Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài 28: Lựa chọn trật tự từ trong câu

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài 28: Lựa chọn trật tự từ trong câu

1. Kiểm tra bài cũ - Lượt lời trong hội thoại là gì ? -Trong hội thoại để giữ lịch sự ta cần phải làm gì ?
2. 1. Ví dụ /sgk 2.Nhận xét: Gâ ®Çu roi xuèng ®Êt, cai lÖ thÐt b»ng giäng khµn khµn cña ngêi hót nhiÒu x¸i cò: . Gõ đầu roi xuống đất . cai lệ . thét . bằng giọng khàn khàn của người hút nhiêù xái cũ.
3. Cai leä goõkhaøn ñaàu khaøn roi xuoáng cuûa ngöôøi ñaát, theùt.theùt baèng gioïngtheùt khaøn khaøn cuûa ngöôøi huùt nhieàu xaùixaùi cuõ.cuõ, caicai leäleä Theùttheùt. huùt nhieàu xaùi cuõ, nhieàu xaùi cuõ, goõ ñaàu roi xuoáng ñaát,ñaát. Baèng gioïng khaøn khaønkhaøn cuûakhaøn ngöôøi cuûa ngöôøihuùt nhieàu huùt cai leä xaùi cuõ Goõgoõ ñaàuñaàu roiroi xuoángxuoáng ñaát,ñaát, baèng gioïng khaøn khaøn baèngcuûa ngöôøi gioïng huùt nhieàu xaùi cuõ, goõcai ñaàu leä theùt. roi xuoáng ñaát.
4. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ: - Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau! (Ngô Tất tố- Tắt đèn) Nhấn mạnh sự hung h¨ng của tên cai lệ và để tạo liên kết câu.
5. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. (1) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ: -Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau! → Chủ yếu liên kết với câu trước và câu sau.
6. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. (2) Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất: - Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau! → ChØ liªn kÕt víi c©u trưíc.
7. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. (3)Thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất: - Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau! → kh«ng liªn kÕt
8. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. (4)Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét: - Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau! → chØ liªn kÕt víi c©u sau
9. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. (5)Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất,cai lệ thét: - Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau! → chØ liªn kÕt víi c©u sau
10. Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.Uể oải,chống tay xuống phản,anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên.Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng. (6)Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ thét. - Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau! → Để nhấn mạnh sự hung hăng và liên kết với câu sau.
11. *Ghi nhớ: SGK.111 - Lựa chọn trật tự từ là cách sắp xếp trật tự từ trong một câu. -Trong một câu có thể có nhiều cách sắp xếp trật tự từ, mỗi cách đem lại hiệu quả diễn đạt riêng. Người nói (người viết ) cần biết lựa chọn trật tự từ thích hợp với yêu cầu giao tiếp.
12. Bài tập vận dụng: 1. Cho các cụm từ: chị Dậu, hoảng hốt, bồng cả 2 con đứng dậy. - Sắp xếp thành các câu khác nhau mà nghĩa không thay đổi, phân tích tác dụng của việc sắp xếp ấy? 1. Có thể sắp xếp thành các câu sau: A. Chị Dậu hốt hoảng bồng cả hai con đứng dậy.( Miêu tả sự việc theo thứ tự một cách bình thường) B. Hoảng hốt, chị Dậu bồng cả hai con đứng dậy.(nhấn mạnh trạng thái hành động của chị Dậu). C. Chị Dậu bồng cả hai con đứng dậy, hoảng hốt.(Nhấn mạnh vào chủ thể của hành động)
13. Trật tự từ in đậm trong những bộ phận in đậm dưới đây thể hiện điều gì? Nhóm 1: “ cai lệ giật phắt cái dây thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu. Chị Dậu xám mặt, vội đặt con xuống dưới đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn”. Nhóm 2: “ cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước, dây thừng” Nhóm 3: “ tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giứ đồng lúa chín” Nhóm 4: “Khen ai khéo vẽ cảnh tiêu sơ Xanh om cổ thụ tròn xoe tán Trắng xóa tràng giang phẳng lặng tờ”
14. giật phắt cái thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu. - Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn. -> Trật tự từ thể hiện thứ tự trước sau của các hoạt động.
15. - cai lÖ vµ ngưêi nhµ lÝ trưëng → cai lÖ cã thø bËc cao h¬n. -roi song, tay thưíc vµ d©y thõng → cai lÖ: mang roi song, ®i trưíc. → ngưêi nhµ lÝ trưëng: mang tay thưíc vµ d©y thõng, ®i sau. -> TrËt tù tõ thÓ hiÖn thø bËc cao thÊp vµ thø tù xuÊt hiÖn cña c¸c nh©n vËt.
16. a)Tre gi÷ lµng, gi÷ nưíc, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn. b)Tre gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn, gi÷ lµng, gi÷ nưíc. c)Tre gi÷ lµng, gi÷ m¸i nhµ tranh, gi÷ ®ång lóa chÝn, gi÷ nưíc. → Cách viết (của tác giả) có hiệu quả diễn đạt cao hơn, vì có sự hài hòa về ngữ âm.
17. D. “Khen ai khéo vẽ cảnh tiêu sơ Xanh om cổ thụ tròn xoe tán Trắng xóa tràng giang phẳng lặng tờ” -> Trật tự từ nhấn mạnh đặc điểm của sự vật: Màu xanh của cây cổ thụ và màu trắng tràng giang.
18. *Ghi nhớ : SGK/112 TrËt tù tõ trong c©u cã thÓ : - ThÓ hiÖn thø tù nhÊt ®Þnh cña sù vËt, ho¹t ®éng, ®Æc ®iÓm (như thø bËc quan träng cña sù vËt, thø tù cña ho¹t ®éng, tr×nh tù quan s¸t cña ngưêi nãi, ) - NhÊn m¹nh h×nh ¶nh, ®Æc ®iÓm cña sù vËt, hiÖn tưîng. - Liªn kÕt c©u víi nh÷ng c©u kh¸c trong v¨n b¶n. - §¶m b¶o sù hµi hoµ vÒ ng÷ ©m cña lêi nãi.
19. Tiết 114. LỰA CHỌN TRẬT TỰ TỪ TRONG CÂU III. LuyÖn tËp a.Bµ Trưng, Bµ TriÖu,TrÇn Hưng §¹o, Lª a. KÓ tªn c¸c vÞ anh hïng Lîi, Quang Trung d©n téc theo thø tù xuÊt hiÖn trong lÞch sö. b. §Ñp v« cïng, Tæ quèc ta ¬i! b. NhÊn m¹nh vÎ ®Ñp cña Rõng cä ®åi chÌ, ®ång xanh ngµo ng¹t non sông mới được giải phóng. N¾ng chãi s«ng L«, hß « tiÕng h¸t - T¹o ra sù hµi hoµ vÒ ChuyÕn phµ dµo d¹t bÕn nưíc B×nh Ca ng÷ ©m cho khæ th¬. c. LÆp l¹i tõ vµ côm tõ "mËt th¸m’vµ “®éi con g¸i” ®Ó t¹o liªn kÕt víi c.-Ấy còng may cho c«, v¬ vÈn m·i ë c©u ®øng trưíc và để ngoµi phè thÕ nµy mµ gÆp mËt th¸m hay làm nổi bật thái độ bất ®éi con g¸i th× khèn: cần, không sợ hãi của cô gái. - MËt th¸m t«i còng ch¶ sî, ®éi con g¸i t«i còng ch¶ cÇn.
20. Bài tập vận dụng: 1. Cho các cụm từ: chị Dậu, hoảng hốt, bồng cả 2 con đứng dậy, sắp xếp thành các câu khác nhau mà nghĩa không thay đổi, phân tích tác dụng của việc sắp xếp ấy? 2. Viết một đoạn văn nghị luận với chủ đề tự chọn từ 3-5 câu, giải thích cách sắp xếp trật tự từ trong một vài câu cụ thể? 1, Có thể sắp xếp thành các câu sau: A, Chị Dậu hốt hoảng bồng cả hai con đứng dậy.( Miêu tả sự việc theo thứ tự một cách bình thường) B, Hoảng hốt, chị Dậu bồng cả hai con đứng dậy.(nhấn mạnh trạng thái hành động của chị Dậu). C, Chị Dậu bồng cả hai con đứng dậy, hoảng hốt.(Nhấn mạnh vào chủ thể của hành động)
21. * HDTH: -Häc thuéc ghi nhí . -Giải thích cách sắp xếp trật tự từ trong một câu văn, câu thơ cụ thể. -So¹n bài sau.