Bài giảng môn Vật lí Lớp 9 - Bài 40: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng - Đỗ Trung Sơn

Nội dung text: Bài giảng môn Vật lí Lớp 9 - Bài 40: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng - Đỗ Trung Sơn

1. Giáo viên: Đỗ Trung Sơn
2. CHƯƠNG III: QUANG HỌC • Hiện tượng khúc xạ là gì? • Thấu kính hội tụ là gì? Thấu kính phân kì là gì? • Các bộ phận chính của mắt là những gì? • Tật cận thị là gì? Khắc phục nó như thế nào? • Kính lúp dùng để làm gì? • Phân tích ánh sáng trắng thành các ánh sáng màu như thế nào? Trộn các ánh sáng màu với nhau sẽ được ánh sáng màu gì? • Tại sao các vật có màu sắc khác nhau? • Ánh sáng có những tác dụng gì, có những ứng dụng gì?
3. Tại sao khi nhúng trong nước, ta thấy chiếc đũa bị gãy khúc ? 3
4. Bài 40
5. BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 1. Quan sát
6. BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG Quan sát hình bên và nêu nhận xét về Mặt phân cách đường truyền tia sáng: S a)Từ S đến I ( trong không khí ). Không N khí ➔ đường thẳng. b)Từ I đến K ( trong nước ). ➔ đường thẳng. P I Q c)Từ S đến mặt phân cách rồi đến K. Nước ➔ đường gãy khúc (gãy khúc tại I) N’ K
7. BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG S Tia sáng truyền từ không khí Không N sang nước (tức là truyền từ khí môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác) thì bị gãy khúc tại mặt P I Q phân cách giữa hai môi Nước trường. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng. N’ K
8. BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng 1. Quan sát 2. Kết luận  Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường, được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng. 3. Một vài khái niệm
9. BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG S  N - I là điểm tới, SI là tia tới. - IK là tia khúc xạ. i - Đường NN’ vuông góc với mặt phân cách là pháp tuyến tại điểm tới. P I Q - S I N là góc tới, ký hiệu i . r - K I N' là góc khúc xạ, ký hiệu r. N’ K - Mặt phẳng chứa tia tới SI và pháp tuyến NN’ là mặt phẳng tới. Ghi các kí hiệu kết hợp vẽ hình
10. BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng Quan sát thí nghiệm hoàn thành II. Sự khúc xạ của tia bảng sau: sáng khi truyền từ không khí sang nước Tia khúc So sánh xạ có Góc Góc góc khúc nằm Lần khúc tới xạ và góc trong mặt xạ tới phẳng tới không? 1 300 2 400
11. N 0 20 10 10 20 30 30 40 40 50 50 60 60 70 70 80 I 80 P 90 90 Q 80 80 70 70 60 60 50 50 40 40 30 30 20 20 10 0 10 11 N’
12. N 0 20 10 10 20 30 30 40 40 50 50 60 60 70 70 80 I 80 P 90 90 Q 80 80 70 70 60 60 50 50 40 40 30 30 20 20 10 0 10 12 N’
13. BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng II. Sự khúc xạ của tia Tia khúc So sánh xạ có sáng khi truyền từ không Góc Góc góc khúc nằm khí sang nước Lần khúc tới xạ và góc trong mặt xạ  Khi tia sáng tới phẳng tới truyền từ không khí không? sang nước thì : 1 0 Góc khúc - Góc khúc xạ nhỏ 300 20 xạ nhỏ Có hơn góc tới hơn góc 2 400 300 - Tia khúc xạ nằm tới trong mặt phẳng tới
14. BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I. Hiện tượng khúc xạ C3: Hãy thể hiện kết luận trên bằng hình ánh sáng vẽ. II. Sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ không N khí sang nước S  Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước i thì : Không khí I Q - Góc khúc xạ nhỏ hơn P Nước góc tới - Tia khúc xạ nằm trong r mặt phẳng tới N’ K
15. BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I. Hiện tượng khúc xạ C4: Kết luận trên có còn đúng trong ánh sáng trường hợp tia sáng truyền từ nước II. Sự khúc xạ của tia sang không khí hay không ? Đề xuất sáng khi truyền từ không một phương án thí nghiệm để kiểm tra khí sang nước dự đoán đó III. Sự khúc xạ của tia Phương án: Đặt nguồn sáng trong sáng khi truyền từ nước nước, ở đáy bình, hoặc chiếu tia sáng sang không khí. qua đáy bình vào nước rồi sang 1. Dự đoán không khí. Tiến hành thí nghiệm như trường hợp ánh sáng truyền từ không 2. Thí nghiệm mô phỏng khí sang nước
16. N 0 20 10 10 20 30 30 40 40 50 50 60 60 70 70 80 I 80 P 90 90 Q 80 80 70 70 60 60 50 50 40 40 30 30 20 20 10 0 10 N’ 16
17. N 0 20 10 10 20 30 30 40 40 50 50 60 60 70 70 80 I 80 P 90 90 Q 80 80 70 70 60 60 50 50 40 40 30 30 20 20 10 0 10 N’ 17
18. BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng II. Sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ không khí sang nước III. Sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ nước sang không khí. 1. Dự đoán 2. Thí nghiệm mô phỏng 3. Kết luận  Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì : - Góc khúc xạ lớn hơn góc tới - Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
19. BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng II. Sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ không khí sang nước III. Sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ nước sang không khí. IV. Vận dụng
20. C7: Phân biệt các hiện tượng khúc xạ và phản xạ ánh sáng. HIỆN TƯỢNG PHẢN XẠ HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG ÁNH SÁNG -Tia tới gặp mặt phân cách -Tia tới gặp mặt phân cách giữa hai môi trường giữa hai môi trường bị gãy bị hắt trở lại môi trường khúc và tiếp tục truyền trong suốt cũ. vào môi trường trong suốt thứ hai. - Góc phản xạ bằng góc -Góc khúc xạ không bằng tới. góc tới.
21. Tại sao khi nhúng trong nước, ta thấy chiếc đũa bị gãy khúc ? 21
22. Do các khí thải của con người (như , các khí NO, NO2 CO, CO2 ) các khí này bao bọc trái đất chúng ngăn cản sự khúc xạ ánh sáng chiếu từ mặt trời và phản xạ phần lớn các tia nhiệt trở lại trái đất làm trái đất nóng lên
23. Tại các đô thị lớn sử dụng nhiều kính xây dựng gây bức xạ nhiệt cho con người, ngoài ra ánh sáng chiếu qua kính càng nhiều gây chói dẫn đến căng thẳng mệt mỏi cho con người
24. Để hạn chế các tác hại trên ta cần: - Hạn chế khí thải ra môi trường - Có biện pháp che chắn nắng hiệu quả khi nắng gay gắt - Mở cửa nhà thông thoáng để có gió thổi làm giảm nhiệt độ trong nhà 24
25. 1) Cách vẽ nào biểu diễn đúng hiện tượng khúc xạ của tia sáng khi đi từ không khí (Kk) vào nước ? S N S N K k K k P I Q P I Q Nước TiếcTiếc quá quá !! Nước HoanEmEm chọn chọnhô. . sai sai. ! rồi.rồi A B K N’ K Đúng rồi . . ! N’ S N S N K k K k P I Q P I Q Nước Nước C K N’ DD N’ K
26. 2) Tia nào sau đây là tia khúc xạ của tia tới SI? Vì sao? B A N C a) Tia IA? b) Tia IB? c) Tia IC? d) Tia ID? P Không khí I Q Nước Tia chọn là tia IC vì khi ánh sáng truyền từ nước sang không khí thì góc khúc xạ lớn hơn góc tới S D N’
27. 3) Tia nào sau đây là tia khúc xạ của tia tới SI? Vì sao? S N D a) Tia IA? b) Tia IB? c) Tia IC? d) Tia ID? P Không khí I Q Nước Tia chọn là tia IB vì khi ánh sáng truyền từ không khí sang nước thì góc khúc xạ C nhỏ hơn góc tới N’ B A
28. Hướng dẫn học ở nhà - Học bài theo ghi nhớ - Đọc phần: “Có thể em chưa biết” - Làm bài tập trong SBT - Chuẩn bị “Bài 42: THẤU KÍNH HỘI TỤ”. + Đọc trước bài, tham khảo tìm kiếm tất cả thông tin về thấu kính hội tụ trong SGK và mạng internet,sách tham khảo