Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 115: Liệt kê - Trần Thị Mỹ Loan

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 115: Liệt kê - Trần Thị Mỹ Loan

1. Nhiệt liệt chào mừng Giỏo viờn: Trần Thị Mỹ Loan Trường THCS Phương Chiểu
2. Mụn Ngữ Văn Tiết 115 LIỆT Kấ
3. Tiết 115 LIỆT Kấ I. THẾ NÀO LÀ PHẫP LIỆT Kấ ? 1. VD: SGK - 104 Bờn cạnh ngài, mộ tay trỏi, bỏt yến hấp đường phốn, để trong khay khảm, khúi bay nghi ngỳt; trỏp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tớa, hai bờn nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuụi ngà, nào ống vụi chạm, ngoỏy tai, vớ thuốc, quản bỳt, tăm bụng trụng mà thớch mắt.[ ] Ngoài kia, tuy mưa giú ầm ầm, dõn phu rối rớt, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiờm trang lắm[ ]. Từ Cụm từ (Phạm Duy Tốn) - Khay khảm - Bát yến hấp đờng phèn - Ngăn bạc - Trầu vàng - Tráp đồi mồi chữ nhật - Cau đậu - ống thuốc bạc - Rễ tía - Đồng hồ vàng - Ngoáy tai - Vớ thuốc - Dao chuôi ngà - Quản bút - ống vôi chạm - Tăm bông Danh từ Cụm danh từ
4. Tiết 115 LIỆT Kấ I. THẾ NÀO LÀ PHẫP LIỆT Kấ ? 1. VD: SGK - 104 Bờn cạnh ngài, mộ tay trỏi, bỏt yến hấp đường phốn, để trong khay khảm, khúi bay nghi ngỳt; trỏp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tớa, hai bờn nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuụi ngà, nào ống vụi chạm, ngoỏy tai, vớ thuốc, quản bỳt, tăm bụng trụng mà thớch mắt.[ ] Ngoài kia, tuy mưa giú ầm ầm, dõn phu rối rớt, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiờm trang lắm[ ]. (Phạm Duy Tốn) * Cấu tạo: - Cỏc bộ phận in đậm cú mụ hỡnh cỳ phỏp tương tự nhau, nờu ra hàng loạt sự việc nối tiếp . *ínghĩa:- Miờu tả sự vật xa xỉ , đắt tiền được bày biện xung quanh quan lớn . *Tỏc dụng: - Đặc tả thúi hưởng lạc , ớch kỷ và vụ trỏch nhiệm của quan phủ .
5. Liệt kê là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cùng loại để diễn tả đợc đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những khía cạnh khác nhau của thực tế, hay của t tởng, tình cảm.
6. Tiết 115 LIỆT Kấ I. THẾ NÀO LÀ PHẫP LIỆT Kấ ? 1. VD: SGK - 104 2. Ghi nhớ1 : SGK - 105 Bài tập nhanh “Bởi vỡ khụng lỳc nào là lỳc khụng cú mỏy bay sục tỡm , hễ chỳng nhỡn thấy một dấu hiệu nào chứng tỏ cú người đang sống , dự là một cỏi thỡa gũ bằng vỏ na-pan sỏng chúi hoặc một tớ đất rơi vói , một luống khoai đang đào dở , chỳng cũng khụng tiếc gỡ bom , ớt ra cũng là vài trận phỏo cối . Đất đỏ tơi vụn ra , càng tơi vụn hơn , càng trơ trụi hơn , càng hoang tàn hơn .” (Chu Cẩm Phong ) => Tụ đậm tớnh chất bề bộn của hiện thực và tớnh chất ỏc liệt của chiến tranh
7. Tiết 115 LIỆT Kấ I. THẾ NÀO LÀ PHẫP LIỆT Kấ ? 1. VD: Sgk - 104 2. Ghi nhớ1 : Sgk - 105 II. CÁC KIỂU LIỆT Kấ. 1. VD1: Sgk-105 a. Toàn thể dõn tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần , lực lượng , tớnh mạng , của cải để giữ vững quyền tự do , độc lập . b. Toàn thể dõn tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng , tớnh mạng và của cải để giữ vững quyền tự do , độc lập ấy . -> Cấu tạo a. Liệt kờ theo trỡnh tự sự việc , yếu tố -> Khụng theo từng cặp . b. Cú quan hệ từ “và” -> Liệt kờ theo từng cặp (Thường dựng quan hệ từ đẳng lập như : và , với, hay )
8. Tiết 115 LIỆT Kấ I. THẾ NÀO LÀ PHẫP LIỆT Kấ ? 1. VD: Sgk - 104 2. Ghi nhớ1 : Sgk - 105 II. CÁC KIỂU LIỆT Kấ. 1. * VD1: Sgk-105 a. Liệt kờ theo trỡnh tự sự việc , yếu tố -> Khụng theo từng cặp . Cấu tạo b. Cú quan hệ từ “và” -> Liệt theo từng cặp (Thường dựng quan hệ từ đẳng lập *VD2: Sgk-105 như: và,với ,hay ) a. TreVầu , ,nứa tre ,, nứatrỳc , ,mai mai , trỳc, vầu mấy chục loại khỏc nhau , nhưng cựng một mầm non măng mọc thẳng . b. Tiếng Việt của chỳng ta phản ỏnh sự hỡnhtrưởng thành thành và và trưởng hỡnh thành thành của xó hội Việt Nam , của tập thể nhỏ là giaLàng đỡnh xúm , họ , họ hàng hàng , làng , gia xúmđỡnh và của tập thể lớn là dõn tộc , quốc gia. a. Cú thể thay đổi cỏc bộ phận liệt kờ mà => Liệt kờ khụng tăng tiến í nghĩa lụgớc và ý nghĩa của cõu khụng bị ảnh hưởng b.Khụng thể thay đổi thứ tự vỡ cỏc bộ phận liệt kờ được sắp xếp theo mức độ tăng tiến =>Liệt kờ tăng tiến
9. Tiết 115 LIỆT Kấ I. THẾ NÀO LÀ PHẫP LIỆT Kấ ? 1. VD: Sgk - 104 2. Ghi nhớ1 : Sgk - 105 II. CÁC KIỂU LIỆT Kấ. 1. * VD1: Sgk-105 a. Liệt kờ theo trỡnh tự sự việc , yếu tố -> Khụng theo từng cặp . Cấu tạo b. Cú quan hệ từ “và” -> Liệt theo từng cặp *VD2: Sgk-105 a. Cú thể thay đổi cỏc bộ phận liệt kờ mà => Liệt kờ khụng tăng tiến í nghĩa lụgớc, ý nghĩa của cõu khụng bị ảnh hưởng b.Khụng thể thay đổi thứ tự vỡ cỏc bộ phận =>Liệt kờ tăng tiến liệt kờ được sắp xếp theo mức độ tăng tiến 2. Ghi nhớ 2: Sgk - 105
10. GHI NHỚ * Xột theo cấu tạo , cú thể phõn biệt kiểu liệt kờ theo từng cặp với kiểu liệt kờ khụng theo từng cặp . *Xột theo ý nghĩa , cú thể phõn biệt kiểu liệt kờ tăng tiến với liệt kờ khụng tăng tiến .
11. Bài tập: 2-b – sgk-106 Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ỏc mộng Em đó sống lại rồi , em đó sống! Điện giật,giật, dựi đõm,đõm, dao cắt, lửa nung Khụng giết được em, người con gỏi anh hựng! (Tố Hữu) => Cấu tạo: Sắp xếp nối tiếp hành động tra tấn dó man của bọn giặc đối với chị Lớ.-> Liệt kờ khụng theo cặp . => í nghĩa: Thể hiện sự tàn bạo của quõn thự và sự kiờn cường của chị Lớ.-> Liệt kờ tăng tiến .
12. LIỆT Kấ XẫT VỀ CẤU TẠO XẫT VỀ í NGHĨA LIỆT LIỆT LIỆT LIỆT Kấ Kấ Kấ Kấ KHễNG KHễNG THEO TĂNG TĂNG THEO CẶP TIẾN TIẾN CẶP
13. Bài 1 - Từ xưa đến nay, mỗi khi tổ quốc bị xõm lăng , thỡ tinh thần ấy sụi nổi , nú kết thành một làn súng vụ cựng mạnh mẽ to lớn , nú lướt qua mọi sự nguy hiểm , khú khăn , nú nhấn chỡm tất cả lũ bỏn nước và lũ cướp nước . =>Liệt kờ tăng tiến: Miờu tả sức mạnh tinh thần yờu nước của nhõn ta. - Lịch sử ta đó cú nhiều cuộc khỏng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yờu nước của dõn ta . Chỳng ta cú quyền tự hào vỡ những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng , Bà Triệu , Trần Hưng Đạo , Lờ Lợi , Quang Trung =>Kiểu liệt kờ khụng tăng tiến: Lũng tự hào về những trang sử vẻ vang qua những tấm gương anh hựng dõn tộc . - Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đỏng với tổ tiờn ta ngày trước từ cỏc cụ già túc bạc đến cỏc nhúm nhi đồng trẻ thơ yờu nước . =>Liệt kờ theo cặp: Sự đồng tõm nhất trớ của mọi tầng lớp nhõn dõn Việt Nam đứng lờn đỏnh Phỏp .
14. Bài tập 2 : Đặt cõu cú sử dụng phộp liệt kờ ? a. Tả một số hoạt động trờn sõn trường em trong giờ ra chơi ? c. Núi lờn những cảm xỳc của em về hỡnh tượng nhà cỏch mạng Phan Bội Chõu . Cõu a: Giữa sõn trường cỏc bạn nam đang chơi kộo co, tiếng la hột, tiếng vỗ tay, tiếng xuýt xoa trộn vào nhau thành một mớ õm thanh hỗn độn vang vọng khắp sõn trường. Cõu c: Phan Bội Chõu là nhà cỏch mạng vĩ đại, một trỏi tim yờu nước nồng nàn, một vị thiờn sứ đó xả thõn cho độc lập tự do của dõn tộc.
15. Bài tập trắc nghiệm 1. Liệt kờ là gỡ? A. Là việc kể ra hàng loạt sự vật, hiện tượng. B. Là việc sắp xếp từ, cụm từ nhằm diễn tả sự phong phỳ của đời sống tư tưởng, tỡnh cảm. C. Là sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ hay cụm từ cựng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sõu sắc hơn những khớa cạnh khỏc nhau của thực tế hay của tư tưởng, tỡnh cảm. D. Là sự xen kẽ cỏc từ hay cụm từ nhằm thể hiện ý đồ của người viết.
16. Bài tập trắc nghiệm 2. Phộp liệt kờ cú tỏc dụng gỡ? A. Diễn tả sự phức tạp, rắc rối của sự vật, hiện tượng. B. Diễn tả sự giống nhau của cỏc sự vật, hiện tượng. C. Diễn tả sự tương phản của cỏc sự vật, hiện tượng. D. Diễn tả đầy đủ hơn, sõu sắc hơn những khớa cạnh khỏc nhau của sự vật, hiện tượng.
17. Trong bài ca dao sau: “ Tin vui chiến thắng trăm miền Hoà Bình, Tây Bắc Điện Biên vui về Vui từ Đồng Tháp An Khê Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng.” ( Việt Bắc – Tố Hữu) Tác giả dùng phép liệt kê không theo cặp và không tăng tiến, đúng hay sai ? A) đúng. B) sai.
18. Trong đoạn văn sau: Làng ở trong tầm đại bác của đồn giặc. Chúng nó bắn, đã thành lệ, mỗi ngày hai lần. Hoặc buổi sáng sớm và xế chiều, hoặc đứng bóng và sẩm tối, hoặc nửa đêm và trở gà gáy. Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào ngọn đồi xà nu cạnh con nớc lớn. Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào bị th- ơng. ( Rừng xà nu – Nguyễn Trung Thành ) Tác giả dùng phép liệt kê không theo cặp và không tăng tiến, đúng hay sai. A) đúng. B) sai.