Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Văn bản: Cảnh ngày hè - Ngô Thị Thanh Thắm

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Văn bản: Cảnh ngày hè - Ngô Thị Thanh Thắm

1. L/O/G/O Giáo viên dạy: Ngô Thị Thanh Thắm Tổ: Ngữ Văn Trường THPT Trương Định
2. www.themegallery.com NGUYỄN TRÃI (1380 – 1442 )
3. I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Quốc âm thi tập - Gồm 254 bài thơ, là tập thơ Nôm sớm nhất hiện còn. - Nội dung: Phản ánh vẻ đẹp con người Nguyễn Trãi. - Nghệ thuật: Việt hóa và sáng tạo trong thể thơ thất ngôn Đường luật của Trung Quốc. - Bố cục: 4 phần: Vô đề, Môn thì lệnh (thời tiết), Môn hoa mộc (cây cỏ), Môn cầm thú (thú vật) www.themegallery.com
4. I. TÌM HIỂU CHUNG 2. Cảnh ngày hè ( Bảo kính cảnh giới – Bài 43) - Xuất xứ: Là bài thơ số 43, thuộc chùm thơ Bảo kính cảnh giới trong Quốc âm thi tập. - Hoàn cảnh sáng tác: Thời gian ở ẩn. - Chủ đề: Bộc lộ nỗi lòng, chí hướng của tác giả. www.themegallery.com
5. II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc Rồi hóng mát thuở ngày trường, Hòe lục đùn đùn tán rợp giương. Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ, Hồng liên trì đã tiễn mùi hương. Lao xao chợ cá làng ngư phủ, Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương. Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng, Dân giàu đủ khắp đòi phương. www.themegallery.com
6. II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 2. Tìm hiểu chi tiết a. Hình ảnh thi nhân: Rồi/hóng mát/ thuở ngày trường, - Rồi: rỗi rãi Thi nhân có một - Ngày trường: ngày dài ngày dài thư - Hóng mát thái hóng mát b. Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên, cuộc sống Hòe lục đùn đùn tán rợp giương. Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ, Hồng liên trì đã tiễn mùi hương. Lao xao chợ cá làng ngư phủ, Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương. www.themegallery.com
7. Mùa hè đến với Hoa phượng đỏ Tiếng ve sầu Những tia nắng vàng Hoa bằng lăng tím, www.themegallery.com
8. 2. Tìm hiểu chi tiết b. Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên, cuộc sống - Hình ảnh: + Hòe (tán hòe xanh đùn đùn, rợp mát như giương ô, giương lọng). + Thạch lựu ( Thạch lựu phun trào sắc hoa ). + Hồng liên (hoa sen đang độ ngát nức mùi hương). → Sinh động, mang đặc trưng của mùa hè. www.themegallery.com
9. 2. Tìm hiểu chi tiết b. Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên, cuộc sống - Màu sắc: Hòe – lục (xanh) Lựu - đỏ Sen - hồng → Mọi màu sắc đều đậm đà. www.themegallery.com
10. 2. Tìm hiểu chi tiết b. Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên, cuộc sống - Trạng thái + Các động từ: . đùn đùn: trào ra hết lớp này đến lớp khác . giương : vươn dài, bật ra, bung lên . phun : tuôn trào mãnh liệt . tiễn: lan tỏa khắp không gian → các động từ mạnh thể hiện sức sống mãnh liệt của cảnh vật. + Nhịp đắp đổi: 4/3, 3/4, 4/3 -> cảnh vật rộn ràng. www.themegallery.com
11. 2. Tìm hiểu chi tiết a. Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên, cuộc sống Trạng HTextình in MTextà inu Text in thái ảherenh shereắc here ➔Vẻ đẹp rực rỡ của bức tranh thiên nhiên. www.themegallery.com
12. 2. Tìm hiểu chi tiết b. Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên, cuộc sống - Âm thanh: + “Lao xao chợ cá” → Từ xa vọng lại → Âm thanh đặc trưng của làng chài → Sinh hoạt đời thường. + “dắng dỏi cầm ve” → Tiếng ve kêu inh ỏi như tiếng đàn → Âm thanh của mùa hè. → Nghệ thuật đảo ngữ, từ láy. ➔ Vẻ đẹp thanh bình của bức tranh đời sống con người. www.themegallery.com
13. 2. Tìm hiểu chi tiết ➔ Tiểu kết: - Câu thơ từ 2 → 6: bức tranh thiên nhiên, cuộc sống rất sinh động và đầy sức sống ➔ Sự giao cảm mạnh mẽ, tinh tế của nhà thơ với cảnh vật. - Thi nhân đã đón nhận cảnh vật với nhiều giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác và cả sự liên tưởng. www.themegallery.com
14. c. Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi - Tấm lòng ưu ái với dân, với nước: Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng Dân giàu đủ khắp đòi phương + Ước: có cây đàn của vua Thuấn, gảy khúc Nam phong → Cầu mưa thuận gió hòa để mọi người được ấm no, hạnh phúc → Niềm khát khao cao đẹp. → Chí hướng cao cả: luôn khát khao đem tài chí để thực hành tư tưởng nhân nghĩa yêu nước, thương dân. www.themegallery.com
15. c. Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi Câu hỏi thảo luận: Tác giả cảm nhận thiên nhiên bằng nhiều giác CÂU 1 quan và hết sức tinh tế. Điều đó giúp em hiểu gì về tình cảm với thiên nhiên của tác giả ? CÂU 2 Cảnh vật giàu sức sống cho thấy con người đang ở trạng thái tâm lí như thế nào ? CÂU 3 Hai câu thơ cuối cho ta hiểu tấm lòng của Nguyễn Trãi đối với người dân như thế nào? www.themegallery.com
16. c. Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi Yêu thiên Yêu đời, yêu TextTấ inm lòng ưu ái nhiên cuộc sống herevới dân, với nước Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi www.themegallery.com
17. III. TỔNG KẾT 1. Nội dung tư tưởng 2. Nghệ thuật - Vẻ đẹp bức tranh - Hệ thống ngôn từ ngày hè được gợi tả giản dị, tinh tế, một cách sinh động. xen lẫn từ Hán và - Vẻ đẹp tâm hồn điển tích. Nguyễn Trãi: yêu - Sử dụng từ láy thiên nhiên, yêu đời, độc đáo. yêu cuộc sống và - Việt hóa thể thơ tấm lòng ưu ái với Đường luật dân, với nước. www.themegallery.com
18. BÀI TẬP VẬN DỤNG Khoanh tròn vào đáp án mà em cho là đúng và đầy đủ nhất. Câu 1: Bài thơ Cảnh ngày hè nằm trong tập thơ nào ? A.Thơ chữ Hán C. Ức trai thi tập B.Quốc âm thi tập D. Quốc ngữ thi tập www.themegallery.com
19. BÀI TẬP VẬN DỤNG Khoanh tròn vào đáp án mà em cho là đúng và đầy đủ nhất. Câu 2: Dòng nào nêu không đúng vẻ đẹp tâm hồn nhà thơ qua bài thơ ? A. Tấm lòng thiết tha với cuộc đời B. Tâm hồn yêu thiên nhiên, cảnh vật C. Tấm lòng trăn trở trước thế sự D. Tấm lòng ưu ái với dân với nước www.themegallery.com
20. BÀI TẬP VẬN DỤNG Khoanh tròn vào đáp án mà em cho là đúng và đầy đủ nhất. Câu 3: Dòng nào không phải là thành công nghệ thuật của bài thơ ? A. Sử dụng từ ngữ giản dị, quen thuộc, giàu sức biểu cảm B. Nhiều điển cố Hán học sâu sắc, hàm súc dư ba C. Hình ảnh trong sáng, hài hòa màu sắc, âm thanh cuộc sống D. Câu thơ thất ngôn xen lục ngôn, từ láy độc đáo. www.themegallery.com
21. BÀI TẬP VẬN DỤNG Khoanh tròn vào đáp án mà em cho là đúng và đầy đủ nhất. Câu 4: Cách tác giả dùng các động từ đùn đùn, giương, phun trong bài thơ cho ta cảm nhận gì về cảnh mùa hè ? A.Sự nóng nực của mùa hè B. Sự tươi mát của thiên nhiên C. Sự sống mạnh mẽ của thiên nhiên D. Sự nứt nẻ vì nóng của cây cối www.themegallery.com
22. BÀI TẬP VẬN DỤNG Khoanh tròn vào đáp án mà em cho là đúng và đầy đủ nhất. Câu 5: Nghĩa của câu thơ Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng là gì ? A. Muốn đánh một tiếng đàn ở cây đàn của vua Ngu B. Nếu có cây đàn của vua Ngu sẽ đàn khúc nhạc cho dân no ấm C. Thật là khó để có được cây đàn của vua Ngu D. Dễ gì có được âm thanh tiếng đàn như cây đàn của vua Ngu www.themegallery.com
23. BÀI TẬP CỦNG CỐ • Câu hỏi: Cảm nhận của em về vẻ đẹp thiên nhiên và tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài thơ ? www.themegallery.com
24. L/O/G/O