Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 90: Văn bản "Ý nghĩa văn chương" - Trần Thanh Tâm

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 90: Văn bản "Ý nghĩa văn chương" - Trần Thanh Tâm

1. MÔN: NGỮ VĂN- LỚP 7B GV: Trần Thanh Tâm Trường THCS Bắc Lệnh Năm học: 2019-2020
2. Kiểm tra bài cũ: H: Trong văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ, tác giả Phạm Văn Đồng đã đưa ra những luận cứ nào để chứng minh cho sự giản dị của Bác? Hãy thể hiện những luận cứ đó trên bản đồ tư duy.
3. Hoài Thanh
4. I. Đọc và thảo luận chú thích
5. I. Đọc và thảo luận chú thích 1. Tác giả: Hoài Thanh (1902 – 1982) - Quê: Xã Nghi Trung, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An. - Là một nhà phê bình văn học xuất sắc. - Năm 2000 được nhà nước truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn hóa – Nghệ thuật. - Tác phẩm nổi tiếng: Thi nhân Việt Nam ( in năm 1942 ). 2.Tác phẩm: -Bài Ý nghĩa văn chương (trích Văn chương và hành động, 1936 ) -Có lần in lại đổi nhan đề: Ý nghĩa và công dụng của văn chương. Thể loại: Nghị luận văn chương
6. - Cốt yếu: Cái chính, cái quan trọng, không thể thiếu. - Muôn hình vạn Rất phong phú, nhiều hình thức, trạng: hình ảnh, trạng thái, tâm trạng khác nhau.
7. II. Bố cục: chia 3 phần
8. III. Tìm hiểu văn bản 1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương “Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. ( )” Nguồn gốc cốt yếu của văn chương: + Là lòng thương người + Rộng ra là thương cả muôn vật, muôn loài. => Đây là quan niệm đúng đắn và sâu sắc.
9. -Dẫn chứng: Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. -Lí lẽ: + Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca. + Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. - Luận điểm: Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. [ ]” 10
10. Trăm năm trong cõi người ta, Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau. Trải qua một cuộc bể dâu, Những điều trông thấy mà đau đớn lòng. Đau đớn thay phận đàn bà Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến
11. Nam Cao Chỉ có ông giáo hiểu được cái chết của lão Hạc
12. Nguyên Hồng Thân phận của bé Hồng chịu nhiều cay đắng, khao khát tình mẹ
13. Ngô Tất Tố Thân phận người phụ nữ chịu mọi áp bức trong xã hội
14. Cách vào đề của tác giả: → Tạo sự hấp dẫn, dẫn dắt người đọc vào tác - Dẫn chứng: “một thi sĩ chân mình.” phẩm. → Khẳng định tính nhân văn của câu chuyện: - - LíNguồn lẽ: “Câugốc cốtchuyện .ýyếu của văn nghĩa”chương là long thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. → Quan niệm đúng đắn và sâu sắc.
15. - Cách vào đề: bất ngờ, tự nhiên, hấp dẫn và xúc động: + Đưa ra luận cứ, dẫn đến luận điểm. + Luận cứ vừa có lý lẽ, vừa có dẫn chứng. + Luận cứ mở đầu là câu chuyện cảm động, có yếu tố tự sự và miêu tả. => Như vậy nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha, là tình yêu thương. 16
16. - Cày đồng đang buổi ban trưa - Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền. Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. - Trâu ơi, ta bảo trâu này. Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta. → Văn chương bắt nguồn từ cuộc sống lao động. 17
17. Thảo luận nhóm:(2 phút) • Câu hỏi: Có ý kiến cho rằng: “Quan niệm của Hoài Thanh về nguồn gốc văn chương như vậy là đúng nhưng chưa đủ”. Em có đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao?
18. Thánh Gióng O du kÝch (Tè H÷u) -> Văn chương bắt nguồn từ thực tế đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm.
19. -> Văn chương bắt nguồn từ đời sống văn hoá, lễ hội, trò chơi
20. 2. Ý nghĩa và công dụng của văn chương: a. Ý nghĩa của văn chương H. Trong văn bản, tác giả đã đề cập tới công dụng của văn chương. Công dụng đó là gì ?Để CM cho mỗi công dụng đó, tác giả đưa ra những dẫn chứng ntn? Lấy d/chứng trong các VB đó học để làm sáng tỏ công dụng của văn chương?
21. 2. Ý nghĩa và công dụng của văn chương: a. Ý nghĩa của văn chương + “ Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống ” + Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha.
22. -> Văn chương ghi lại -> Văn chương ghi lại cuộc sống lao động. cuộc sống chiến đấu.
23. - Lí lẽ gợi sự suy tưởng thực tế Đã giúp chúng ta hiểu bản chất đặc trưng của VC là phong phú, đa dạng, giúp phần hình thành nên sự sống. Từ đó khẳng định nguồn gốc của VC bắt nguồn từ tình cảm, từ lòng vị tha.
24. Truyện “Thạch Sanh” Truyện “ Cây bút thần” → Phản ánh ước mơ công lý, cải tạo hiện thực xã hội, sự công bằng cho người lao động của người xưa.
25. b. Công dụng của văn chương + Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha văn chươnggây cho ta những tình cảm ta ko có, luyện cho ta những tình cảm ta sẵn có làm cảnh vật đẹp hơn nếu ko có văn chương thì cảnh tượng nghèo nàn sẽ đến bực nào. - Lập luận rõ ràng, chặt chẽ, sắc bén, d/c giàu hình ảnh, có cảm xúc đan xen với bình luận, đoạn kết đưa ra 1 loạt luận cứ mang tính giả định. Văn chương bồi dưỡng cách nhìn, cách nghe, cách cảm nhận cuộc sống 1 cách đẹp hơn, hay hơn. văn chương là 1 món ăn tinh thần ko thể thiếu trong đời sống của con người.
26. Văn chương ghi lại văn hóa, lễ hội, trò chơi, giải trí
27. [ ] Nếu trong pho lịch sử loài người xóa các thi nhân, văn nhân và đồng thời trong tâm linh loài người xóa hết những dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn sẽ đến bậc nào! => Đời sống tinh thần nhân loại nếu thiếu văn chương sẽ rất nghèo nàn.
28. III. Tổng kết 1. Nghệ thuật: - Lập luận chặt chẽ, vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc và hình ảnh. 2. Nội dung -Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha. - Văn chương là hình ảnh của sự sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có. - Đời sống tinh thần nhân loại nếu thiếu văn chương sẽ rất nghèo nàn.
29. V. Luyện Tập. Bài tập 1: (SGK- tr. 47) Hướng dẫn học bài: * Bài cũ: Nhớ được các nội dung ý nghĩa của văn bản. - Giảm tải: Phần Luyện tập viết đoạn văn CM + Viết bài văn lập luận CM. Yêu cầu về nhà đọc và viết bài nộp tuần sau. * Bài mới: Xem và soạn bài 24. Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu. sgk (tr. 50)
30. Thi nhân Việt Nam - Là cuốn sách vừa là hợp tuyển vừa là nghiên cứu, phê bình về phong trào thơ mới Việt Nam, do hai anh em nhà văn Hoài Thanh và Hoài Chân biên soạn. Đây là một hợp tuyển thơ đầu tiên của thời kỳ thơ mới, ghi nhận lại những tên tuổi nhà thơ và những bài thơ giá trị trong khoảng 1932-1941. - Thi nhân Việt Nam viết năm 1941, hoàn thành năm 1942, in lần đầu năm 1942 tại nhà in tư nhân Nguyễn Đức Phiên, và cho đến nay cuốn sách đã được tái bản rất nhiều lần.