Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 111: Câu trần thuật đơn - Đặng Nguyễn Anh Kiệt

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 111: Câu trần thuật đơn - Đặng Nguyễn Anh Kiệt

1. CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ MÔN NGỮ VĂN LỚP 6A1 Người Thực Hiện:đặng nguyễn anh kiệt
2. KiÓm tra bµi cò -Thế nào là thành phần chính của câu? - Xác định các thành phần chính trong hai câu sau: a. Tuần này, lớp 6A1 có nhiều tiến bộ trong học tập. C V b. Em là học sinh lớp 6A1. C V
3. CÂU XÉT THEO PHƯƠNG DIỆN CÂU THEO MỤC ĐÍCH NÓI CÂU THEO CẤU TẠO NGỮ PHÁP Câu Câu Câu Câu Câu đơn Câu ghép nghi vấn cầu cảm trần (Có 1 cụm (Có 2 hoặc C-V) nhiều cụm (Hỏi) thán thuật khiến C-V tạo (Yêu cầu, (Bộc lộ (Kể, tả, thành) đề nghị, cảm xúc) giới thiệu, mong nêu ý kiến muốn) nhận xét)
4. Tiết 111: Tiếng Việt: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
5. Ví dụ: SGK/101 Cha nghe hÕt c©u, t«i ®· hÕch r¨ng lªn, x× mét h¬i râ dµi. Råi, víi bé ®iÖu khinh khØnh, t«i m¾ng: - Høc! Th«ng ng¸ch sang nhµ ta? DÔ nghe nhØ! Chó mµy h«i nh có mÌo thÕ nµy, ta nµo chÞu ®îc. Th«i, im c¸i ®iÖu h¸t ma dÇm sïi sôt Êy ®i. §µo tæ n«ng th× cho chÕt! T«i vÒ, kh«ng mét chót bËn t©m. ( Tô Hoài )
6. Hoạt động nhóm: - Mỗi câu trong đoạn văn được dùng làm gì? - Dựa vào tác dụng các em vừa tìm ra và kiến thức đã học ở Tiểu học, em hãy phân loại các câu trên theo mục đích nói?
7. Các câu trong đoạn văn Tác dụng Câu 1: Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Kể Câu 2: Rồi, với một bộ điệu khinh khỉnh, tôi mắng. Tả, kÓ Câu 3: Hức! Bộc lộ cảm xúc Câu 4: Thông ngách sang nhà ta? Hỏi Câu 5: Dễ nghe nhỉ! Bộc lộ cảm xúc Câu 6: Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Nªu ý kiÕn Câu 7: Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Ra lệnh Câu 8: Đào tổ nông thì cho chết! Bộc lộ cảm xúc Câu 9: Tôi về, không một chút bận tâm. Kể
8. Các câu trong đoạn văn Tác dụng Kiểu câu Câu 1: Chưa nghe hết câu, tôi đã Câu trần thuật hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Kể Câu 2: Rồi, với một bộ điệu Tả, kÓ Câu trần thuật khinh khỉnh, tôi mắng. Câu 3: Hức! Bộc lộ cảm xúc Câu cảm thán Câu 4: Thông ngách sang nhà ta? Hỏi Câu nghi vấn Câu 5: Dễ nghe nhỉ! Bộc lộ cảm xúc Câu cảm thán Câu 6: Chú mày hôi như cú Nªu ý kiÕn Câu trần thuật mèo thế này, ta nào chịu được. Câu 7: Thôi, im cái điệu hát mưa Ra lệnh Câu cầu khiến dầm sùi sụt ấy đi. Câu 8: Đào tổ nông thì cho chết! Bộc lộ cảm xúc Câu cảm thán Câu 9: Tôi về, không một chút Câu trần thuật bận tâm. Kể
9. - Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu trần thuật vừa tìm được?
10. (1) Cha nghe hÕt c©u, t«i ®· hÕch răng lên, x× mét h¬i râ dµi. CN VN (2) Råi, víi ®iÖu bé khinh khØnh, t«i m¾ng. CN VN (6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. CN VN CN VN (9) Tôi về, không một chút bận tâm. CN VN
11. (1) Cha nghe hÕt c©u, t«i ®· hÕch răng lên, x× mét h¬i râ dµi. CN VN (2) Råi, víi ®iÖu bé khinh khØnh, t«i m¾ng. CN VN (6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. CN VN CN VN (9) Tôi về, không một chút bận tâm. CN VN Caâu traàn thuaät Câu do một cặp Câu do hai hoặc C-V tạo thành nhiều cụm C-V sóng đôi tạo thành (1),(2),(6),(9) (1),(2),(9) (6)
12. C©u 1, 2, 9 Xét về cấu tạo: Xét về mục đích nói: Là câu đơn (chỉ Là câu trần thuật có một cụm C-V). (dùng để giới thiệu, kể, tả, nêu ý kiến). 1,2,9 lµ c©u trÇn thuËt ®¬n.
13. Ghi nhớ SGK/101 : C©u trÇn thuËt ®¬n lµ lo¹i c©u do mét côm C-V t¹o thµnh, dïng ®Ó giíi thiÖu, t¶ hoÆc kÓ vÒ mét sù viÖc sù vËt hay ®Ó nªu mét ý kiÕn.
14. - Xác định chủ ngữ - vị ngữ trong các câu sau: - Mai, Hoa, Thảo// đều là học sinh chăm ngoan. C1 C2 C3 V - Tre// trông thanh cao, giản dị, chí khí như người. C V1 V2 V3 Lưu ý 1: Câu trần thuật đơn có thể có một hay nhiều chủ ngữ hoặc một hay nhiều vị ngữ.
15. - Xác định chủ ngữ - vị ngữ trong các câu sau: -Mèo chạy làm đổ lọ hoa. c N VN CN VN - Cái bàn này chân bị gãy. CN VN CN VN Lưu ý 2: Trong câu trần thuật đơn, có thể CN hoặc VN được cấu tạo bằng một cụm C-V nhỏ.
16. - Các câu sau có phải câu trần thuật đơn không và có tác dụng gì? a) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh) -> Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh :bà đỡ Trần b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. ( Ếch ngồi đáy giếng) -> Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : con ếch Lưu ý 3: Dạng đặc biệt của câu trần thuật đơn có mục đích giới thiệu : “CÓ + CỤM DT”, “LÀ + CỤM DT”;
17. II. LUYỆN TẬP:
18. 1. Bài tập 1 SGK/ 101: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích sau đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì? Ngày thứ 5 trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.(1) Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.(2) Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đậm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa.(3) Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẽ cá giã đôi.(4) (Nguyễn Tuân)
19. 1. Bài tập 1: Trả lời: Các câu trần thuật đơn (1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo sáng sủa. - > Giới thiệu vẻ đẹp của Cô Tô (2)Từ khi có vịnh bắc bộ và từ khi có quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì sau mỗi lần dông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. -> Nªu ý kiÕn nhËn xÐt vÒ vÎ ®Ñp trong s¸ng cña C« T« sau trËn b·o.
20. 3.Bµi tËp 3 : (SGK/102) So s¸nh c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh ë bµi tËp 2 víi c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt ë c¸c c©u trong bµi tËp 3 (T102).
21. 2.Bài tập 2: a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân. (Con Rồng, cháu Tiên) Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : Lạc Long Quân b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh : con ếch ( Ếch ngồi đáy giếng) c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh) Câu trần thuật đơn - giới thiệu nhân vật chÝnh :bà đỡ Trần
22. So s¸nh c¸ch giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh ë 2 bµi tËp BT Câu /đoạn văn Cách giới thiệu nhân vật 2 b, Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. Giới thiệu ngay c, Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. nhân vật chính 3 a, Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có Giới thiệu hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra nhân vật phụ đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân trước, rồi từ mình lên ướm thử để xem thua kén bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé những việc mặt mũi rất khôi ngô. làm của nhân (Thánh Gióng) vật phụ mới b. Hïng V ¬ng thø m êi t¸m cã mét ngêi con g¸i tªn lµ MÞ N¬ng, ngêi ®Ñp nh hoa, tÝnh nÕt hiÒn dÞu. Vua cha giới thiệu yªu th¬ng nµng hÕt mùc, muèn kÐn cho con mét ngêi nhân vật chång thËt xøng ®¸ng. ( Sơn Tinh, Thủy Tinh ) chính.
23. BÀI TẬP NHANH T×m c©u trÇn thuËt ®¬n trong ®o¹n trÝch sau: “Xa, mÑ ¢u C¬ / / sinh ®îc tr¨m con. N¨m TN C V m¬i xuèng biÓn, n¨m m¬i lªn non.” §óng råi!!!
24. BÀI TẬP NHANH Trong c¸c c©u sau, c©u nµo kh«ng ph¶i lµ c©u trÇn thuËt ®¬n ? V× sao ? 1. Tre vÉn mang khóc nh¹c t©m t×nh. • 2. TrTr¨¨ngng ®Ñp®Ñp qu¸ ! • 3. GiãGiã ®a tiÕng s¸o, giã n©ng c¸nhc¸nh diÒu.diÒu. §óng råi!!!
25. BÀI TẬP NHANH C©u trÇn thuËt ®¬n lµ c©u cã Ýt nhÊt 2 côm (C-V). §óng hay sai? Vì sao? ->Sai CHUÙC MÖØNG BAÏN
26. Sơ đồ bài học Câu trần thuật đơn Cấu tạo Tác dụng Có một Giới Kể Tả Nêu cụm C-V thiệu ý kiến
27. Híng dÉn häc bµi ë nhµ: -Nắm được thế nào là câu trần thuật đơn, - Nhận diện câu trần thuật đơn và tác dụng của câu trần thuật đơn - Hoàn thiện các bài tập, làm bài tập 4 sgk/103 - Chuẩn bị bài Câu trần thuật đơn có từ là.