Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 83+84: Bức tranh của em gái tôi

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 83+84: Bức tranh của em gái tôi

1. Tiết 83+84 : Văn bản Tạ Duy Anh
2. Tiết 83+84: BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI Tạ Duy Anh I. GIỚI THIỆU CHUNG 1. Tác giả: - Tạ Duy Anh (1959), quê ở Hà Tây (nay thuộc Hà Nội) - Là cây bút trẻ của văn học thời kì đổi mới
3. MỘT SỐ TÁC PHẨM CỦA TẠ DUY ANH Trò đùa của số phận (2008); Lão Khổ (tiểu thuyết, 1992); Hiệp sĩ áo cỏ (truyện vừa thiếu nhi, 1993), Con dế ma (1999),
4. Với Tạ Duy Anh hơn 20 năm cầm bút, ông là một người “ không bao giờ cho phép mình ngồi vào bàn viết mà lại thiếu sự nghiêm túc, tỉnh táo chú ý từng chữ một”, vẫn luôn trăn trở tìm cách đổi mới tư duy, quan niệm nghệ thuật, làm mới tác phẩm. Chính những điều đó khiến các tác phẩm của ông lúc ra đời luôn có một cuộc sống riêng.
5. I. GIỚI THIỆU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm - Là truyện ngắn đạt giải nhì cuộc thi “Tương lai vẫy gọi” của báo Thiếu niên Tiền phong - In trong tập “Con dế ma” (1999)
6. I. GIỚI THIỆU CHUNG 1. Tác giả 2. Tác phẩm II. ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN 1.Đọc, chú thích 2. Kết cấu, bố cục
7. Tóm tắt tác phẩm: Câu chuyện kể về hai anh em Kiều Phương (còn gọi là Mèo) qua lời kể của người anh. Mèo là một cô gái hay nghịch ngợm nhưng lại có năng khiếu vẽ đặc biệt. Sau một thời gian theo dõi, nhất là khi nghe chú Tiến Lê khen tranh của em gái, người anh rơi vào trạng thái mặc cảm. Trạng thái tâm lí này khiến người anh thường hay gắt gỏng với Mèo mặc dù cô bé không làm gì có lỗi. Nhưng thật bất ngờ, bức tranh đạt giải của Kiều Phương lại là bức tranh vẽ về người anh thân yêu của mình. Trước bức tranh, người anh nhận ra tấm lòng nhân hậu của cô em gái và cảm thấy có lỗi vô cùng vì đã có lúc mình đối xử không tốt với em.
8. Người kể chuyện: Người anh - Nhân vật chính: người anh, trai (nhân vật xưng “tôi”). Kiều Phương. Tác dụng: Nhân vật trung tâm: là người + Cho phép tác giả miêu tả anh : Vì truyện không nhằm tâm trạng của nhân vật một khẳng định năng khiếu hay ca cách tự nhiên, sinh động. ngợi những phẩm chất tốt đẹp + Giúp câu chuyện thêm của cô em gái mà chủ yếu chân thực và đáng tin cậy. muốn hướng người đọc tới sự thức tỉnh của nhân vật người anh – thể hiện chủ đề của tác phẩm.
9. BỐ CỤC VĂN BẢN Đoạn 1: Từ đầu => “có vẻ vui lắm.” Nội dung: Khi tài năng của Kiều Phương chưa được phát hiện. Đoạn 2: Tiếp theo => “cháu hãy vẽ những gì thân thuộc nhất với cháu”. Nội dung: Khi tài năng của Kiều Phương được phát hiện. Đoạn 3: Còn lại Nội dung: Kiều Phương được giải trong cuộc thi vẽ tranh.
10. Mở đầu: Giới thiệu Kết thúc: cô em gái. Hiểu được Thắt nút: tâm hồn và Phát hiện lòng nhân tài năng hậu của em hội hoạ. gái. Mở nút: Phát triển: Bức vẽ Anh ganh “Anh trai ghét, đố kị. tôi” đạt giải.
11. Tóm tắt tác phẩm: Câu chuyện kể về hai anh em Kiều Phương (còn gọi là Mèo) qua lời kể của người anh. Mèo là một cô gái hay nghịch ngợm nhưng lại có năng khiếu vẽ đặc biệt. Sau một thời gian theo dõi, nhất là khi nghe chú Tiến Lê khen tranh của em gái, người anh rơi vào trạng thái mặc cảm. Trạng thái tâm lí này khiến người anh thường hay gắt gỏng với Mèo mặc dù cô bé không làm gì có lỗi. Nhưng thật bất ngờ, bức tranh đạt giải của Kiều Phương lại là bức tranh vẽ về người anh thân yêu của mình. Trước bức tranh, người anh nhận ra tấm lòng nhân hậu của cô em gái và cảm thấy có lỗi vô cùng vì đã có lúc mình đối xử không tốt với em.
12. II. ĐỌC, HIỂU VĂN BẢN 1.Đọc, chú thích 2. Kết cấu, bố cục + Thể loại: truyện ngắn hiện đại + Bố cục: 3 phần - Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp yếu tố miêu tẩ tâm lí nhân vật - Ngôi kể: thứ nhất, người anh xưng tôi. - Nhân vật chính trong truyện là người anh và Kiều Phương
13. Tiết 83,84- Văn bản: I- Tìm hiểu chung: (Tạ Duy Anh) II- Đọc – hiểu văn bản: 3. Phân tích a. Nhân vật em gái Kiều Phương:
14. Tìm các chi tiết miêu tả ngoại hình, hành động, tính cách của Kiều Phương. - Ngoại hình: mặt lúc nào cũng bị bôi bẩn - Hành động: hay lục lọi các đồ vật -Tính cách: vui vẻ, hồn nhiên chấp nhận cái tên “Mèo”, “vui vẻ, vừa làm vừa hát”. Tìm những chi tiết cho thấy Kiều Phương rất yêu thương anh? Dù bị anh gắt gỏng vẫn “lao vào ôm cổ ” anh, vẽ anh bằng tình yêu thương, sự quí trọng. Những chi tiết nào cho thấy sự say mê và tài năng hội họa của Kiều Phương? Tự chế ra thuốc vẽ, âm thầm tự tập vẽ một mình; đạt giải Nhất trong cuộc thi vẽ quốc tế. Em nhận xét gì về nhân vật Kiều Phương?
15. Tiết 83,84- Văn bản: (Tạ Duy Anh) I- Tìm hiểu chung: II- Đọc – hiểu văn bản: 3. Phân tích a. Nhân vật em gái Kiều Phương - Nghệ thuật quan sát miêu tả nhân vật qua ngoại hình , cử chỉ hành động, thái độ trong mối quan hệ với anh. - Kiều Phương là một em gái hồn nhiên, hiếu động, có tài năng hội hoạ, tình cảm trong sáng, nhân hậu và tấm lòng bao dung độ lượng.
16. b. Nhân vật người anh:
17. Tâm trạng và thái độ của người anh được miêu tả ở những điểm: Trước khi phát hiện em có tài vẽ. Khi phát hiện ra tài năng của em. Khi đứng trước bức tranh đạt giải của em gái.
18. 3. Phân tích b. Nhân vật người anh *Khi tài năng của em gái chưa được phát hiện: - Gọi em là Mèo. - Theo dõi em chế thuốc vẽ. Thân mật, có vẻ bề trên. Coi thường em, coi việc làm của em chỉ là trò trẻ con.
19. *Khi tài năng của em gái được phát hiện: -Thấy mình bất tài, bị lãng quên, chỉ muốn gục xuống khóc. - Chẳng tìm thấy ở mình một năng khiếu gì cả. - Không thể thân với Mèo như trước kia. - Gắt um lên. - Lén xem tranh của em – thở dài. -Thấy khó chịu. Mặc cảm, tự ti, thất vọng về bản thân mình. Đố kị, ganh tị bởi tài năng của em .
20. c. Khi đứng trước bức tranh của em gái: Giật sững Ngỡ ngàng Hãnh diện Xấu hổ - Giật sững: giật mình và sững sờ - Ngỡ ngàng: ngạc nhiên vì không ngờ em gái lại vẽ mình trong bức tranh dự thi, coi mình là người thân nhất. - Hãnh diện: thấy mình hiện ra trong tranh đẹp và hoàn hảo. - Xấu hổ: tự nhận ra thói xấu của bản thân (ích kỉ, đố kị, ghen tị nhỏ nhen) trong khi em gái vẫn coi anh là người thân nhất.
21. Diễn biến thái độ, tâm trạng của nhân vật người anh: Thời điểm Tâm trạng Nghệ thuật miêu tả Khi tài năng hội họa Coi thường em, coi của em gái chưa phát việc làm của em hiện. chỉ là trò trẻ con. Nghệ thuật Khi tài năng hội họa Mặc cảm, tự ti miêu tả tâm của em gái được phát => đố kị. lý chân thực, hiện. tinh tế. Khi đứng trước bức Giật sững người => tranh của em gái. ngỡ ngàng => hãnh diện=> xấu hổ => muốn khóc.
22. Thảo Theo em người anh đáng trách hay đáng được thông cảm? luận Người anh đáng trách nhưng cũng đáng thông cảm vì tính xấu ghen tị chỉ là nhất thời. Người anh đã hối hận, day dứt, nhận ra tâm hồn trong sáng của em và hiểu ra đố kị, ghen ghét là tính xấu.
23. Bức tranh của em gái tôi Người em Người anh Nghịch ngợm Khó chịu Có tài hội họa Ganh ghét, đố kị Trong sáng, nhân hậu Nhận ra hạn chế của mình Sức mạnh của tấm lòng nhân hậu
24. 4. TỔNG KẾT: a. Nội dung: Tình cảm trong sáng, lòng nhân hậu giúp con người nhận ra phần hạn chế để hoàn thiện bản thân. b. Nghệ thuật: - Kể chuyện theo ngôi thứ nhất. - Miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật hợp lí, tinh tế. - Tình huống bất ngờ. c. Ghi nhớ: sgk
25. BÀI HỌC CUỘC SỐNG - Ghen ghét, đố kị trước tài năng hay thành công của người khác là tính xấu. - Cần vượt qua mặc cảm, tự ti để có sự trân trọng và niềm vui thực sự chân thành trước tài năng hay thành công của người khác. - Tình cảm trong sáng, lòng nhân hậu có thể giúp con người tự vượt lên bản thân, hoàn thiện mình.
26. Những câu ca dao, tục ngữ nói về tình cảm anh em trong gia đình: Anh em như thể tay chân Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần. Khôn ngoan đối đáp người ngoài Gà cùng một mẹ chớ hoàiChị đángã nhau, em. nâng.
27. híng dÉn häc sinh häc bµi - Xem lại phần ghi nhớ trong sách giáo khoa trang 35. - Chuẩn bị bài : Luyện nói vè quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
28. LUYỆN TẬP THÊM I. Trắc nghiệm: Câu 1. Nhân vật chính trong truyện : “Bức tranh của em gái tôi”? A. Người em gái. B. Người em gái, anh trai. C. Bé Quỳnh. D. Người anh trai. Câu 2. Lý do nào cho thấy anh trai là nhân vật trung tâm trong truyện : “Bức tranh của em gái tôi”? A. Người anh trai là người kể lại câu chuyện B. Qua người anh để ca ngợi tài năng của cô em gái. C. Truyện tập trung miêu tả quá trình tự nhận thức ra thiếu sót của người anh. D. Truyện kể về người anh, cô em có tài hội họa.
29. Câu 3. Truyện : “Bức tranh của em gái tôi” tác giả sử dụng chủ yếu phương thức biểu đạt gì? A. Miêu tả. B. Tự sự. C. Biểu cảm. D. Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm. Câu 4. Truyện : “Bức tranh của em gái tôi” sử dụng lời kể của ai? A. Lời người anh, ngôi thứ nhất. B. Lời người em, ngôi thứ nhất. C. Lời tác giả, ngôi thứ ba. D. Lời người dẫn truyện, ngôi thứ ba. Câu 5. Dòng nào diễn đạt đúng thái độ người anh khi thoạt đầu thấy cô em gái tự chế màu vẽ? A. Bực bội, khó chịu vì em gái hay lục lọi. B. Kẻ cả, cho là em nghịch ngợm. C. Lấy làm lạ, bí mật theo dõi em. D. Ngăn cản không cho em nghịch.
30. Câu 6. Khi tài năng của cô em được phát hiện, người anh có thái độ ra sao? A. Chê bai, không thèm quan tâm tranh của em. B. Ghét bỏ, luôn luôn mắng em vô cớ. C. Buồn bã, khó chịu, gắt gỏng, không còn thân với em như trước. D. Vui mừng vì em có tài. Câu 7. Trình tự diễn biến tâm trạng của người anh khi xem bức tranh em gái vẽ mình? A. Hãnh diện, tự hào, xấu hổ. B. Ngạc nhiên, xấu hổ, hãnh diện. C. Tức tối, xấu hổ, hãnh diện. D. Ngỡ ngàng, hãnh diện, xấu hổ. Câu 8. Vì sao người anh thấy xấu hổ khi nhìn thấy bức tranh em gái vẽ mình? A. Em gái mình vẽ không đẹp. B. Em gái mình vẽ đẹp hơn bình thường. C. Em gái mình vẽ bằng tâm hồn trong sáng, nhân hậu. D. Em gái vẽ sai về mình.
31. Câu 9. Nhận xét không đúng về nhân vật Kiều Phương? A. Hồn nhiên, hiếu động. B. Tài hội họa hiếm có. C. Tình cảm trong sáng nhân hậu. D. Không quan tâm đến anh. Câu 10. Nhận xét nào sau đây không thể hiện đúng bài học từ truyện: "Bức tranh của em gái tôi"? A. Cần vượt qua sự mặc cảm tự ti trước tài năng của người khác. B . Trân trọng và vui mừng trước những thành công của người khác. C. Nhân hậu ,độ lượng sẽ giúp mình vượt qua tính ích kỉ cá nhân. D. Biết xấu hổ khi mình thua kém người khác. II. Tự luận: Viết một đoạn văn (6 đến 8 dòng) thuật lại tâm trạng của người anh trong truyện khi đứng trước bức tranh đạt giải nhất của cô em gái (bài tập 1- phần Luyện tập sgk/ 35).
32. Đoạn văn thuật lại tâm trạng của người anh trai khi đứng trước bức tranh đạt giải nhất của cô em gái. Hình thức Nội dung Một đoạn: 6- 8 dòng Giật sững, ngỡ ngàng, Thuật lại: ngôi kể thứ 3 Hãnh diện Xấu hổ