Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 6 - Văn bản "Đêm nay Bác không ngủ"

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 6 - Văn bản "Đêm nay Bác không ngủ"

1. www.themegallery.com Company Logo Van2.13\CAT3.MPG
2. Kiểm tra bài cũ: “Khi một dõn tộc rơi vào vũng nụ lệ , chừng nào họ vẫn giữ tiếng núi của mỡnh thỡ chẳng khỏc nào nắm giữ được chỡa khoỏ chốn lao tự” (“Buổi học cuối cựng” – An-Phụng-xơ-Đụ-đờ) Em hiểu như thế nào về cõu núi của thầy Ha-Men? A- Tiếng núi là tài sản quý của dõn tộc. B- Tiếng núi là phương tiện để đấu tranh giành lại độc lập tự do. C-Tiếng núi là văn hoỏ dõn tộc, nếu mất tiếng núi đồng nghĩa với đỏnh mất dõn tộc.
3. Văn bản đÊM NAY BáC KHÔNG NGủ (Minh Huệ) www.themegallery.com Company Logo
4. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm 1. Tỏc giả: Em hóy nờu vài nột về tỏc giả ?
5. 1. Tỏc giả: - Minh Huệ tên khai sinh là Nguyễn Thái, sinh năm 1927, mất năm 2003 quê ở tỉnh Nghệ An - Là hội viên Hội nhà văn Việt Nam - Đạt giải nhất chi hội văn nghệ kháng chiến khu Bốn (1954); giải thởng Nguyễn Du của -NghệTác phẩm: Tĩnh (1986 Thơ: ).Tiếng hát quê hơng (1959), Đất chiến hào (1970), Mùa xanh đến (1972); Truyện kí: Ngọn cờ Bến Thuỷ (1974 – 1979), Ngời mẹ và mùa xuân (1981)
6. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: 1. Tỏc giả: SGK /Trang 66 2. Tỏc phẩm: Bài Hoànthơ ra cảnh đời năm ra đời 1951 của dựa bài trờn một cõu chuyệnthơ cú cú thật gỡ :vềđặc một biệt đờm ? khụng ngủ của Bỏc . Khi Minh Huệ nghe cõu chuyện này từ một người bạn ụng đó thực sự xỳc động và viết nờn bài thơ.
7. Bác hồ trong chiến dịch biên giới (1950)
8. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: 1. Tỏc giả: 2. Tỏc phẩm:SGK /Trang 66 3. Đọc và tỡm hiểu chỳ thớch: * Đọc: - Giọng đọc nhẹ nhàng, thiết tha, thủ thỉ. - Ngắt nhịp 3/2 hoặc 2/3 . Cỏc em hóy lắng- Chỳ nghe ý phõn ! biệt lời kể và miờu tả , lời của anh đội viờn ( Nũng nịu, lo lắng) và lời của Bỏc( chậm rói).
9. Bài 23: Văn bản “Đêm nay Bác không ngủ” - Minh Huệ - Anh đội viên mơ màng Anh đội viên thức dậy Nh nằm trong giấc mộng Thấy trời khuya lắm rồi Bóng Bác cao lồng lộng Mà sao Bác vẫn ngồi ấm hơn ngọn lửa hồng Đêm nay Bác không ngủ Lặng yên bên bếp lửa - Thổn thức cả nỗi lòng Vẻ mặt Bác trầm ngâm Thì thầm anh hỏi nhỏ” Ngoài trời ma lâm thâm Bác ơi! Bác cha ngủ ? Mái lều tranh xơ xác Bác có lạnh lắm không ? Anh đội viên nhìn Bác - Chú cứ việc ngủ ngon Càng nhìn lại càng thơng Ngày mai đi đánh giặc Ngời Cha mái tóc bạc Vâng lời anh nhắm mắt Đốt lửa cho anh nằm Nhng bụng vẫn bồn chồn Rồi Bác đi dém chăn Không biết nói gì hơn Từng ngời từng ngời một Anh nằm lo Bác ốm Sợ cháu mình giật thột Lòng anh cứ bề bộn Bác nhón chân nhẹ nhàng Vì Bác vẫn thức hoài
10. Bài 23: Văn bản “Đêm nay Bác không ngủ” - Minh Huệ Chiến dịch hãy còn dài Bác thơng đoàn dân công Rừng lắm dốc, lắm ụ Đêm nay ngủ ngoài rừng Đêm nay Bác không ngủ Rải lá cây làm chiếu Lấy sức đâu mà đi Manh áo phủ làm chăn Lần thứ ba thức dậy Trời thì ma lâm thâm Anh hốt hoảng giật mình Làm sao cho khỏi ớt ! Bác vẫn ngồi đinh ninh Càng thơng càng nóng ruột Chòm râu im phăng phắc Mong trời sáng mau mau Anh vội vàng nằng nặc: Anh đội viên nhìn Bác - Mời Bác ngủ Bác ơi ! Bác nhìn ngọn lửa hồng Trời sắp sáng mất rồi Lòng vui sớng mênh mông Bác ơi ! Mời Bác ngủ ! Anh thức luôn cùng Bác - Chú cứ việc ngủ ngon Đêm nay Bác ngồi đó Ngày mai đi đánh giặc Đêm nay Bác không ngủ Bác thức thì mặc Bác Vì một lẽ thờng tình Bác ngủ không an lòng Bác là Hồ Chí Minh.(1951)
11. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: 1. Tỏc giả: 2. Tỏc phẩm: SGK /Trang 66 3. Đọc và tỡm hiểu chỳ thớch: * Đọc: * Chỳ thớch: Người chiến sĩ quõn đội ( Phõn biệt với cỏn bộ chỉ huy) ? Hóy cho biết “đội viờn” là ai?
12. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: 1. Tỏc giả: 2. Tỏc phẩm: SGK /Trang 66 3. Đọc và tỡm hiểu chỳ thớch: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : - Thể thơ: Ngũ ngụn Lờn lớp trờn cỏc em sẽ được tiếp xỳc với một số bài thơ ngũ ngụn khỏc như: ?BàiBài ụngthơThể thuộcĐồ, thơ: Mựa thểNgũ thơxuõn ngụn gỡ? nho nhỏ, Sang thu
13. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: 1. Tỏc giả: 2. Tỏc phẩm: SGK /Trang 66 3. Đọc và tỡm hiểu chỳ thớch: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : - Thể thơ: Ngũ ngụn - Phương thức biểu đạt: - Tự sự -biểu cảm ? Phương thức biểu đạt chớnh Tựcủa sự văn-biểu bản cảm. là gỡ?
14. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : - Thể thơ: Ngũ ngụn - Phương thức biểu đạt: - Tự sự -biểu cảm ? Hóy cho biết cõu chuyện . diễn Thờira trong gian hoàn : Đờm cảnh, khuya Khụngthời gian, gian: khụng Trời mưagian, lõm thõm Địađịa điểm:điểm nào?Trong rừng , trong một mỏi lều tranh xơ xỏc
15. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : - Thể thơ: Ngũ ngụn - Phương thức biểu đạt: - Tự sự -biểu cảm ? Qua thời gianHoàn khụng cảnh gian đú cho thấy . Khú cõukhăn chuyện , gian diễn khổ, ra khốc trong liệt 1 hoàncủa cảnh chiến như tranh thế nào?
16. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : - Thể thơ: Ngũ ngụn - Phương thức biểu đạt: - Tự sự -biểu cảm .
17. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : - Thể thơ: Ngũ ngụn - Tự sự -biểu cảm - Phương thức biểu đạt: . ? Cõu chuỵen2 cúnhõn mấy vật: nhõn Anh vật? đội viờn và Bỏc Hồ, Đú là nhõnBỏc vật Hồ nào? là nhõn vật trung tõm Ai là nhõn vật trung tõm?
18. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : - Thể thơ: Ngũ ngụn - Phương thức biểu đạt: - Tự sự -biểu cảm Nhõn vật anh đội viờn vừa . ?là Bài người thơ chứngđược viết kiến ở cõu ngụi chuyện kể thứ mấy? Điểmvừa nhỡn là người xuất phỏttham từ gia nhõn kể lại vật nào ? cõu chuyện làm cho cõu chuyện mang tớnh khỏch quan hơn.
19. Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : - Thể thơ: Ngũ ngụn - Phương thức biểu đạt: - Tự sự -biểu cảm - Bố cục: - 3 phần ?Văn bản cú bố cục mấy phần? 3 phần
20. BỐ CỤC Cõu chuyện thứ nhất của anh đội viờn. 9 khổ thơ đầu 6 khổ thơ cõu chuyện thứ 3 của anh đội viờn. tiếp theo Suy nghĩ và tỡnh cảm của anh đội Khổ cuối viờn khi thức cựng Bỏc.
21. Tiết 93 Văn bản “Đêm nay Bác không ngủ” Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : 2. Phõn tớch : ? Tại sao tỏc giả khụng Cú lẽ anhnhắc đội viờnvề lần đó thức thức dậy dậy thứ rất ? Trong cõu chuyện nhiều lần trong2 của đờm anh? nhưng anh đội viờn thức dậy mấy lần? những lần đú tõm trạng cũng giống như lần thứ nhất nờn tỏc giả khụng muốn nhắc lại3 lần để trỏnh trựng lặp.
22. Tiết 93 Văn bản “Đêm nay Bác không ngủ” Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : 2. Phõn tớch : a. Tõm trạng và cảm nghĩ của anh đội viờn * Lần đầu thức giấc : - Ngạc nhiờn vỡ trời khuya mà Bỏc chưa ngủ - > Xỳc động. ?Em hóy chỉ ra tõm trạng Rồi Bỏctrong đi rộm lần chăn đầu thức giấc ? Từ ngạc nhiờn anh Từng ngườiAnhcủa từngđội anh viên người đội thứcviờn? một dậy nằmSự lặng quan lẽ tõm dừi theochăm hành súc động của Bỏc. Sợ“Càng chỏuõnThấy cầnNiềm mỡnh nhỡn như trời xỳc giật lạingười khuya càng độngthột cha thương” lắm rồi ?? HànhTừNgạc sự? Trong động Sựõn nhiờn xỳccần, ấy khoảng độngvỡ thểchu trời hiện đỏođú thời khuya được tỉ gianmỉ của đú Bỏcanh được Bỏcmà nhún BỏcMà chõnchưa sao nhẹ ngủBác nhàng vẫn ngồi tỡnhthể cảm hiệnđó chứnggỡ gieorừ của nột vào Bỏckiến nhất lũng với hành qua chiến anh động,cõu độisĩ? thơ cửviờn nào? chỉ gỡ của Bỏc? Đêmcảm nay xỳc Bácgỡ? không ngủ
23. Tiết 93 Văn bản “ĐấM NAY BÁC KHễNG NGỦ” Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : 2. Phõn tớch : a. Tõm trạng và cảm nghĩ của anh đội viờn * Lần đầu thức giấc : - Ngạc nhiờn vỡ trời khuya mà Bỏc chưa ngủ-> Xỳc động - Biện phỏp nghệ thuật: Ẩn dụ- Gọi Bỏc là người cha “Càng nhỡn lại càng thương”? Tỏc??Tất Hỡnh giả cả đó ảnh? niềm Điệpsử “người dụng xỳctừ ấy biệnđộng cha phỏpmỏi ấy cũn túc bạc” Thương- Yờu yờu thương,ĐiệpBỏc từ chõn kớnh thành nghệtrọngđượccúcú ?sử thuật tỏcBỏc. Hỡnhanh dụng dụng gúigỡ ảnh biện trong gộmnhấn ẩn phỏp trong cõu dụmạnh nghệthơấy từ ngữ thuật gỡ “Người cha mỏi túc bạc” Ẩn dụ.đótỡnh“Càng gúp cảm phầnnhỡnmà gỡvà sắp của hỡnh lạithể tớicànganh hiệnảnh cỏc đối thương” nào? emtỡnh với sẽ Bỏc?cảm học?? gỡ của anh đội viờn với Bỏc?
24. Tiết 93 Văn bản “ĐấM NAY BÁC KHễNG NGỦ” Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : 2. Phõn tớch : a. Tõm trạng và cảm nghĩ của anh đội viờn * Lần đầu thức giấc : - Ngạc nhiờn vỡ trời khuya mà Bỏc chưa ngủ-> Xỳc động - Biện phỏp nghệ thuật: Ẩn dụ- Gọi Bỏc là người cha - So sỏnh: Búng Bỏc- ngọn lửa hồng “Búng Bỏc cao lồng? Trong?Trước lộng trạng sự cảm thỏi nhậnmơ màng ấy ? Cõu thơ trờn tỏc giả ->Búng Tỡnh Bỏc ấmcảmSo -hơn ngọnngưỡngsỏnh ngọn lửa mộ, lửahồng anhhồngem đội” hiểu. viờn thờm cú cảm được nhận gỡ thõn thiết, kớnh trọng vềBỏc nhưtỡnhđó ?thếcảm sửSo nào dụng sỏnhcủa về anh nhưnghệ hỡnh dành thế thuậtảnh nào? cho Bỏc? gỡ? Bỏc?
25. Tiết 93 Văn bản “ĐấM NAY BÁC KHễNG NGỦ” Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : 2. Phõn tớch : a. Tõm trạng và cảm nghĩ của anh đội viờn * Lần đầu thức giấc : - Ngạc nhiờn vỡ trời khuya mà Bỏc chưa ngủ - Biện phỏp nghệ thuật: Ẩn dụ- Gọi Bỏc là người cha - So sỏnh: Búng Bỏc- ngọn lửa hồng -> Tỡnh cảm ngưỡng mộ, thõn thiết, kớnh trọng Bỏc. ?Trong sự xỳc động cao độ đú Thổn thức cả nỗi lũnganh cú trạng thỏi cảm xỳc gỡ tiếp theo ? (chỳ ý khổ 6)
26. Tiết 93 Văn bản “ĐấM NAY BÁC KHễNG NGỦ” Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 1. Thể thơ- phương thức biểu đạt- bố cục : 2. Phõn tớch : a. Tõm trạng và cảm nghĩ của anh đội viờn * Lần đầu thức giấc : - Ngạc nhiờn vỡ trời khuya mà Bỏc chưa ngủ - Biện phỏp nghệ thuật: - Ẩn dụ- Gọi Bỏc là người cha -So sỏnh: Búng Bỏc- ngọn lửa hồng -> Tỡnh cảm ngưỡng mộ, thõn thiết, kớnh trọng Bỏc. - Từ lỏy: Thổn thức, bồn chồn, bề bộn" -HỏiLo lắng,Bỏc: ?quan? Từ Cõu? ngữ:tõm Khụng hỏi Bồn đú kỡm chồn,thể nộn hiện thổn được thỏi thức, lũng độ bề gỡ bộn -Thổn thức là? Thổntrạng->Lo thứcthỏi lắng là ,trạng quan tõmthỏi đếnnhư sức thế khoẻ nào? của Bỏc xao“Bỏc xuyến cú,cho lạnh khụng sức lắm- khoẻT ừkỡm khụng?” lỏy của nộn. anhcủa Bỏc đượclà đó anhnhững lũng.cú đối hành từ với ngữ động Bỏc? gỡ? gỡ?
27. Tiết 93 Văn bản “ĐấM NAY BÁC KHễNG NGỦ” Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 2. Phõn tớch : a. Tõm trạng và cảm nghĩ của anh đội viờn * Lần đầu thức giấc : - Ngạc nhiờn vỡ trời khuya mà Bỏc chưa ngủ - Biện phỏp nghệ thuật: - Ẩn dụ- Gọi Bỏc là người cha -So sỏnh: Búng Bỏc- ngọn lửa hồng -> Tỡnh cảm ngưỡng mộ, thõn thiết, kớnh trọng Bỏc. - Từ lỏy: Thổn thức, bồn chồn, bề bộn" * Lần thứ 3 thức dậy: - Hốt hoảng, giật mỡnh Vỡ Bỏc vẫn khụng ngủ. - Vội vàng, nằng nặc mời Bỏc ngủ. - Lặp, đảo cỳ phỏp -> Sự thiết tha, năn nỉ . ?? NếuLần nhưthức lần dậy 1 thứanh 3 chỉ anh thỡ cú thầm ? Em cú nhận xột gỡ về ? Tại?tõmhỏi Nghệsao? nhỏ,trạngEm anh thuật hóythỡ lạinhưMời ở đọccúđú lần thế tõmgúp Bỏclại thứ nào? lời trạngphầnngủ 3 mời này Bỏc đú?thể ơi hiện - Vộicấu vàng, trỳcHốt - hoảng,nằngLặp,ngữ phỏp đảonặc giật cỳ mờiở mỡnh phỏp Bỏc . ngủ. anhđược cú thỏi thỏi độcủa- Bỏcđộ- >dứt Sựgỡanh ới khoỏt củathiết mời ? anh tha,Bỏcra saođội ngủ.năn viờn? nỉ. mời 2 cõuVỡ vớiBỏc thơ Bỏc? vẫn Bỏctrờn? chưađi ngủ. ngủ.
28. Tiết 93 Văn bản “ĐấM NAY BÁC KHễNG NGỦ” Minh Huệ I. Tỏc giả và tỏc phẩm: II. Phõn tớch : 2. Phõn tớch : a. Tõm trạng và cảm nghĩ của anh đội viờn * Lần đầu thức giấc : - Ngạc nhiờn vỡ trời khuya mà Bỏc chưa ngủ -Lũng? ?Khụng- BiệnQuakớnh phỏp diễnyờu chỉ nghệ , cú biếnlũng thuật:tỡnh tõmbiết cảm - Ẩntrạngơn của dụ- Gọi anh Bỏc là người cha -So sỏnh: Búng Bỏc- ngọn lửa hồng =>?dành Lũng -KhicủaSungvà cho thấuanhniệmkớnh sướng Bỏcđội hiểu yờutự viờn ,màhàothức ,được lũng emtrong cựng tỡnh biếtthấy bàiBỏc ơnthương thơ và niệmtỡnh tự hào cảm-> của Tỡnh của nhà cảm anh ngưỡngthơ với , Bỏccủa mộ, thõncỏcchiếnra sao? thiết, sĩ, vàem đạo cũn đức kớnhbắtvề caotrọnggặp Bỏc. cả tỡnhBỏc. của cảm Bỏc của anh những đội viờn ai cú trạng thỏicủađược cảm toàn -gửiTừ xỳc dõnlỏy:gắm vàThổn đối vào hành thức, với trong động bồnBỏc chồn, đú? như bề thếbộn" nào? * Lần thứ 3 thức dậy: - Hốt hoảng, giật mỡnh vỡ Bỏc vẫn khụng ngủ. - Vội vàng, nằng nặc mời Bỏc ngủ. - Lặp, đảo cỳ phỏp-> Sự thiết tha, năn nỉ . - Sung sướng thức cựng Bỏc. Lũng kớnh yờu , lũng biết ơn và niệm tự hào của nhà thơ , của cỏcchiến sĩ, của toàn dõn đối với Bỏc.
29. CÂU HỎI THẢO LUẬN Cõu 1: Nếu em là anh đội viờn Cõu 2: trongEm hóy hoàn kể một cảnh số cõu như chuyệntrong em bài biết thơ núi về tấm lũngem nhõn sẽ ỏicú của tỡnh Bỏc cảm đối với nhõn dõn Việtnhư Nam thế và nào nhõn đối dõn với toàn Bỏc? thế giới , đặc biệt đối với những con người cựng khổ?
30. 03 Quay lại Bài thơ “Đờm nay Bỏc khụng ngủ” Thể hiện tỡnh cảm gỡ của anh đội viờn đối với Bỏc? A Tỡnh cảm yờu thương, kớnh trọng, cảm phục , tự hào. B Tỡnh cảm yờu thương, trõn trọng. C Tỡnh cảm xao xuyến, bõng khuõng. D Tỡnh cảm khụng rừ ràng.
31. 03 Quay lại Tõm trạng của anh đội viờn trong bài thơ : “Đờm nay Bỏc khụng ngủ” diễn biến theo mạch cảm xỳc nào? Lo lắng -> xỳc động -> ngạc nhiờn -> vui sướng thức A cựng Bỏc. B Ngạc nhiờn -> lo lắng -> vui sướng thức cựng Bỏc. C vui sướng thức cựng Bỏc -> Xỳc động -> ngạc nhiờn -> lo lắng D Ngạc nhiờn -> xỳc động -> lo lắng -> Vui sướng thức cựng Bỏc.
32. Nghe đọc diễn cảm từ đĩa
33. Hướng dẫn về nhà - Soạn bài” Đờm nay Bỏc khụng ngủ tiết 2. Hỡnh ảnh Bỏc Hồ . -Làm bài tập 3 phần luyện tập (Sgk trang 68): Dựa theo bài thơ em hóy viết bài văn ngắn bằng lời của người chiến sĩ kể về kỉ niệm một đờm được ở bờn Bỏc Hồ khi đi chiến dịch. -Học thuộc lũng bài thơ:” Đờm nay Bỏc khụng ngủ”