Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 91: Luyện tập lập luận chứng minh - Cao Viết Chính

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Tiết 91: Luyện tập lập luận chứng minh - Cao Viết Chính

1. CHÀO MỪNG CÁC EM THAM GIA LỚP HỌC TRỰC TUYẾN MÔN NGỮ VĂN 7 GV: Cao Viết Chính
2. Ôn lại kiến thức: - Các bước để làm bài văn nghị luận chứng minh - Bố cục của bài văn nghị luận chứng minh
3. Tiết 91, Tập làm văn LUYỆN TẬP LẬP LUẬN CHỨNG MINH
4. I. TÌM HIỂU BÀI ĐỀ BÀI: Chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay luôn luôn sống theo đạo lí “Ăn quả nhớ kể trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn”.
5. Bước 1-Tìm hiểu đề: * Tìm hiểu đề - Kiểu bài: Chứng minh (Cách lập luận: Đưa lí lẽ, nêu dẫn chứng xác thực) - Nội dung: Lòng biết ơn những người đã tạo ra thành quả để mình được hưởng. Phải nhớ về cội nguồn. Đó là một đạo lí sống đẹp đẽ của người Việt Nam. - Phạm vi đề: Nội dung hai câu tục ngữ * Tìm ý: Đặt câu hỏi và trả lời các câu hỏi đó - Nội dung hai câu tục ngữ: Hai câu tục ngữ khuyên chúng ta khi được hưởng thành quả nào đó phải biết nhớ ơn tới người đã tạo ra thành quả đó, phải biết ơn những thế hệ đi trước. - Xét về lí lẽ: Nhiều thành quả không tự nhiên mà có, nó do công sức của biết bao người đi trước - Xét về thực tế: Từ xa xưa nhân dân ta đã sống theo truyền thống, đạo lí “Uống nước nhớ nguồn” - Các lễ hội: Hội Đền Hùng, Hội Gióng - Các ngày cúng giỗ trong gia đình - Ngày thương binh liệt sĩ,Ngày nhà giáo Việt Nam - Phong trào đền ơn đáp nghĩa - Thế hệ trẻ cũng cần sống theo đạo lí tốt đẹp đó.
6. - Kiểu bài: Chứng minh. - Yêu cầu: Đề nêu ra một tư tưởng thể hiện bằng các câu tục ngữ và yêu cầu chúng ta chứng minh điều đó. - Vấn đề cần chứng minh: Lòng biết ơn những người đã tạo ra thành quả để mình được hưởng. Đó là một đạo lí sống đẹp đẽ của người Việt Nam. - Cách lập luận: Đưa ra lí lẽ và dẫn chứng
7. Bước 2 : Lập dàn bài a. Mở bài: Nêu vấn đề: -Dân tộc Việt Nam có truyền thống đạo đức tốt đẹp được xây dựng trên nền tảng của tư tưởng nhân nghĩa - Suốt mấy ngàn năm nay,nhân dân ta thường nhắc nhở nhau sống theo đạo lí " Uống nước nhớ nguồn: Ăn quả nhớ kẻ trồng cây" - Những câu tục ngữ trên cho đến ngày nay vẫn còn nguyên giá trị
8. b.Thân bài: * Giải thích ý nghĩa hai câu tục ngữ: 1.“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” a) Nghĩa đen: “Quả” là trái cây. Được ăn quả cây chín, ngon ngọt là một sự hưởng thụ sung sướng, phải biết nhớ ơn nguời trồng cây. b) Nghĩa bóng: “Quả” là thành quả lao động. Mọi giá trị- vật chất và tinh thần- đều phải từ lao động mà có. Được hưởng thụ thành quả lao động phải biết nhớ ơn những người đã có công tạo dựng nên. 2. “Uống nước nhớ nguồn” a) Nghĩa đen: Uống ngụm nước mát thì phải biết nước ấy từ đâu mà có. “Nguồn” là nơi bắt đầu của dòng nước. b) Nghĩa bóng: Được hưởng thụ một thành quả nào phải biết thành quả ấy từ đâu mà có. “Nguồn” là nguồn gốc, là cội nguồn. Câu tục ngữ không chỉ nhắn nhủ một bài học về lòng biết ơn, mà còn gợi lên tình cảm cội nguồn sâu xa và thiêng liêng trong tâm linh người Việt.
9. *Đưa ra các luận điểm để chứng minh : - Từ xưa, dân tộc Việt Nam ta đã luôn luôn nhớ tới cội nguồn,luôn luôn biết ơn những người đã cho mình được hưởng những thành quả,những niềm vui sướng trong cuộc sống. -Đến nay, đạo lí ấy vẫn được những con người Việt Nam của thời hiện đại tiếp tục giữ gìn và phát huy. * Dẫn chứng: Dẫn chứng thực tế trong cuộc sống: +Trong gia đình : Ngày giỗ, ngày Tết ,ngày thượng thọ, . + Lễ hội trong làng, xóm, tộc họ. +Nhớ ơn lãnh tụ vĩ đại của dân tộc: Bác Hồ. +Ngày thương binh liệt sĩ, Ngày nhà giáoVN, trong xã hội. +Phong trào thanh niên tình nguyện. +Suy nghĩ về lòng biết ơn, đền ơn: Xây nhà tình nghĩa, xây dựng Quĩ xoá đói giảm nghèo, chăm sóc Bà mẹ VN anh hùng,. + Những ngày gần đây
10. - Dẫn chứng là văn thơ, ca dao, tục ngữ khác để chứng minh nội dung vấn đề có thật trong thơ văn: - Ai mà phụ nghĩa quên công Thì đeo trăm cánh hoa hồng không thơm. - Công cha như núi ngất trời Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông - Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày Ai ơi bưng bát cơm đầy Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần. - Nhất tự vi sư, bán tự vi sư. * Bàn bạc, mưở rộng vấn đề: Cần phê phán, nên án những hành vi vong ân bội nghĩa * Liên hệ bản thân: Đánh giá tình cảm biết ơn các thế hộ đi trước.Bài học cho bản thân
11. c. Kết bài : Khẳng định ý nghĩa câu tục ngữ - Lòng biết ơn là một tình cảm cao quý, thiêng liêng. - Lòng biết ơn là thước đo đạo đức, phẩm chất của mỗi con người. - Lòng biết ơn tạo nên vể đẹp tinh thần truyền thống của nhân dân Việt Nam. Hoặc: - Nói chung, nhớ ơn người đã đem lại hạnh phúc, đem lại cuộc sống tốt đẹp cho ta là việc làm hiển nhiên mang đạo lí Đó là bài học muôn đời Chúng ta hãy phát huy truyền thống tốt đẹp đó của cha ông Bước 3- Viết thành bài văn: HS tập viết từng đoạn . Bước 4- Đọc và sửa chữa bài: Sau khi viết xong đoạn phải kiểm tra toàn diện và sửa chữa trau chuốt đoạn đã viết. II. GHI NHỚ
12. III. LUYỆN TẬP Phần mở bài Cách 1: Sống theo đạo lý là một truyền thống tốt đẹp của nhân dân Việt Nam xưa nay. Trong đó, lòng biết ơn là một đạo lý sống luôn luôn được đề cao. Hai câu tục ngữ: “Ăn qủa nhớ kẻ trồng cây” và “Uống nước nhớ nguồn”chính là những lời tâm niệm thiêng liêng của con người Việt Nam về tình nghĩa ở đời. Cách 2: Ca dao, tục ngữ là viên ngọc quý trong kho tàng văn học dân gian.Nếu những bài ca dao là những lời ru ngọt ngào thì tục ngữ là những kinh nghiệm, những bài học về đạo lí sống quý giá.Một trong những đạo lí ấy chính là lòng biết ơn được ông cha ta đúc kết bằng hai câu tục ngữ: “Ăn qủa nhớ kẻ trồng cây” và “Uống nước nhớ nguồn”.
13. Phần thân bài Đoạn văn giải thích hai câu tục ngữ Tuy là hai câu tục ngữ khác nhau, cách diễn đạt cũng khác nhau nhưng cả hai đều chứa đựng bài học luân lí về cách sống, về tình nghĩa cao đẹp của người Việt Nam với nhau. Khi ăn trái ngon ngọt, ta phải nhớ ơn người đã dày công vun trồng, chăm sóc từ khi cây còn non đến lúc ra quả ngọt trái chín. Được uống ngụm nước ngon lành, mát lạnh, nhất định ta không được quên cội nguồn, nơi dòng nước chảy tới. Vẫn là đặc điểm quen thuộc của tục ngữ, vẫn là những hình ảnh tượng trưng độc đáo và hàm súc, vẫn là lời răn dạy về lòng biết ơn: người được hưởng thành quả lao động thì phải biết ơn người tạo ra nó. Để có được cuộc sống như ngày hôm nay, ta không được quên ơn những người mang đến cho ta sự ấm no, hạnh phúc.
14. Đoạn văn chứng minh Truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” vốn đã đi vào đời sống, là nét đẹp trong phẩm chất của người Việt. Gần gũi là thờ ông bà tổ tiên mỗi khi Tết, giỗ trong mỗi gia đình để tỏ lòng biết ơn công lao sinh thành dưỡng dục của con cháu, rầm rộ hơn là những lễ hội được tổ chức hằng năm tưởng nhớ các vị anh hùng dân tộc. Bác Hồ đã dạy: “Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”. Vì thế: “Dù ai đi ngược về xuôi Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba” Cứ đến dịp lễ hội đền Hùng (Phú Thọ), nhân dân cả nước lại nô nức kéo nhau về nơi quê cha đất tổ để tưởng nhớ công lao dựng nước của các vua Hùng. Ở mỗi làng, mỗi thôn xóm đều diễn ra hoạt động hội làng đều đặn nhằm ghi tạc công lao của các vị thành hoàng làng, tổ nghề, tổ sư.
15. Phần kết bài Cách1: Đạo lí “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn” đã trở thành một cách sống, một nếp sống quen thuộc mang đậm bản sắc dân tộc.Mỗi người Việt Nam đều có quyền tự hào về truyền thống ấy và phải biết sống xứng đáng với truyền thống đó. Cách 2: Những phong tục,lễ hội,những việc làm ấy đã trở thành hoạt động không thể thiếu của người Việt Nam. Bởi, nhớ ơn Người mang lại cho mình cuộc sống ấm no hạnh phúc trở thành lẽ tự nhiên,trở thành nếp nghĩ và phẩm chất tốt đẹp của nhân dân ta. Đó cũng là đạo lí làm người của dân tộc Việt Nam. Đối với người học sinh thể hiện lòng biết ơn ông bà cha mẹ, thầy cô bằng hành động cụ thể chính là đang thực hiện đạo lí làm người ấy
16. VẬN DỤNG: Về nhà viết hoàn chỉnh bài văn trên. TÌM TÒI: sưu tầm những bài văn chứng minh về tư tưởng đạo lí, thông qua các câu tục ngữ