Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 127: Tiếng Việt chữa lỗi diễn đạt (Lỗi lô-gic)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Tiết 127: Tiếng Việt chữa lỗi diễn đạt (Lỗi lô-gic)

1. KIấ̉M TRA BÀI CŨ 1- Trọ̃t tự từ là gì? a- Là các từ ngữ có mặt trong mụ̣t cõu. b-Là trình tự sắp xờ́p các từ trong mụ̣t chuụ̃i lời nói. c-Là các từ trong mụ̣t ngụn ngữ. d-Là các từ ngữ có mặt trong mụ̣t đoạn văn. 2-Cõu:”Lom khom dưới núi tiờ̀u vài chú́ ” bụ̣ phọ̃n nào được thay đụ̉i trọ̃t tự? a-Chủ ngữ. b- Vị ngữ. c- Phụ ngữ sau của cụm danh từ. d-Phụ ngữ sau của cụm đụ̣ng từ.
2. Bài tọ̃p Anh bộ đội bị thương hai lõ̀n: Một lõ̀n ở cỏnh tay, một lõ̀n ở Điện Biờn Phủ. Anh bộ đội bị Anh bộ đội bị thương hai lõ̀n: thương hai lõ̀n: Một lõ̀n Một lõ̀n Khụng ở cỏnh tay, cựng ở Hà Nội, một lõ̀n ở bỡnh một lõ̀n ở chõn. diện. Điện Biờn Phủ. Đú chớnh là lỗi diễn đạt. Vọ̃y vì sao lại cú hiện tượng diễn đạt như vọ̃y????
3. Tiết 127- Tiếng Việt CHỮA LỖI DIỄN ĐẠT (LỗI lụ-gic) I. Lỗi diễn đạt –Lỗi lụ-gic 1. Lỗi diễn đạt - Lỗi diễn đạt là lỗi sử dụng ngụn ngữ, tư duy của người núi - Lo-gic là trật tự chặt chẽ tất yếu giữa cỏc hiện tượng lập luận, giữa cỏc thành phần cõu, cỏc từ ngữ trong cõu. ?Thế nào là lỗi diễn 2. Những lỗi thường gặp đạt” Những lỗi diễn Viết sai chớnh tả, dựng từ sai chuẩn mực, sử dụng đạt thường gặp? từ khụng đỳng nghĩa, khụng hợp phong cỏch, hiện tượng lặp từ, thừa từ nhiều, sử dụng từ mang màu Chữa như thế nào? sắc địa phương. 3. Cỏch sửa : - Sử dụng từ chớnh xỏc, độc đỏo, đỳng chỗ là một trong những yếu tố quyết định để cú cỏch diễn đạt hay. - Tớch lũy vốn từ phong phỳ, khi viết phải cú ý thức lựa chọn từ ngữ phự hợp: Dựng từ đỳng lỳc, đỳng chỗ, Khi khụng nắm chắc nghĩa của từ, tốt nhất khụng nờn dựng.
4. Tiết 127- Tiếng Việt CHỮA LỖI DIỄN ĐẠT (LỗI lụ-gic) I. Lỗi diễn đạt –Lỗi lụ-gic II. Những lỗi diẽn đạt liờn quan đến lụ –gic 1. Vớ dụ: Cỏc vớ dụ a,b,c,d,e,g,h a. Chỳng em đó giỳp cỏc bạn học sinh những vựng bị bóo lụt quần ỏo, giày dộp và nhiều đồ dựng học tập khỏc ⇒ A, B khụng cựng loại; B khụng phải là từ cú phạm vi nghĩa rộng hơn từ ngữ A Sửa lại: Chỳng em đó giỳp cỏc bạn học sinh những vựng bị bóo lụt quần ỏo, giày dộp và nhiều đồ dựng sinh hoạt khỏc. Kết luọ̃n: Khi viết cõu cú kiểu kết hợp "A và B khỏc" thỡ A và B phải cựng loại trong đú B là từ ngữ cú nghĩa rộng, A là từ ngữ cú nghĩa hẹp.
5. Tiết 127- Tiếng Việt CHỮA LỖI DIỄN ĐẠT (LỗI lụ-gic) I. Lỗi diễn đạt –Lỗi lụ-gic II. Những lỗi diẽn đạt liờn quan đến lụ –gic 1. Vớ dụ: Cỏc vớ dụ a,b,c,d,e,g,h b. Trong thanh niờn núi chung và trong búng đỏ núi riờng, niềm say mờ là nhõn tố quan trọng dẫn đến thành cụng ⇒ A, B khụng cựng loại; A khụng phải là từ cú phạm vi nghĩa rộng hơn từ ngữ B Sửa lại: Trong thanh niờn nỳi chung và trong sinh viờn nỳi riờng, niềm say mờ là nhõn tố quan trọng dẫn đến thành cụng Kết luọ̃n: Khi viết cõu cú kiểu kết hợp A núi chung và B núi riờng thỡ A phải là từ ngữ cú nghĩa rộng hơn từ ngữ B
6. Tiết 127- Tiếng Việt CHỮA LỖI DIỄN ĐẠT (LỗI lụ-gic) I. Lỗi diễn đạt –Lỗi lụ-gic II. Những lỗi diẽn đạt liờn quan đến lụ –gic 1. Vớ dụ: Cỏc vớ dụ a,b,c,d,e,g,h c. Lóo Hạc, Bước đường cựng và Ngụ Tất Tố đó giỳp chỳng ta hiểu sõu sắc thõn phận của người nụng dõn Việt Nam trước cỏch mạng thỏng Tỏm 1945. ⇒ C (Ngụ Tất Tố) – tờn tỏc giả khụng cựng trường từ vựng với A (Lóo Hạc), B (Bước đường cựng) – tờn tỏc phẩm Sửa lại: Lóo Hạc, Bước đường cựng và Tắt đốn đó giỳp chỳng ta hiểu sõu sắc thõn phận của người nụng dõn Việt Nam trước cỏch mạng thỏng Tỏm 1945. Kết luọ̃n: Khi viết cõu cú kiểu kết hợp A, B và C (cỏc yếu tố cú quan hệ đẳng lập) thỡ A, B, C phải là những từ ngữ thuộc cựng 1 trường từ vựng, biểu thị những khỏi niệm thuộc cựng một phạm trự. d. Em muốn trở thành một người trớ thức hay một bỏc sĩ ? A (trớ thức)-giai cấp bao hàm B (bỏc sĩ) – nghề nghiệp Sửa lại: Em muốn trở thành một người trớ thức hay một thủy thủ ? Kết luọ̃n: Khi viết kiểu cõu hỏi lựa chọn A hay B thỡ A khụng bao hàm B và B cũng khụng bao hàm A e. Bài thơ khụng chỉ hay về nghệ thuật mà cũn sắc sảo về ngụn từ. A (nghệ thuọ̃t) bao hàm B (ngụn từ) Sửa lại: Bài thơ khụng chỉ hay về nghệ thuật mà cũn sắc sảo về nội dung. Kết luọ̃n: Khi viết cõu cú kiểu kết hợp khụng chỉ A mà cũn B thỡ A và B khụng cú quan hệ nghĩa rộng- hẹp với nhau
7. Tiết 127- Tiếng Việt CHỮA LỖI DIỄN ĐẠT (LỗI lụ-gic) I. Lỗi diễn đạt –Lỗi lụ-gic II. Những lỗi diẽn đạt liờn quan đến lụ –gic 1. Vớ dụ: Cỏc vớ dụ a,b,c,d,e,g,h g. Trờn sõn ga chỉ cũn lại hai người. Một người thỡ cao gầy, cũn một người thỡ mặc ỏo ca rụ. A (cao gõ̀y) – hỡnh dỏng khụng đối lập đặc trưng với B?Cú (ỏo nhữngca rụ) – Tranglỗi phục Sửa lại: Trờn sõn ga chỉ cũn lại hai người. Một ngườidiễn thỡ caođạt gầy,nàocũn liờn một người thỡ lựn và mập Kết luọ̃n: Khi miờu tả cỏc dấu hiệu đặc trưng phải đượcquan biểu đếnthị bằng lụ – nhữnggic? từ ngữ thuộc cựng một trường từ vựng, đối lập nhau trong phạm vi một phạm trự. h. Chị Dậu rất cần cự và chịu khú nờn chị rất mực yờu thương chồng con. A(cõ̀n cự và chịu khú) khụng cú mối quan hệ nhõn quả “nờn” với B (yờu thương chồng con). Chị Dậu rất cần cự ,chịu khú và rất mực yờu thương chồng con. k. Hỳt thuốc lỏ vừa cú hại cho sức khoẻ, vừa làm giảm tuổi thọ của con người A (hại cho sức khỏe) cựng một phạm trự với B (giảm tuổi thọ) Sửa lại: Hỳt thuốc lỏ vừa cú hại cho sức khoẻ, vừa tốn kộm về tiền bạc. Kết luọ̃n: Khi dựng cặp quan hệ từ vừa A - vừa B thỡ A, B
8. Tiết 127- Tiếng Việt CHỮA LỖI DIỄN ĐẠT (LỗI lụ-gic) I. Lỗi diễn đạt –Lỗi lụ-gic a/Tố Hữu là một nhà thơ lớn vì ông hoạt động Cỏch II. Những lỗi diẽn đạt liờn quan đến mạng thời thơ ấu. lụ –gic *Lỗi: Hai vế là qhệ nhân quả nối với nhau bởi từ 1. Vớ dụ: Cỏc vớ dụ a,b,c,d,e,g,h “vì”. Phần nguyên nhân giải thích không phù hợp 2. Nhọ̃n xột với khỏch quan - Kết hợp từ ngữ khụng cựng loại (A *Chữa: Tố Hữu là .lớn vì ông là một tài năng lớn, lại khỏc B) được rèn luyện trong cuộc đấu tranh Cỏch mangh - Dựng tự khụng cựng cấp độ khỏi quỏt b/HS không được uống rượu và hút thuốc lá (A khụng khỏi quỏt B) *Lỗi: nghĩa của vế thứ 2 không rõ. - Viết cõu cú chủ gữ, vị ngữ khụng cú *Chữa: HS không được uống rượu và không được quan hệ hút thuốc lá. c/ Gần trưa, đường phố tấp nập, xe cộ ngược xuôi - Sử dụng cỏc từ khụng thuộc một càng ngày càng thưa dần. trường từ *Lỗi: Từ “tấp nập” không phù hợp với ND của câu. - Sử dụng vế cõu khụng cú mối quan Chữa: Gần trưa, đường phố vắng vẻ, xe cộ ngược hệ , dung cặp quan hệ từ khụng phự xuôi càng ngày càng thưa dần. hợp d/Các bạn ấy rất yêu văn nghệ và cả đi dã ngoại nữa. III. Bài tọ̃p *Lỗi: văn nghệ và dã ngoại không thuộc cùng một Bài tọ̃p: Nhọ̃n diện cỏc lỗi diễn trờng từ vựng, không biểu thị những khái niệm thuộc đạ và chữa lại cho cỏc tường hợp sau cùng một phạm trù. Chữa: Các bạn ấy rất yêu văn nghệ và cả thể thao nữa.
9. -Hoàn thành BT SGK. Sửa những lỗi diễn đạt mắc phải trong bài viết TLV -Chuẩn bị Kiểm tra cuối học kỡ