Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Văn bản: Tấm Cám

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 10 - Văn bản: Tấm Cám

1. CẤU TRÚC BÀI HỌC A. Tìm hiểu chung 1. Giới thiệu chung về truyện cổ tích 2. Nét đặc trưng của truyện cổ tích 3. Vài nét về tác phẩm Tấm Cám B. Đọc - hiểu tác phẩm I. Đọc: 1. Tĩm tắt tác phẩm 2. Bố cục 3. Chủ đề II. Tìm hiểu chi tiết: 1. Thân phận của Tấm và con đường đến với hạnh phúc của cơ. Bài tập củng cố
2. Tiết PPCT: 21 Giảng văn:
3. A.Đọc- tìm hiểu chung: 1/.Truyện cổ tích a Khái niệm: Là thể loại tự sự dân gian bằng văn xuơi, kể số phận của các kiểu nhân vật: người mồ cơi, người lao động giỏi, người dũng sĩ, người thơng minh, chàng ngốc qua đĩ thể hiện quan niệm đạo đức, lí tưởng và ước mơ của nhân dân về hạnh phúc và cơng lí xã hội b Phân loại: + Truyện cổ tích về loại vật + Truyện cổ tích sinh hoạt + Truyện cổ tích thần kì
4. 2. Đặc trưng của truyện cổ tích thần kì a. Cĩ sự tham gia của các yếu tố thần kì: tiên, bụt, sự hố thân, những vật cĩ phép màu (tạo sự hấp dẫn, kết thúc theo mong ước của nhân dân) b. Kết cấu phổ biến: nhân vật chính trải qua những cuộc phiêu lưu hoặc hoạn nạn, thử thách cuối cùng đạt được ý nguyện của mình (vua, hồng hậu, cĩ cuộc sống giàu cĩ, hạnh phúc) c. Nội dung (Phản ánh và giải quyết mâu thuẫn) + Mâu thuẫn trong gia đình Mâu thuẫn giữa + Mâu thuẫn xã hội cái tốt – cái xấu, + Mâu thuẫn gia đình và xã hội cái thiện – cái ác Thể hiện ước mơ, nguyện vọng, lí tưởng xã hội của nhân dân thơng qua chiến thắng tất yếu của cái đẹp, cái thiện.
5. 3 Truyện Tấm Cám a) Thể loại: truyện cổ tích thần kì b) Kiểu truyện:(mơ típ nhân vật người mồ cơi ) (phổ biến ở nhiều dân tộc khác nhau trên thế giới cĩ tới 564 kiểu truyện Tấm Cám) Cơ Lọ Lem (Pháp), Cơ Tro Bếp (Đức) riêng ở Việt Nam: Tua Gia – Tua Nhi (Tày) Y Ưởi - Ý Nọng (Thái), Gầu Nà - Gầu Rềnh (Mơng), Ủ và Cao (Hơ- rê), Đơi giày vàng (Chăm) c) Cốt truyện: Tấm Cám 5 phần - Trình bày: giới thiệu hồn cảnh của Tấm. - Thắt nút: sự kiện Cám lừa lấy giỏ tép. - Phát triển: việc nuơi cá bống, đi hội, - Đỉnh điểm: Tấm gặp lại vua và về cung. - Mở nút: Cám và mẹ Cám chết.
6. II Đọc: 1 Tĩm tắt tác phẩm
7. b.Bố cục: 2 phần + Phần 1: Từ đầu đến “Ở đâu ra mà đẹp thế”, Thân phận của Tấm, và con đường đi tới hạnh phúc của cơ. + Phần 2: Cịn lại, Cuộc đấu tranh gian nan, quyết liệt với cái ác để giành và giữ hạnh phúc của Tấm. Cả hai phần truyện đều thể hiện ước mơ thiện thắng cái ác và triết lí hạnh phúc của nhân dân lao động xưa.
8. C. Chủ đề: Miêu tả cuộc đời bất hạnh và con đường dẫn đến hạnh phúc của Tấm. Đồng thời thể hiện cuộc đấu tranh khơng khoan nhượng với cái ác để giành và bảo vệ hạnh phúc của người lương thiện.
9. III/. Đọc - hiểu 1/ Thân phận của Tấm và con đường đến với hạnh phúc của cơ: a)Thân phận của Tấm * Hồn cảnh: - Mồ cơi mẹ từ hồi mới biết đi. - Cha chết, ở với dì ghẻ cay nghiệt. *Phẩm chất của Tấm: chăm chỉ, hiền lành, đơn hậu, thật thà, cả tin, . - Chăm chỉ: Làm việc quần quật suốt ngày, vất vả khơng quản nắng mưa, Chăn trâu, cắt cỏ Xay lúa, giã gạo - Hiền lành, cam chịu; mẹ con Cám bắt nạt hết lần này, đến lần khác chỉ biết khĩc . - Đơn hậu: nhuờng cơm nuơi bống. - Thật thà, cả tin: luơn nghe lời dì, làm theo lời Cám
10. > Tấm là con người nhỏ bé, sống cơi cút, thiếu người chăm sĩc yêu thương, cơ đơn, yếu thế trong gia đình, xã hội. Tấm là hiện thân của cái thiện. - Những đau khổ của Tấm: - (Bắt nguồn từ quan hệ với mẹ con Cám.)
11. - Tấm luơn bị hành hạ, luơn bị đối xử tàn nhẫn, thiếu cơng bằng Cám lừa Tấm trút Mẹ con Cám lừa giết Khơng muốn cho hết giỏ tép để cá bống ăn thịt Tấm đi xem hội, đổ giành phần thĩc lẫn gạo bắt nhặt thưởng chiếc yếm đỏ
12. Mẹ con Cám khơng chỉ bĩc lột Tấm về vật chất, tinh thần mà cịn nhẫn tâm giết chết Tấm giết cả kiếp hồi sinh của Tấm cướp đoạt hạnh phúc. . Bị bĩp chết Bị chặt Bị đốt Sự trở về làm người
13. Cám lừa Tấm trút hết giỏ tép để dành chiếc yếm đỏ. Những Mẹ con Cám lừa Tấm giết cá bống ăn thịt. chi tiết dẫn Mẹ con Cám không muốn cho Tấm đi đếùn xem hội đổ thóc trộn lẫn gạo bắt nhặt mâu thuẫn v,v . Giết Tấm và giết cả những kiếp hồi sinh của Tấm ể cướp hạnh phúc
14. Tổ 1:Theo dõi tồn b) Con đường dẫn đến hạnh phúc cốt truyện nổi bật . lên là mâu thuẫn Tấm > < Ác về vấn đề gì? Tổ 4:Tác giả dân gian giải quyết mâu thuẫn đĩ theo Thiện thắng ác hướng nào?
15. Tác giả dân gian giải quyết mẫu thuẫn đĩ bằng cách nào? - Tác giả dân gian dùng yếu tố kì ảo Bụt luơn xuất hiện an ủi, giúp đỡ + Mất yếm đỏ ⇨ cho cá bống + Mất cá bống ⇨ cho hi vọng đổi đời + Khơng được đi hội ⇨ sai chim sẻ xuống giúp + Đánh rơi chiếc giày ⇨ gặp vua làm hồng hậu Tấm - Cơ gái mồ cơi trở thành Hồng hậu. Hạnh phúc ấy chỉ cĩ ở người hiền lành chăm chỉ -> thuận theo triết lí dân gian “ở hiền gặp lành”.
16. Bài tập củng cố:(Luyện tập) 1. Cách giải quyết mâu thuẫn trong truyện Tấm Cám khơng tương ứng với nội dung ý nghĩa của câu nào sau đây? A. Lá lành đùm lá rách B. Ơn đền, ốn trả C. Ở hiền gặp lành D. Ác giả, ác bào 2. Tại sao nhân vật Bụt lại khơng xuất hiện kể từ khi Tấm vào cung? A. Bụt khơng thể xuất hiện nhiều lần B. Tấm khơng cần Bụt giúp đỡ nữa C. Tấm đã cĩ sự bảo vệ của nhà vua D. Tấm phải tự đấu tranh để sinh tồn