Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 11 - Văn bản: Chiều tối

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 11 - Văn bản: Chiều tối

1. GIẢI CỨU ĐẠI DƯƠNG
2. Bắt đầu! là một hồn thơ lãng mạn rất phóng túng, thể hiện “cái ngông” của một con nhà nho tài hoa bất đắc chí” B.Nguyễn C.Cao Bá D.Phan Bội A.Tản Đà Công Trứ Quát Châu HẾT GIỜ
3. Bắt đầu! Trong bài “Vội vàng”, Xuân Diệu sử dụng biện pháp tu từ nào nhiều nhất? A.Nhân Hóa B.Hoán Dụ C.Điệp Từ D.So Sánh HẾT GIỜ
4. Bắt đầu! Tuyên ngôn sau là của tác giả nào? “Đã mang tiếng ở trong trời đất Phải có danh gì với núi song” A.Nguyễn B.Phan Bội D.Phan Châu C. Cao Bá Quát Công Trứ Châu Chinh HẾT GIỜ
5. Bắt đầu! Bài thơ “Vội vàng” được in trong tập thơ nào? Gửi hương Dưới C. Thơ thơ D.Vì sao cho gió sao vàng HẾT GIỜ
6. CHIỀU TỐI (Mộ) _Hồ Chí Minh_
7. I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả Hồ Chí Minh xuất thân trong gia đình nhà nho yêu nước,thuở bé học chữ Hán sau đó học chữ quốc ngữ và tiếng Pháp, rất am hiểu văn hóa, văn học phương Đông (Trung Quốc) và văn hóa, văn học phương Tây (Pháp) ⇒ hai dòng phương Đông và Phương Tây quyện chảy trong huyết mạch văn chương (1980 – 1969)
8. I. TÌM HIỂU CHUNG 2. Tác phẩm a. Xuất xứ - Bài thơ số 31 trong tập nhật kí trong tù. b. Hoàn cảnh sáng tác - Mùa thu 1942, Bác bị chuyển lao từ nhà lao Tĩnh Tây đến nhà lao Thiên Bảo qua một vùng sơn cước vào lúc chiều tối. (1942 – 1943)
9. I. TÌM HIỂU CHUNG 3. Thể loại, bố cục - Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt. 暮 - Bố cục: 2 phần + 2 câu thơ đầu - bức tranh 倦 鳥 歸 林 尋 宿 樹， thiên nhiên 孤 雲 慢 慢 度 天 空。 + 2 câu thơ cuối - bức tranh 山 村 少 女 磨 包 粟， sinh hoạt về cuộc sống 包 粟 磨 完 爐 已 烘
10. II. ĐỌC - HIỂU CHI TIẾT 1. Đọc *So sánh giữa phiên âm và dịch thơ Câu 2: Cô vân: chòm mây lẻ chòm mây lẻ Mạn mạn: chậm chậm, trôi lững lờ. lững lờ Bản dich: Chòm mây trôi nhẹ. Không diễn tả được vẻ đơn độc và nhịp bay chậm chậm của chòm mây.
11. Câu 3: “Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc” - Sơn thôn thiếu nữ → dịch: cô em làm mất sự trang trọng của câu thơ Đường. - Dịch thừa chữ tối (trong nguyên tác không có chữ tối mà vẫn rõ ý tối → nguyên tác hàm súc và kín đáo hơn). Bản dịch tuy trôi chảy nhưng làm mất đi tự nhiên và sáng tạo trong thơ Bác.
12. 2. Phân tích Bức tranh thiên a.Hai câu đầu: Bức tranh thiên nhiên. nhiên trong hai câu đầu được miêu tả Hình ảnh tượng trưng, ước lệ: thông qua những hình ảnh nào? -Cánh chim chiều mệt mỏi đang bay về tổ. + H/ả cánh chim → không gian êm đềm, tĩnh lặng của tạo vật. - Chòm mây lẻ loi, trôi chậm chậm giữa bầu trời. + H/ả chòm mây → gợi nên cái bát ngát thi vị của bầu trời. Khung cảnh thiên nhiên được phác họa bằng những nét chấm phá bằng bút pháp cổ điển.
13. a. Hai câu đầu: Bức tranh thiên nhiên. Bức tranh thiên nhiên cũng là bức tranh tâm trạng. - Tác giả đã sử dụng từ ngữ rất tài tình, vừa gợi tả vừa gợi cảm (quyện điểu, cô vân). - Không phải chỉ quan sát trạng thái bên ngoài mà còn cảm nhận sâu sắc trạng thái bên trong của sự vật => Cảm nhận tinh tế; tâm hồn tự do; phong thái ung dung của người chiến sĩ cách mạng.
14. Hình ảnh thơ gần gũi, quen thuộc qua cái nhìn trìu mến của người tù →Thể hiện tâm hồn yêu thiên nhiên và một phong thái ung dung, tự tại. Đồng thời qua đó ta thấy được nghị lực phi thường của Bác.
15. Một bức tranh thiên nhiên mang vẻ đẹp cổ điển nhưng bình dị, gần gũi. Thiên nhiên không chỉ có hình xác mà còn có hồn, có tâm trạng. Từ đó các bạn cảm nhận như thế nào về bức tranh thiên nhiên Con người hòa hợptrong, tươnghaigiaocâuvớithơthiênđầunhiên? . Hai câu đầu tả cảnh nhưng ngụ tình. Đó là cảnh ngộ và tâm trạng của người tù xa xứ - những tình cảm rất nhân bản Hai câu thơ không nói “thép” nhưng lại rất “thép”
16. b. Hai câu cuối: bức tranh cuộc sống con người Các bạn hãy cho biết từ hai câu đầu đến hai câu cuối mạch thơ đã vận động và chuyển đổi như thế nào? Hai câu đầu Hai câu sau Không gian: rộng (núi - Không gian: xóm núi rừng hoang vu) ấm áp Thời gian: chiều tà Thời gian: đêm tối nhưng bừng sáng ánh lửa hồng Mạch thơ có sự vận động liên hoàn. Con người nổi bật lên như là trung tâm của bức tranh “Chiều tối”.
17. b. Hai câu cuối: bức tranh cuộc sống con người Hình ảnh: * Thiếu nữ xóm núi xay ngô → Cuộc sốngỞ hailaocâuđộngthơ cầncuốimẫnxuất, bìnhhiệndịnhững * Lò than rựchìnhhồngảnhkhinàongô? Nhữngđã xayhìnhxongảnh đó → Sự ấm cúnggợi,cho sumcác họp bạncủanhữngcuộc sốngsuy nghĩgia đìnhgì? . ➔ Đem lại cho người đi đường lúc chiều hôm chút hơi ấm của sự sống.
18. Bếp lửa rực hồng Chiếc cối xay
19. “Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng” Điệp ngữ theo lối vắt dòng từ câu 3 sang câu 4: + Động tácTâmlao hồnđộngnhànặngcáchnhọcmạng, đềuđãđềuvươncủalêncôhoàngái đang xay ngôcảnh khắc nghiệt để đồng cảm với niềm vui chung,Hai đời thườngcâu thơcủacuốingườisử dụngdân nước bạn. + Sự kiên nhẫn,biện bền bỉpháp, cuộcnghệsốngthuậtvất vảgìcần? cù của cô gái lao động trung quốc. + Sự vận chuyển của thời gian.
20. Chữ “Hồng”: nhãn tự sự vận động từ bóng tối đến sự sống và ánh sáng. Bức tranh đời sống với những nét tả thực sinh động: Lấy sáng để tả tối, lấy không gian tả thời gian (lấy lò than hồng để tả cảnh vào tối). Lấy cảnh tả tình (cảnh sinh hoạt đầm ấm của người dân → niềm tin yêu vào cuộc sống).
21. •Bài thơ mang vẻ đẹp cổ điển: - Ở thể thơ tứ tuyệt hàm súc. Các bạn hãy chỉ ra chất cổ điển và tính hiện đại trong bài thơ “Chiều tối”? - Hình ảnh đậm tính ước lệ, tượng trưng, - Bút pháp gợi tả chấm phá, cốt ghi lấy linh hồn của tạo vật. - Tư thế của nhân vật trữ tình nhàn tản, ung dung.
22. * Tính hiện đại thể hiện ở việc: Miêu tả con người như là trung tâm của bức tranh thiên nhiên. Mạch thơ vận động hướng về sự sống và ánh sáng. Tinh thần lạc quan cách mạng của nhân vật trữ tình.
23. III. TỔNG KẾT 1. Nội dung Chiều tối Bức tranh thiên Bức tranh cuộc nhiên sống con người Tâm hồn tinh Tình yêu con tế, rung cảm Tình yêu thiên Quan sát tinh người và cuộc trước vẻ đẹp nhiên sâu sắc tế, nhạy cảm sống thiên nhiên Tình yêu thiên nhiên, cuộc sống, và ý chí vượt lên mọi hoàn cảnh khắc nghiệt của nhà thơ chiến sĩ Hồ Chí Minh
24. 2. Nghệ thuật Tiêu biểu cho phong cách thơ + Hiện đại , cổ điển + Hướng về sự vận động phát triển tới ánh sáng tương lai.
25. IV. Thực hành : TRÒ CHƠI Ô CHỮ Câu 42837561 : HaiHai Từcâucâu TừđượcTrong thơthơ đượcThờiHình cuối đầucoi bàiTên gianlặp tượng làthể thể‘‘Chiều nhãn chữlại hiệnsánghiện trongtrữ hán tự tối’’ rõ rõ táctình của củađặctinhbài có bài trong bài thơbaobàiđiểm thầnthơ thơ thơ ‘‘ nhiêu bài ‘‘chiềugìgì chiều‘‘ là trong trongthơchiều gìhình tối’’ là ?tối’’? thơ thơai?tối’’ ảnhlà củacủagì là ? ? gì HCM?HCM? ? M Ộ B Ố N H Ồ C H Í M I N H T R Ữ T Ì N H T H É P 1 0 - 1 9 4 2 H Ồ N G M A B A O T Ú C