Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 106: Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

Nội dung text: Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 106: Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

1. Tập làm văn - tiết 106: Nghị luận về một t tởng, đạo lí
2. I. Tìm hiểu đề và lập dàn ý Đề bài: Anh (chị) hãy trả lời câu hỏi sau của nhà thơ Tố Hữu: “Ôi ! Sống đẹp là thế nào, hỡi bạn” (Một khúc ca)
3. a. Tỡm hiểu đề. Hoạt động nhúm Nhóm 5,6 Nhóm 1,2 Với đề bài trên, cần Câu thơ của Tố vận dụng những thao Hữu nêu lên vấn đề tác lập luận nào? gì? Nhóm 3,4 Với học sinh, thanh niên ngày Nhóm 7,8 nay, sống thế nào đợc coi là sống Bài viết này cần sử dụng các t liệu đẹp? Để sống đẹp, con ngời cần thuộc lĩnh vực nào trong cuộc sống rèn luỵên những phẩm chất nào? để làm dẫn chứng? Có thể nêu các dẫn chứng trong văn học không? Vì sao?
4. * Vấn đề nghị luận: “Lối sống đẹp” * Sống đẹp: - Sống có lí tởng đúng đắn, cao cả, phù hợp với thời đại, xác định vai trò, trách nhiệm của bản thân. - Có đời sống tình cảm đúng mực, phong phú và hài hoà. - Có hành động đúng đắn.
5. * Để sống đẹp, con ngời cần rèn luyện những phẩm chất: -Chăm chỉ học tập, khiêm tốn học hỏi, biết nuôi dỡng những hoài bão, những ớc mơ. - Thờng xuyên tu dỡng, rèn luyện đạo đức, bao dung, độ lợng, có tình thơng yêu con ngời. * Các thao tác lập luận cần sử dụng: - Giải thích. - Phân tích. - Chứng minh. - Bình luận.
6. * Cần sử dụng các t liệu trong lĩnh vực đời sống thực tế và trong văn học. b. Lập dàn ý. * Mở bài: -Nêu vấn đề cần nghị luận. Có thể giới thiệu - Trích dẫn nguyên văn câu thơ của vấn đề theo Tố Hữu. nhiều cách: - Nêu quan điểm của bản thân về quy nạp, diễn vấn đề đó. dịch, phản đề
7. * Thân bài. -Giải thích thế nào là “sống đẹp” - Phân tích những khía cạnh biểu hiện lối sống đẹp và giới thiệu một số tấm gơng sống đẹp trong đời sống và trong văn học. Dẫn chứng: “Từ ấy”(Tố Hữu), “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”hay “Sống là cho chết cũng là cho”(Tố Hữu), những tấm gơng hi sinh cao cả vì lí tởng: Phan văn Giót. Lê Văn Tám, Võ Thị Sáu
8. - Phê phán những quan niệm và lối sống không đẹp trong đời sống: lối sống vị kỉ, buông thả, có những suy nghĩ và hành động trái với những chuẩn mực đạo đức - Xác định phơng hớng và biện pháp phấn đấu để có thể sống đẹp: thờng xuyên tu dỡng t tởng đạo đức, lối sống phù hợp với thời đại và chuẩn mực đạo đức xã hội. * Kết bài: - Khẳng định ý nghĩa của sống đẹp. - Liên hệ và rút ra bài học cho bản thân.
9. 2. Cách làm bài nghị luận về một t tởng, đạo lí. a.Bố cục: Bài nghị luận về t tởng đạo lí gồm 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài. b. Các bớc tiến hành ở phần thân bài : + Giải thích khái niệm của đề bài. + Giải thích và chứng minh vấn đề đặt ra. + Phân tích những mặt đúng, bác bỏ những biểu hiện sai có liên quan đến vấn đề bàn luận . + Nêu ý nghĩa bài học. a.+ Diễn đạt cần chuẩn xác mạch lạc có thể sử dụng một số phép tu từ và yếu tố biểu cảm nhng phải phù hợp
10. 3. Ghi nhớ : SGK trang 21 4. Luyện tập: + Nhóm 1,2: + Nhóm 3,4: Bài tập 1 Bài tập 2 Hoạt động nhóm
11. 4.1 Bài tập 1: -Vấn đề mà Nê - Ru đặt ra là văn hoá và những biểu hiện ở con ngời. -Ta đặt tên cho văn bản là: Văn hoá con ngời. -Tác giả sử dụng các thao tác lập luận : giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận. +Đoạn từ đầu đến “ hạn chế về trí tuệ văn hoá” giải thích + khẳng định vấn đề( chứng minh). +Những đoạn còn lại là thao tác phân tích, bình luận. +Cách diễn đạt rõ ràng văn giàu hình ảnh.
12. 4.2: Bài tập 2: -Lí tởng là gì? Tại sao nói lí tởng là ngọn đèn chỉ đờng? Lí tởng giúp cho con ngời không đi lạc đờng. -Lí tởng và ý nghĩa cuộc sống. Lí tởng sống có thể làm hại cuộc đời con ngời và nhiều ngời. Không có lí tởng thì không có cuộc sống. -Lí tởng tốt đẹp thực sự có vai trò chỉ đờng là gì?Đó là lí tởng vì dân, vì nớc,vì gia đình và hạnh phúc bản thân. Lí tởng tốt đẹp có vai trò chỉ đờng vì chính sự nghiệp mà mỗi ngời theo đuổi: khoa học, giáo dục, an ninh, doanh nghiệp
13. * Hớng dẫn học sinh học bài ở nhà - Học thuộc phần ghi nhớ trong SGK - Bình luận câu tục ngữ “ Thơng ngời nh thể thơng thân”