYỄN VIẾT TOÀN ▪Hạnh phúc luôn trong tâm tay mỗi chúng ta !Bài học từ bản thân đó là hãy mang hạnh phúc đến cho mọi người bạn sẽ tìm thấy được hạnh phúc của chính ban thân mình. 26
25. 9. BÙI NGỌC HÂN ▪ Mối qua hệ mạnh cũng không qua được nhân phẩm tốt, hết thảy những thành công đều là thành công đối nhân xử thế. Cho nên, vô luận làm gì, hay ở đâu, đều cần phải căn cứ lương tâm làm người, coi trọng đạo đức và lễ nghĩa, tích cực tiến tới. Như vậy, nếu bạn không thể làm thành sự nghiệp thì có thể làm được việc “không hổ thẹn trời đất, không hổ thẹn lương tâm”. 27
26. 10. ĐẶNG BẢO HÂN ▪ "Lập đạo của trời nói âm và dương, lập đạo của đất nói nhu và cương, lập đạo của người nói nhân và nghĩa." Tất cả các tính khác của con người đều do nhân và nghĩa mà nên, cũng như vạn vật, vạn việc trên trời dưới đất do âm dương, nhu cương tạo tạo thành vậy, con người bất nhân là ác, bất nghĩa là bạc, chính vì lẽ đó con người muốn được coi là "nhân" thì phải có nhân, nghĩa phải có lương tâm. Lương tâm luôn đi với con người trong suốt quá trình hành động. 28