Bài giảng Lịch sử Lớp 9 - Bài 3: Quá trình phát triển của phong trào giải phóng dân tộc và sự tan rã của hệ thống thuộc địa

Nội dung text: Bài giảng Lịch sử Lớp 9 - Bài 3: Quá trình phát triển của phong trào giải phóng dân tộc và sự tan rã của hệ thống thuộc địa

1. Lịch Sử 9
2. Kiểm tra bài cũ - Lí thuyết - Bài tập về nhà Em hãy nêu diễn biến, kết quả của sự Nguyên nhân cơ bản dẫn đến khủng hoảng khủng hoảng và tan rã của Liên bang Xô và tan rã của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Viết? Đông Âu? Sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Bài tập/SGK: Quá trình khủng hoảng và sụp Liên Xô và Đông Âu dẫn đến hậu quả gì? đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở các nước Đông Âu đã diễn ra như thế nào? (Kiểm tra vở)
3. Kiểm tra bài cũ - Lí thuyết Đáp án Em hãy nêu diễn biến, kết quả của sự ・) KếtDiễnquảbiến: : Tháng 3 – 1985, sau khi lên nắm - Công việc cải tổ không thực hiện được do thiếu sự khủng hoảng và tan rã của Liên bang Xô quyền, Goóc-ba-chốp đưa ra đường lối cải tổ → Đưa đất chuẩnnước rabị khỏicác điềukhủngkiệnhoảngcần, khắcthiết phụclâm vàosai lầmtình, Viết? khuyếttrạngđiểmbế, tắcxây, dựngbị độngchủ, khónghĩakhănxã. hội. - Đất nước ngày càng rối loạn: bãi công, mâu thuẫn sắc tộc, đòi li khai, tệ nạn xã hội gia tăng - Ngày 19 – 8 – 1991: Cuộc đảo chính Goóc-ba-chốp không thành → gây hậu quả nghiêm trọng. + Đảng và bộ máy Nhà nước hầu như tê liệt + Ngày 21 – 12 – 1991: 11 nước cộng hòa thành lập Cộng đồng quốc gia độc lập (SNG) - Ngày 25 – 12 – 1991: Tổng thống Goóc-ba-chốp từ chức → Chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên bang Xô Viết chấm dứt sau 74 năm tồn tại.
4. Kiểm tra bài cũ - Lí thuyết Đáp án Sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở - Đảng Cộng sản và các nước Đông Âu mất Liên Xô và Đông Âu dẫn đến hậu quả gì? quyền lãnh đạo, các thế lực chống phá cách mạng giành được chính quyền - Năm 1989, chế độ xã hội chủ nghĩa sụp đổ ở hầu hết các nước Đông Âu → Năm 1991, hệ thống xã hội chủ nghĩa tan rã
5. Kiểm tra bài cũ - Bài tập về nhà Đáp án Nguyên nhân cơ bản dẫn đến khủng Cuối những năm 70 đầu những năm 80, Đông hoảng và tan rã của chế độ xã hội chủ Âu làm vào khủng hoảng kinh tế xã hội (bắt đầu từ cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973). nghĩa ở Đông Âu? Sản xuất công – nông nghiệp suy giảm, buôn bán với nước ngoài giảm sút, số tiền nợ nước ngoài tang lên→ Xuất hiện các cuộc đấu tranh của quần chúng nhân dân.
6. Kiểm tra bài cũ - Bài tập về nhà Đáp án - Cuối năm 1988, khủng hoảng lên tới đỉnh cao, khởi Bài tập/SGK: Quá trình khủng hoảng và đầu từ Ba Lản rồi lan nhanh sang các nước Hung-ga- sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở các ri, Tiệp Khắc, Cộng hòa Dân chủ Đức, Ru-ma-ni, Bun- nước Đông Âu đã diễn ra như thế nào? ga-ri, Nam Tư và An-ba-ni. - Quần chúng ở các nước này mít tinh, biểu tình diễn ra (Kiểm tra vở) dồn dập đỏi cải cách kinh tế, chính trị. - Các thế lực chống chống chủ nghĩa xã hội lợi dụng thời cơ đó ra sức kích động quần chúng, đẩy mạnh các hoạt động chống phá. - Tình hình trên buộc ban lãnh đạo và các nước Đông Âu phải chấp nhận thực hiện chế độ đa nguyên về chính trị và tiến hành tổng tuyển cử tự do. - Kết quả là, các thế lực chống chủ nghĩa xã hội đã thắng cử, nắm được chính quyền nhà nước, các đảng cộng sản bị thất bại không còn nắm chính quyền. Đến cuối năm 1989, chế độ xã hội chủ nghĩa đã bị sụp đổ ở hầu hết các nước Đông Âu.
7. Chương II CÁC NƯỚC Á, PHI, MĨ LA-TINH TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY Tiết 4: Bài 3 QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ SỰ TAN RÃ CỦA HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA
8. Lược đồ các nước đế quốc và thuộc địa đầu thế kỉ XX 8
9. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ SỰ TAN RÃ CỦA HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA Tìm hiểu lí thuyết và trình bày theo bảng: S T Các giai đoạn Đặc điểm Sự kiện tiêu biểu T Từ năm 1945 đến 1 giữa những năm 60 của thế kỉ XX Từ giữa những năm 60 đến giữa những 2 năm 70 của thế kỉ XX Từ giữa những năm 70 đến giữa những 3 năm 90 của thế kỉ XX
10. Câu hỏi: Nêu đặc điểm chung của các nước ở khu vực Á, Phi, Mĩ La-tinh? Trả lời câu hỏi - Các nước Á, Phi, Mĩ La-Tinh là những khu vực đông dân, có nguồn lao động dồi dào, lãnh thổ rộng lớn với nguồn tài nguyên thiên nhiên hết sức phong phú. - Trước Chiến tranh thế giới thứ hai, hầu hết các nước trong khu vực này đều trở thành thuộc địa hoặc nửa thuộc địa của các đế quốc Anh, Pháp, Mĩ, Nhật, Hà Lan, Bồ Đào Nha, - Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, hầu hết các nước ở khu vực này đều giành được độc lập dân tộc, họ bắt tay vào công cuộc xây dựng đất nước để từng bước củng cố nền độc lập về kinh tế và chính trị, nhằm thoát khỏi sự khống chế, lệ thuộc vào các thế lực đế quốc bên ngoài, đặc biệt là Mĩ. 10
11. Câu hỏi: Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của các nước Á, Phi, Mĩ La-tinh từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến giữa những năm 60 của thế kỉ XX diễn ra và giành được thắng lợi như thế nào? Trả lời câu hỏi ・) Các nước châu PhiÁ: : Nhiều- ĐôngnướcNamliênÁ:tiếpNgaygiànhkhi đượcđộc lậptin,phátđặc biệtxít Nhậttrongđầunămhàng1960, nhân, có 17dânnướcnhiềuchâunướcPhiĐôngtuyênNambố độcÁlậpđãvànổiđượcdậy,xemtiếnlàhành“NămkhởichâunghĩaPhi”vũ. trang, lật đổ ách thống trị của phát xít, thành lập ・)chínhCác nướcquyềnMĩcáchLa-tinhmạng: , tiêu biểu In-đô-nê-xi-a, Việt Nam và Lào. Tiêu- NambiểuÁlà: Trongcuộc cáchnhữngmạngnămnhân1946dân-1950ở CucuộcBa dướiđấu tranhsự lãnhchốngđạo áchcủa nôPhidịch-đencủaCa-xtơthực-rôdânlật đổ chếAnhđộ, giànhđộc tàiđộcthânlập củaMĩ giànhnhân thắngdân ẤnlợiĐộ(1diễn/1/1959ra sôi).nổi và giành thắng lợi. Đến giữa những năm 60 của thế kỉ XX, về cơ bản hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân bị sụpCâuđổ hỏi: Tới giữa những năm 60 của thế kỉ XX, hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc như thế nào? 11
12. Câu hỏi: AN-GIÊ-RI Dựa vào 1954 - 1962 LÀO lược đồ, em AI CẬP 12/10/1945 CU BA 1952 hãy cho biết 1/1/1959 ẤN ĐỘ Chủ tịch VIỆT NAM 1946 -1950 thời gian và HồSukarno,Chí Minh vị tổng 2/9/1945 tên nước thống sáng lập In-đô-nê-xi-a giành được IN-ĐÔ-NÊ-XI-A 17/8/1945 độc lập từ năm 1945 Chiến đến giữa tranh những năm Pháp tại An- 60 của thế kỉ Gamal Abdel Nasser XX? giê-ri 12
13. 14 thuộc địa của Pháp gồm: - Ở Tây Phi thuộc Pháp là Sê-nê-gan, Mô-ri-ta-ni, Ma-li, Cốt-đi-voa (tiếng Việt gọi là: Bờ Biển Ngà), Thượng Vônta (giờ là: Buốc-ki-na Pha-xô), Bê-nanh (tên cũ: Đahômây), Ma-li Mô-ri-ta-ni Sát Buốc-ki-na Pha-xô Ni-giê-ri-a Cộng hòa - Ở châu Phi Xích Đạo thuộc Sê-nê-gan Trung Phi Pháp là Sát, Cộng hòa Trung Cốt-đi-voa Ni-giê-ri-a Bê-nanh Tô-gô Công-gô Phi, Côn-gô, Ga-bông Ga-bông - Đảo Ma-đa-gát-xca - Hai vùng lãnh thổ do Pháp Cam-mơ-run bảo trợ là Ca-mơ-run và Ma-đa-gát-xca Tô-gô Năm 1960 (“Năm châu Phi”) có tới 17 thuộc địa, trong đó có 14 là của Pháp, 2 của Anh và 1 của Bỉ đã giành được độc lập 13
14. 2 thuộc địa của Anh là Xô-ma-li thuộc Anh cùng với Xô-ma-li thuộc Ý trước đây lập thành nước Cộng hòa Xô-ma-li 1 thuộc địa của Bỉ là Cộng hòa Dân chủ Côn-gô Cộng hòa Xô-ma-li Cộng hòa Dân chủ Côn-gô Năm 1960 (“Năm châu Phi”) có tới 17 thuộc địa, trong đó có 14 là của Pháp, 2 của Anh và 1 của Bỉ đã giành được độc lập 14
15. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ SỰ TAN RÃ CỦA HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA Tìm hiểu lí thuyết và trình bày theo bảng: S T Các giai đoạn Đặc điểm Sự kiện tiêu biểu T - Đông Nam Á: Các nước In-đô-nê-xi-a, Việt nam và Lào tuyên bố độc lập (1945) Từ năm 1945 Đấu tranh nhằm - Cuộc đấu tranh lan sang Nam Á, Bắc Phi đến giữa những đập tan hệ thống - Nhiều nước giành độc lập: Ấn Độ, Ai Cập, An-giê-ri 1 năm 60 của thế thuộc địa của chủ - Năm 1960, 17 nước ở châu Phi tuyên bố độc lập kỉ XX nghĩa đế quốc - 1/1/1959, Cu Ba giành thắng lợi → Tới giữa những năm 60 của thế kỉ XX, hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân cơ bản sụp đổ.
16. Như vậy, tới giữa những năm 60 của thế kỉ XX, hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc – thựcCâudânhỏi:về Emcơcó bảnnhậnđãxét bịgì vềsụpphongđổ.tràoĐếngiảinăm phóng dân tộc từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai? 1967, hệ thống thuộc địa chỉ còn 5,2 triệu km2 với 35 triệuTrảdânlời,câutậphỏitrung chủ yếu ở Phongmiền tràoNamdiễnvà rachâusôi nổiPhi, quyết liệt ở hầu hết các thuộc địa của chủ nghĩa để quốc từ châu Á, châu Phi đến khu vực Mĩ La-tinh, hình thức đấu tranh phong phú, trong đó đấu tranh vũ trang là chủ yếu đã làm tan rã từng mảng rồi dẫn đến sụp đổ hoàn toàn hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc. 16
17. Câu hỏi: Giai đoạn từ giữa những năm 60 đến giữa những Câu hỏi: Hệ thống thuộc địa của nước nào tan rã? năm 70 của thế kỉ XX có những nước nào giành độc lập? Trả lời câu hỏi Ghi-nê Bít-xao Hệ thống thuộc địa của Bồ Đào Nha tan rã là thắng lợi 9/1974 quan trọng của cách mạng châu Phi. Ăng-gô-la 11/1975 Mô-dăm-bích 6/1975 17
18. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ SỰ TAN RÃ CỦA HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA Tìm hiểu lí thuyết và trình bày theo bảng: S T Các giai đoạn Đặc điểm Sự kiện tiêu biểu T - Đầu những năm 60, ba nước tiến hành cuộc đấu tranh vũ trang Đấu tranh giành độc lập của - Tháng 4/1974, Bồ Đào Nha đấu tranh lật đổ Từ giữa những Ăng-gô-la, Mô-dăm-bích, năm 60 đến giữa chế độ độc tài 2 Ghi-nê Bít-xao nhằm lật đổ những năm 70 - Ba nước giành được độc lập: ách thống trị của Bồ Đào của thế kỉ XX Ghi-nê Bít-xao (9/1974) Nha Mô-dăm-bích (6/1975) Ăng-gô-la (11/1975)
19. Câu hỏi: Thắng lợi của nhân dân ba nước Ghi-nê Bít-xao, Mô-dăm-bích và Ăng-gô-la trong cuộc đấu tranh chống ách thống trị của Bồ Đào Nha, giành độc lập dân tộc có ý nghĩa như thế nào? Trả lời câu hỏi Thắng lợi của nhân dân ba nước Ghi-nê Bít-xao, Mô-dăm-bích và Ăng-gô-la đã góp phần quan trọng trong việc cổ vũ tinh thần nhân dân các nước thuộc địa, đặc biệt là nhân dân châu Phi trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ chủ quyền của mình. 19
20. CâuCâuhỏihỏi: :Nét Hệnổithốngbật củathuộcphongđịa hoàntrào giảitoànphóngsụp đổdânvàotộc Câu hỏiCâu: hỏiEm:hiểu Nhữngnhưnướcthế nàonàovềđãchủgiànhnghĩathắngA-páclợi-?thai? từ giũa những năm 70lúc đễnnàogiữa? năm 90 của thế kỉ XX? TrảTrảlờilời câu hỏihỏi NămCuộc“A-pác1993-đấuthai” tranh, cóhệ nghĩathốngxóalàthuộcbỏ“sựchếtáchđịađộsụpbiệtphânđổchủnghoànbiệttộcchủngtoàn”. Từ “Apartheid” được ghép từ hai chữ Anh, Hà Lan, Apart là tộc (A-pác-thai). Rô-đê-di-a “tách biệtThời” còngianheid là “bầy”, “chủng”. ĐâyTênlànướcmột chính sách 1980 của Đảng quốc dân chính đảng của thiểu số người da trắng cầm quyền ở Nam Phi, chủ trương tước đoạt mọi quyền cơ Rô-đê-di-a Tây Nam Phi bản về chính1980trị, kinh tế - xã hội đối với người da đen ở Nam Phi và các dân tộc châu Á(địnhCộngcưhòa, đặcDimbiệt là-bangười-bu-Ấnê) 1990 Độ. Chính sách A-pác-thai nhằm củng cố sự thống trị lâu dài Tây Nam Phi của thực dân1990da trắng ở Nam Phi, đây nhân dân châu Phi vào cảnh tối tăm, lạc hậu phục(vụCộngquyềnhòalợiNavà-làmmi-giàubi-a)cho người da trắng. Bọn cầm quyền da trắng thi hành chủ nghĩa A-pác-tha nhằm củng1993cố sự thống trị lâuCộngdài củahòathựcNamdân Phida trắng ở Nam Phi, đẩy nhân dân châu Phi vào hoàn cảnh tối tăm, lạc Nam Phi hậu, phục vụ quyền lợi và làm giàu cho người da trắng. 1993 20
21. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ SỰ TAN RÃ CỦA HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA Tìm hiểu lí thuyết và trình bày theo bảng: S T Các giai đoạn Đặc điểm Sự kiện tiêu biểu T - Người da đen đấu tranh ngoan cường và bền bỉ → Người da trắng phá bỏ chế độ phân biệt chủng tộc Đấu tranh Từ giữa những + Rô-đê-di-a (1980) năm 70 đến giữa nhằm xóa 3 + Tây Nam Phi (1990) những năm 90 bỏ chế độ + Cộng hòa Nam Phi (1993) của thế kỉ XX A-pác-thai → Hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc sụp đổ hoàn toàn
22. Câu hỏi: Hiện nay chế độ phân biệt chủng tộc còn tồn tại không? Tổng thống Nam Phi Nhiệm kỳ 1994 - 1999 22
23. Bài tập về nhà - Khu vực nào trên thế giới giành được độc lập sớm nhất và giành được độc lập trong hoàn cảnh nào? Xem trước Bài 4: Các nước châu Á
24. CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE! BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC Các em có thể tìm thầy cô tại: @Lê Minh Hoàng (violet.baigiang) 24