Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 113: Liệt kê

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 113: Liệt kê

1. Tiết 113. LIỆT KÊ Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [ ] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [ ]. (Phạm Duy Tốn)
2. LIỆT KÊ Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [ ] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [ ]. (Phạm Duy Tốn)
3. * LƯU Ý - Khi viết, phép liệt kê đơn giản thường dùng dấu phẩy, phép liệt kê phức tạp thường sử dụng dấu chấm phẩy. - Để nhấn mạnh, phép liệt kê có thể sử dụng một số trợ từ như: nào, cả, có, những
4. BT nhanh: Xác định phép liệt kê, nêu cấu tạo, ý nghĩa và tác dụng của phép liệt kê trong câu văn sau: “ Chúng ta có quyền tự hào vì những trang sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung ” + Liệt kê: Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung + Cấu tạo: Đều là các danh từ riêng (các từ cùng loại) + Ý nghĩa: Đều là tên riêng của các vị anh hùng dân tộc. + Tác dụng: Diễn tả sâu sắc hơn một tư tưởng: Tinh thần yêu nước của nhân dân ta luôn được thể hiện trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc.
5. II. Các kiểu liệt kê 1. Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì khác nhau? a) Toàn thể dân tộc Việt nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. => phép liệt kê không theo từng cặp. b) Toàn thể dân tộc Việt nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập. (Hồ Chí Minh) => Sử dụng liệt kê theo từng cặp (với quan hệ từ và)
6. 2a) Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng. => Liệt kê không tăng tiến. 2b) Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia. => Liệt kê tăng tiến.
7. Các kiểu liệt kê Xét về cấu tạo Xét về ý nghĩa Liệt kê Liệt kê Liệt kê Liệt kê theo không theo không tăng tiến. từng cặp. từng cặp. tăng tiến.
8. Bài tập 1 (SGK/106) + Đ1: nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước. => Diễn tả đầy đủ, sâu sắc: Sức mạnh của tinh thần yêu nước. + Đ2: Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung, => Lòng tự hào về những trang sử vẻ vang qua tấm gương những vị anh hùng dân tộc. + Đ3: Từ các cụ già tóc bạc đến , từ nhân dân miền ngược đến Từ những chiến sĩ đến , từ những phụ nữ đến => Sự đồng tâm nhất trí của mọi tầng lớp nhân dân đứng lên chống Pháp. + Đ4: giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo => Diễn tả cụ thể những việc phải làm.
9. Bài 2 (SGK/106 ): Các phép liệt kê: a. - dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. - Những cu li xe; Những quả dưa hấu ; những xâu lạp sườn ; cái rốn một chú khách ; một viên quan b. - Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
10. Bài 3 (SGK/106 ) + Liệt kê về không gian sân trường: dưới gốc bàng , bên trái sân , bên phải sân , ở giữa sân + Liệt kê về các trò chơi: nhảy dây, đá cầu, đuổi bắt .
11. Bài 3. Đặt câu có sử dụng phép liệt kê. a, Tả một số hoạt động trên sân trường trong giờ ra chơi. Trên sân trường, các bạn học sinh chơi rất nhiều trò chơi như: cầu lông, nhảy dây, trốn tìm, đá bóng. c, Nêu cảm xúc của em về hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu. - Phan Bội Châu là bậc anh hùng, vị thiên sứ, đấng xả thân vì độc lập dân tộc. - Phan Bội Châu là bậc chí sĩ yêu nước, kiên trung, bất khuất, sống có lí tưởng, hoài bão. b, Học sinh tự chọn nội dung.
12. Tìm phép liệt kê trong ví dụ dưới đây. Xét về cấu tạo nó thuộc kiểu liệt kê nào? “Ngoài ra còn các điệu lí như: lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam.” ( Ca Huế trên sông Hương) Liệt kê không theo cặp:lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam. 108396754
13. VẬN DỤNG- MỞ RỘNG - Viết một đoạn văn ngắn ( chủ đề tự chọn ). Trong đó có sử dụng phép liệt kê. - Hoàn thiện bài tập. - Chuẩn bị: Tìm hiểu chung về văn bản hành chính.