Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tập làm văn: Các hình kết cấu của văn bản thuyết minh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Tập làm văn: Các hình kết cấu của văn bản thuyết minh

1. Làm văn: CÁC HÌNH KếT CấU CủA VĂN BảN tHUYếT MINH
2. CÁC HÌNH KếT CấU CủA VĂN BảN tHUYếT MINH I. Khỏi niệm: 1. Văn bản thuyết minh 2 . Kết cấu của văn bản thuyết minh II. Kết cấu của văn bản thuyết minh: 1.Tỡm hiểu kết cấu của cỏc văn bản thuyết minh 2. Cỏc hỡnh thức kết cấu của văn bản thuyết minh III. Luyện tập: Bài tập 1 Bài tập 2 Bài tập 3
3. I. Khỏi niệm: 1. Văn bản thuyết minh: là kiểu văn bản nhằm giới thiệu, trỡnh bày chớnh xỏc, khỏch quan về cấu tạo, tớnh chất, quan hệ của một sự vật, hiện tượng, vấn đề thuộc tự nhiờn, XH và con người. 2 . Kết cấu của văn bản thuyết minh: là cỏch tổ chức sắp xếp nội dung văn bản thuyết minh theo trỡnh tự thống nhất và hoàn chỉnh phự hợp với khụng gian, thời gian và sự nhận thức của con người.
4. II. Kết cấu của văn bản thuyết minh: 1.Tỡm hiểu kết cấu của cỏc văn bản thuyết minh: 1.1.văn bản 1 - Đối tượng thuyết minh: Hội thổi cơm thi ở Đồng Võn - làng bờn dũng sụng Đỏy - thuộc xó Đồng Thỏp huyện Đan Phượng. - Mục đớch của VBTM: Giới thiệu cho người đọc biết về thời gian, địa điểm, diễn biến của lễ hội thổi cơm thi, đỏnh giỏ kết quả cuộc thi, ý nghĩa cuộc thi. - Cỏc ý chớnh: + Thời gian, địa điểm diễn ra lễ hội thổi cơm thi. + Diễn biến của lễ hội: từ việc thi nấu cơm đến việc chấm thi. + í nghĩa của lễ hội. - Trỡnh tự sắp xếp ý: + Theo trỡnh tự thời gian: từ lỳc bắt đầu cuộc thi đến lỳc chấm thi. + Theo trỡnh tự lụgic: giới thiệu lần lượt cỏc phương diện của cuộc thi.
5. 1.2. văn bản 2 - Đối tượng thuyết minh: bưởi Phỳc Trạch - Mục đớch của VBTM: Giới thiệu cho mọi người biết về bưởi Phỳc Trạch - Cỏc ý chớnh: + hỡnh dỏng bờn ngoài của bưởi Phỳc Trạch + hương vị đặc sắc của bưởi Phỳc Trạch + sự hấp dẫn và bổ dưỡng của bưởi Phỳc Trạch + danh tiếng của bưởi Phỳc Trạch - Trỡnh tự sắp xếp ý: + Theo trỡnh tự khụng gian: từ ngoài vào trong + Theo trỡnh tự lụgic: cỏc phương diện khỏc nhau của bưởi Phỳc Trạch + Theo quan hệ nhõn – quả: ý 1, 2 với ý 3, 4; giữa ý 3 với ý 4.
6. 2. Cỏc hỡnh thức kết cấu của văn bản thuyết minh -Trỡnh tự thời gian: trỡnh bày sự vật theo quỏ trỡnh hỡnh thành, vận động và phỏt triển. - Trỡnh tự khụng gian: trỡnh bày sự vật theo tổ chức vốn cú của nú ( bờn trờn, bờn dưới, bờn trong bờn ngoài hoặc theo trỡnh tự quan sỏt). - Trỡnh tự lụgic: trỡnh bày sự vật theo cỏc mối quan hệ khỏc nhau (nguyờn nhõn – kết quả, chung - riờng,liệt kờ cỏc mặt, cỏc phương diện, ). - Trỡnh tự hỗn hợp: trỡnh bày sự vật với sự kết hợp nhiều trỡnh tự khỏc nhau.
7. III. Luyện tập: Bài tập 1: Đọc văn bản Chu Văn An - nhà sư phạm mẫu mực ( SGK trang 172) và xỏc định kết cấu của văn bản, lớ giải vỡ sao lại chọn kết cấu đú? - Kết cấu của văn bản: trỡnh tự lụgic - Cỏc ý chớnh của văn bản: + tờn, tuổi,quờ quỏn + Cuộc đời, con người + những đúng gúp trờn cỏc lĩnh vực: văn húa, giỏo dục, y học. + Vị trớ của Chu Văn An trong lịch sử và văn húa, giỏo dục của dõn tộc. Cỏc ý chớnh được tổ chức theo cỏc phương diện khỏc nhau của nhõn vật
8. Bài tập 2: • Nếu cần thuyết minh bài thơ Tỏ lũng ( Thuật hoài ) của Phạm Ngũ Lóo, anh ( chị ) định chọn hỡnh thức kết cấu nào? - Cỏc ý chớnh: + Giới thiệu chung về bài thơ: tỏc giả, thể loại, chủ đề bài thơ + Thuyết minh về giỏ trị nội dung bài thơ: hào khớ, sức mạnh của quõn dõn thời Trần, chớ làm trai theo tinh thần Nho giỏo. + Thuyết minh về giỏ trị nghệ thuật bài thơ: sự cụ đọng, đạt đến độ sỳc tớch cao, những hỡnh ảnh kỡ vĩ về thời gian, khụng gian, con người -Trỡnh tự: lụgic
9. Bài tập 3: Nếu phải thuyết minh một di tớch, một thắng cảnh của đất nước thỡ anh (chị) sẽ giới thiệu những nội dung nào? Sắp xếp theo trỡnh tự nào? - Cỏc ý chớnh: + Vị trớ + Quang cảnh + Sự tớch + Sức hấp dẫn + Giỏ trị - Kết cấu văn bản: + Khụng gian + Thời gian + Lụgic