Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài 14: Dấu ngoặc kép

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài 14: Dấu ngoặc kép

1. KIỂM TRA BÀI CŨ
2. KIỂM TRA BÀI CŨ Theo em, ví dụ sau mắc lỗi gì về sử dụng dấu câu mà em đã học? Ơng bà ta đã từng dạy : “Lời nĩi chẳng mất tiền mua, Lựa lời mà nĩi cho vừa lịng nhau”. (Ca dao)
3. Đọc kỹ các câu, suy nghĩ xem dấu ngoặc kép dùng để làm gì? (Thảo luận nhĩm trình bày vào bảng phụ)(2P) a. Thánh Găng-đi cĩ một phương châm : “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khĩ, nhưng tạo được tình thương, lịng nhân đạo, sự thơng cảm giữa con người với con người lại càng khĩ hơn”. (Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh Hoa xử thế) b. Nhìn từ xa, cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sơng Hồng, nhưng thực ra “dải lụa” ấy nặng tới 17 nghìn tấn ! (Thúy Lan, Cầu Long Biên – chứng nhân lịch sử) c. Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hĩa” của thực dân cũng khơng làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn phải cịn vất vả mãi với người. (Thép Mới, Cây tre Việt Nam) d. Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sơng Đuống”, ra đời. (Ngữ văn 7, Tập hai)
4. Mahatma Gandhi năm 1931
5. a. Thánh Găng-đi cĩ một phương châm : “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khĩ, nhưng tạo được tình thương, lịng nhân đạo, sự thơng cảm giữa con người với con người lại càng khĩ hơn”. → Đánh dấu câu nĩi được dẫn trực tiếp (dẫn câu nĩi của Thánh Găng-đi)
6. b. Nhìn từ xa, cầu Long Biên như một dải lụa uốn lượn vắt ngang sơng Hồng, nhưng thực ra “dải lụa” ấy nặng tới 17 nghìn tấn ! -> c. Tre với người như thế đã mấy nghìn năm. Một thế kỉ “văn minh”, “khai hĩa” của thực dân cũng khơng làm ra được một tấc sắt. Tre vẫn phải cịn vất vả mãi với người. d. Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sơng Đuống”, ra đời.
7. Ghi nhớ: Dấu ngoặc kép dùng để: - Đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp; - Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt hay cĩ hàm ý mỉa mai; - Đánh dấu tên tác phẩm, tờ báo, tập san, được dẫn.
8. Quan sát tranh và đặt câu cĩ sử dụng dấu ngoặc kép
9. lưu ý: Trong văn bản in thì tên tác phẩm, tập san cĩ thể in đậm, in nghiêng hoặc gạch chân nhưng trong văn bản viết tay cần dùng dấu ngoặc kép để đánh dấu là tiện lợi và phổ biến.
10. I. Luyện Tập
11. I. Luyện Tập 1. Giải thích cơng dụng của dấu ngoặc kép trong những đoạn trích sau: a. Nĩ cứ làm y như nĩ trách tơi; nĩ kêu ư ử, nhìn tơi, như muốn bảo tơi rằng : “A! Lão già tệ lắm! Tơi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tơi như thế này à?”. (Nam Cao, Lão Hạc) → Đánh dấu câu nĩi được dẫn trực tiếp b. Kết cục, anh chàng “hầu cận ơng lí” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tĩc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm. (Ngơ Tất Tố, Tắt đèn) → Đánh dấu từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai e. Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tơn Hiến nghe đàn : Nghe càng đắm, ngắm càng say, Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình. Cái thứ “mặt sắt” mà “ngây vì tình” ấy quả khơng lấy gì làm đẹp! (Hồi Thanh, trong tập nghị luận và phê bình văn học, tập I)
12. I. Luyện Tập e. Nguyễn Du đã thuật lại cảnh Hồ Tơn Hiến nghe đàn: Nghe càng đắm, ngắm càng say, Lạ cho mặt sắt cũng ngây vì tình. Cái thứ “mặt sắt” mà “ngây vì tình” ấy quả khơng lấy gì làm đẹp! (Hồi Thanh, trong tập nghị luận và phê bình văn học, tập I) → Đánh dấu từ ngữ được dẫn trực tiếp Lưu ý: Hai câu thơ này cũng được dẫn trực tiếp nhưng khi dẫn thơ người ta ít đặt phần dẫn vào trong dấu ngoặc kép.
13. I. Luyện Tập 2. Hãy đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp (cĩ điều chỉnh chữ viết hoa trong trường hợp cần thiết) trong những đoạn trích sau và giải thích lí do.
14. II. LUYỆN TẬP Bài tập 2: a. Biển vừa treo lên, cĩ người qua đường xem,b.Nĩ cườinhập bảo tâm: lời dạy của chú Tiến Lê : “ cháuC hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu ” -Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là“ cá tươi? ” (Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tơi) NhàDấu hàng hai nghe chấm nĩi đánh bỏ ngay dấu chữ báo“ tươi trước ”đi lời thoại của nhân vật. Dấu ngoặc kép đánh dấu(Treo câu biển) nĩi được dẫn trực tiếp Dấu hai chấm đánh dấu báo trước lời thoại của nhân vật. Dấu ngoặc kép đánh dấu từ ngữ được dẫn lại Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp? Giải thích tác dụng?
15. I. Luyện Tập 3. Vì sao hai câu sau đây cĩ ý nghĩa giống nhau mà dùng những dấu câu khác nhau? a. Chủ tịch Hồ Chí Minh nĩi: “Tơi chỉ cĩ một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hồn tồn độc lập, dân ta được hồn tồn tự do, đồng bào ta ai cũng cĩ cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.” → Dùng dấu ngoặc kép và dấu hai chấm vì câu nĩi được dẫn nguyên văn (lời dẫn trực tiếp). b. Chủ tịch Hồ Chí Minh nĩi Người chỉ cĩ một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hồn tồn độc lập, dân ta được hồn tồn tự do, đồng bào ta ai cũng cĩ cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành. → Khơng dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vì câu nĩi khơng được dẫn nguyên văn (lời dẫn gián tiếp).
16. Lưu ý: - Lời dẫn trực tiếp được đặt trong ngoặc kép cần chính xác cả về từ ngữ, dấu câu. - Khi chuyển từ dẫn trực tiếp sang dẫn gián tiếp, khơng dùng dấu ngoặc kép và cần thay đổi một số từ ngữ cho phù hợp.
17. I. Luyện Tập 4. Viết đoạn văn thuyết minh ngắn cĩ sử dụng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép . Giải thích cơng dụng của các loại dấu câu đĩ. THẢO LUẬN NHĨM (Trình bày vào bảng phụ)
18. Ví dụ: Mơi trường là tồn bộ các điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người cĩ tác động tới đời sống, sự tồn tại và phát triển của con người và thiên nhiên. Những điều kiện đĩ hoặc đã cĩ sẵn trong tự nhiên (rừng cây, đồi, núi, sơng, hồ ) hoặc do con người tạo ra (nhà máy, đường sá, cơng trình thủy lợi, khĩi bụi, rác, chất thải ).Bảo vệ mơi trường là giữ cho mơi trường trong lành, sạch đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái; ngăn chặn, khắc phục các hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra. Bảo vệ tốt mơi trường giúp con người tạo ra cuộc sống tốt đẹp, phát triển bền vững lâu dài. Vì vậy, để bảo vệ mơi trường, con người cần sống và hành động theo lời kêu gọi: “Vì một thế giới xanh, sạch đẹp”.
19. 1 N H Ữ N G N ÄG À Y T H Ơ ẤÂ U ĐA1 2 T R Ư Ờ N G T Ừ V Ự N G ĐA2 3 V Ă N B Ả N ĐA3 4 C Â U G H É P ĐA4 5 D Ấ U N G O Ặ C K É P ĐA5 6 H Ồ X U Â N H Ư Ơ N G ĐA6 Câu hỏi 4: là những câu do hai hoặc nhiều cụm CâuCâu hỏihỏi 25:: Dấu là câu dùng để đánhtập hợp dấu của từ ngữ,những câu, từ đoạncó ít nhất dẫn CâuCâuCCâu –V hỏihỏikhônghỏi 3 61: ::baoChủ TácTên chứa đề giảmột là bàinhau đốitập thơ tượng hồitạo Bánh kí thành. vàcủa trôi vấn Nguyên nước. đề chính Hồng. mà .biểu đạt. mộttrực nét tiếp. chung về nghĩa. Từ chìa khóa NV GỮ ỮG VN ĂĂ NN
20. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Ở NHÀ 1. Học bài cũ: - Hồn thành bài tập vào vở bài tập; - Nắm được cơng dụng của dấu ngoặc kép; - Tìm văn bản cĩ dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép và giải thích cơng dụng của chúng ở một bài SGK Ngữ văn 8 tập 1. 2. Chuẩn bị bài mới: LUYỆN NĨI THUYẾT MINH VỀ MỘT THỨ ĐỒ DÙNG - Lập dàn bài thuyết minh về cái phích nước (bình thủy) và luyện nĩi theo dàn bài.