Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Bài 32: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng - Lê Đức Thọ

Nội dung text: Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Bài 32: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng - Lê Đức Thọ

1. KIỂM TRA BÀI CŨ 1. Cách nào sau đây có thể tạo ra dòng điện cảm ứng ? A.Nối hai cực của pin vào hai đầu cuộn dây dẫn. B. Nối hai cực của nam châm với hai đầu cuộn dây dẫn. C. Đưa một cực của acquy từ ngoài vào trong một cuộn cuộn dây dẫn kín. D. Đưa một cực của nam châm từ ngoài vào trong một cuộn dây dẫn kín.
2. 2. Nêu các cách dùng nam châm để tạo ra dòng điện trong cuộn dây dẫn kín ? Đáp án: -Dùng nam châm vĩnh cửu: Đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa một đầu của cuộn dây dẫn kín hoặc ngược lại thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín đó. -Dùng nam châm điện: Trong thời gian đóng hoặc ngắt mạch điện của nam châm điện thì xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín đặt gần nam châm điện đó.
3. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ Thông tin xuyên qua tiết diện của cuộn dây Ta đã biết, xung quanh nam châm có mộtTừ trường (dù là nam châm vĩnh cửu hay nam châm điện). Các nhà bác học cho rằng chính từ trường gây ra dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín. Ta không quan sát được từ trường bằng mắt, nhưng ta đã biết từ trường được biểu diễn bằng đường sức từ. Vậy hãy xét xem trong các thí nghiệm trên, số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây có biến đổi không?
4. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây H×nh 32.1
5. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ Quan sát xem khi xuyên qua tiết diện của cuộn dây Đưa nam châm lại gần cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây. Các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên như thế nào? ( tăng hay giảm) Các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng
6. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ Quan sát xem khi xuyên qua tiết diện của cuộn dây Đặt nam châm nằm yên trong cuộn dây. Các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây có thay đổi hay không ? Các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây không thay đổi
7. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ Quan sát xem khi xuyên qua tiết diện của cuộn dây Đưa nam châm ra xa cuộn dây theo phương vuông góc với tiết diện S của cuộn dây. Các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên như thế nào? ( tăng hay giảm) Các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây giảm
8. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ Quan sát xem khi xuyên qua tiết diện của cuộn dây Để nam châm đứng yên, cho cuộn dây dẫn chuyển động lại gần nam châm Các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên như thế nào? ( tăng hay giảm) Các đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng
9. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây Quan sát hiện tượng lại từ đầu +1, +2, +3 +4 Dựa theo các kết quả trên em có nhận xét gì về số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây khi ta đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây và ngược lại?
10. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây NHẬN XÉT 1 Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết Khi đưa một cực của nam châm diện S của cuộn dây dẫn lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn kín thì trong cuộn dây tăng hoặc giảm (biến thiên) xuất hiện dòng điện cảm ứng. Vậy sự suất hiện của dòng điện cảm ứng có liên quan gì đến sự biến thiên số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín hay không ?
11. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây Trong các TN ở bài 31, ta đã NHẬN XÉT 1 biết những trường hợp xuất Khi đưa một cực của nam hiện dòng điện cảm ứng trong châm lại gần hay ra xa đầu cuộn dây dẫn kín. một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết C2 Đối chiếu kết quả của TN diện S của cuộn dây dẫn trên với việc khảo sát số đường sức từ xuyên qua tiết diện S tăng hoặc giảm (biến thiên) của cuộn dây, hãy chọn từ II. Điều kiện xuất hiện dòng thích hợp cho các ô trống của điện cảm ứng bảng 1.
12. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây C2: Dựa vào kết quả bài trước NHẬN XÉT 1 và hiện tượng vừa quan sát để Khi đưa một cực của nam hoàn thành bảng sau: châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số Số ĐST Có dòng đường sức từ xuyên qua tiết xuyên qua Làm thí điện cảm S có biến diện S của cuộn dây dẫn nghiệm ứng hay đổi hay không? tăng hoặc giảm (biến thiên) không ? Đưa NC lại II. Điều kiện xuất hiện dòng gần cuộn dây Có Có điện cảm ứng Để nam châm nằm Không Không yên Đưa NC ra Có Có xa cuộn dây
13. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ C3: Từ kết quả trên hãy cho biết xuyên qua tiết diện của cuộn dây Trong điều kiên nào thì xuất hiện Khi đưa một cực của nam dòng điện cảm ứng trong cuộn châm lại gần hay ra xa đầu Dây dẫn kín? một cuộn dây dẫn thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S Khi sè ®ường søc tõ qua tiÕt của cuộn dây dẫn tăng hoặc diÖn S cña cuén d©y biÕn ®æi giảm (biến thiên) (t¨ng hay gi¶m) th× xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng trong cuén II. Điều kiện xuất hiện dòng d©y dÉn kÝn. điện cảm ứng
14. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây II. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng Nhận xét 2 Dòng điện cảm ứng xuất Qua câu C2, C3 em có nhận hiện trong cuộn dây dẫn kín xét gì về sự xuất hiện dòng đặt trong từ trường của một điện cảm ứng trong cuộn nam châm khi số đường sức từ dây dẫn kín khi nào? xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến thiên
15. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ C4: Vận dụng nhận xét trên để xuyên qua tiết diện của cuộn dây giải thích vì sao trong thí nghiệm II. Điều kiện xuất hiện dòng ở hình 31.3, khi đóng hay ngắt điện cảm ứng mạch của nam châm điện thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng ? Khi đóng mạch điện, cường độ Khi ngắt mạch điện, cường độ dòng điện trong nam châm điện dòng điện trong nam châm điện từ 0 tăng lên, từ trường của giảm về 0, từ trường của nam nam châm mạnh lên, số đường châm yếu đi, số đường sức từ sức từ xuyên qua tiết diện S của xuyên qua tiết diện S của cuộn dây cuộn dây dẫn kín tăng, do đó dẫn kín giảm, do đó trong cuộn trong cuộn dây xuất hiện dòng dây xuất hiện dòng điện cảm ứng điện cảm ứng
16. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ Qua các nhận xét trên em xuyên qua tiết diện của cuộn dây cóC5 thể Hãy rút vận ra dụng được kết kết luận luận vừa II. Điều kiện xuất hiện dòng thu được giải thích vì sao khi gì về điều kiện để xuất hiện điện cảm ứng quay núm của đinamô thì đèn dòng điện cảm ứng ? KẾT LUẬN: xe đạp lại sáng? Trong mọi trường hợp, khi số Khi quay núm của đinamô thì đường sức từ xuyên qua tiết diện nam châm quay theo. Khi một S của cuộn dây dẫn kín biến thiên cực nam châm lại gần cuộn dây, thì trong cuộn dây dẫn xuất hiện số đường sức từ xuyên qua tiết dòng điện cảm ứng. diện S của cuộn dây tăng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. III. Vận dụng Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện cảm ứng.
17. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây II. Điều kiện xuất hiện dòng C6: Hãy giải thích vì sao khi điện cảm ứng cho nam châm quay như ở III. Vận dụng hình 31.4 thì trong cuộn dây dẫn kín lại xuất hiện dòng Khi mét cùc cña nam ch©m l¹i điện cảm ứng? gÇn cuén d©y, sè ®ường søc tõ xuyªn qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y t¨ng, lóc ®ã xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. Khi cùc ®ã cña nam ch©m ra xa cuén d©y th× sè ®ường søc tõ xuyªn qua tiÕt diÖn S cña cuén d©y gi¶m, lóc ®ã còng xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng.
18. * Kiến thức về môi trường : - Dòng điện sinh ra từ trường và ngược lại từ trường lại sinh ra dòng diện. Điện trường và từ trường tồn tại trong một thể thống nhất gọi là điện từ trường. - Điện năng là nguồn năng lượng có nhiều ưu điểm : dễ sử dụng, dễ chuyển hoá thành các dạng năng lượng khác, dễ truyền tải đi xa , nên ngày càng được sử dụng phổ biến. - Việc sử dụng điện năng không gây ra các chất thải độc hại cũng như các tác nhân gây ô nhiễm môi trường nên đây là nguồn năng lượng sạch. * Bảo vệ môi trường : - Thay thế các phương tiện giao thông sử dụng động cơ nhiệt bằng các phương tiện giao thông sử dụng động cơ điện. - Tăng cường sản xuất điện năng bằng các nguồn năng lượng sạch: năng lượng nước, năng lượng gió, năng lượng Mặt Trời.
19. Bài tập Trường hợp nào dưới đây, trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng? A. Số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín lớn. B. Số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín được giữ không thay đổi. C.C. SốSố đườngđường sứcsức từtừ quaqua tiếttiết diệndiện SS củacủa cuộncuộn dâydây dẫndẫn kínkín thaythay đổi.đổi. D. Từ trường xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín mạnh.
20. Tìm từ thích hợp cho các chỗ trống sau: a) Dòng điện cảm ứng chỉ xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín trong thời gian có sự biến đổi của số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây. b) Khi số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín biến đổi thì trong cuộn dây dẫn xuất hiện dòng điện cảm ứng.
21. - Về học bài theo ghi vở và ghi nhớ sgk. - Soạn trước 16 câu hỏi của đề cương để tiết sau ôn tập cho học kì I.