Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài 2: Văn bản Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng)

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài 2: Văn bản Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng)

1. I. Đọc và tìm hiểu chú thích -Tác giả II. Tìm hiểu văn bản 1. Bố cục văn bản 1. Bà cô 2. Chú bé Hồng 3.Thể loại hồi ký III. Tổng kết – Ghi nhớ IV. Hướng dẫn học tập
2. Tác giả :Nguyên Hồng :(Nguyễn Nguyên Hồng, 1918 -1982) -Quê ở thành phố Nam Định. -Trước Cách mạng, sống chủ yếu ở thành phố cảng Hải Phòng, trong một xóm lao động nghèo. Ông được đánh giá là nhà văn hiện thực xuất sắc của giai đoạn 1936-1945. -Sau Cách mạng Nguyên Hồng tiếp tục sáng tác bền bỉ, để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ, giá trị. -Nguyên Hồng đã hướng ngòi bút viết về những người cùng khổ gần gũi mà ông yêu thương với tất cả trái tim thắm thiết của mình.
3. II. Tìm hiểu văn bản : 1. Bố cục văn bản: Đoạn trích có thể chia thành hai phần. - Phần 1 (từ đầu đến ''và mày cũng còn phải có họ, có hàng, người ta hỏi đến chứ ?): Cuộc đối thoại giữa người cô cay độc và chú bé Hồng ; ý nghĩ, cảm xúc của chú về người mẹ bất hạnh. - Phần 2 (đoạn còn lại): Cuộc gặp lại bất ngờ với mẹ và cảm giác vui sướng cực điểm của chú bé Hồng.
4. 2. Nhân vật người cô : Một hôm, cô tôi gọi tôi đến bên cười hỏi : Tôi cũng cười đáp lại cô -Hồng !' Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi tôi : với mẹ mày không ? -Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về. Cô tôi hỏi luôn, giọng vẫn ngọt : -Sao lại không vào ? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu! Tôi lại im lặng cúi Rồi hai con mắt long lanh của cô tôi đầu xuống đất Nước chằm chặp đưa nhìn tôi mắt tôi ròng ròng rớt Cô tôi liền vỗ vai tôi cười mà nói rằng : xuống Tôi cười dài -Mày dại quá, cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. trong tiếng khóc cổ Vào mà bắt nợ mày may vá sắm sửa cho và họng tôi đã nghẹn ứ thăm em bé chứ khóc không ra tiếng. Cô tôi vẫn cứ tươi cười kể các chuyện Cô tôi bỗng.đổi giọng, lại vỗ vai nhìn vào mặt tôi, nghiêm nghị
5. 2. Nhân vật người cô : ? Tại sao người cô cười hỏi chứ không phải lo lắng hỏi, nghiêm nghị hỏi, lại càng không phải âu yếm hỏi ? -Vờ quan tâm đến đứa cháu -Em có cảm nhận gì về nụ cười của nhân vật người cô ? - Kéo đứa cháu vào một trò chơi ác độc để xúc phạm người mẹ -Em có nhận xét gì về những lời lẽ, giọng điệu của bà khi nói chuyện với chú bé Hồng ? -Nhiều giọng điệu vừa cay nghiệt vừa ngoa ngoắt
6. 2. Nhân vật người cô : -Vờ quan tâm đến đứa cháu. - Kéo đứa cháu vào một trò chơi ác độc để xúc phạm người mẹ. -Nhiều giọng điệu vừa cay nghiệt vừa ngoa ngoắt. người đàn bà lạnh lùng độc ác thâm hiểm, hạng người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ ruột rà ý nghĩa tố cáo của hình tượng nhân vật. Cô là người đại diện cho cái đạo lý bất nhân của xã hội phong kiến đã vùi dập biết bao số phận phụ nữ.
7. 3. Nhân vật chú bé Hồng a. Những ý nghĩ, cảm xúc của Hồng trong cuộc nói chuyện với người cô: -Lòng tôi càng thắt lại khóe mắt đã cay cay. -Nước mắt ròng ròng rớt xuống rồi chan hoà đầm đìa Tôi cười dài trong tiếng khóc. -Giá những cổ tục đày đoạ mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thuỷ tinh, đáu mẩu gỗ, tôi quyết vồ lấy ngay mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mớ thôi.
8. 3. Nhân vật chú bé Hồng a. Những ý nghĩ, cảm xúc của Hồng trong cuộc nói chuyện với người cô: -Trước những lời lẽ của bà cô, chú bé Hồng đã có cảm nhận gì ? Chú nhận ra ngay vẻ giả tạo của nét mặt, giọng điệu: -Dù cố tránh , nhưng những lời lẽ của bà cô quỷ quyệt vẫn bị tác động đến chú bé. Em có cảm nhận gì về những giọt nước mắt ở đây ? Tại sao chú “cười dài trong tiếng khóc ? Chú đau đớn, uất ức -Niềm đau của chú bé được diễn tả rất xúc động trong đoạn nào ? Em có cảm nhận như thế nào về tình cảm của chú bé ở đây ? căm giận dâng đến cực điểm Chú thương mẹ vô bờ và cảm thông cho mẹ
9. 3. Nhân vật chú bé Hồng b) Cảm giác của chú bé khi ở trong lòng mẹ • Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mổ hôi, ríu cả chân lại Tôi òa lên khóc rồi cứ thế nức nở. • “tôi nhận ra mẹ tôi không còm cõi xơ xác quá : Gương mặt vẫn tươi sáng với đôi mắt trong và nước da mịn, màu hồng của hai gò má. • Tôi thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt. - Hơi quần áo những hơi thở thơm tho lạ thường. • Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ , áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho,mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng.
10. 3. Nhân vật chú bé Hồng b) Cảm giác của chú bé khi ở trong lòng mẹ -Vì sao chú bé Hồng thoáng thấy một người có vẻ giống mẹ, chú lại có những cử chỉ như thế ? Chú xúc động đến cuống quýt, nỗi chờ mong làm chú sợ bị vỡ mộng -Em cảm nhận như thế nào về những giọt nước mắt ở đây ? (dỗi hờn mà hạnh phúc, tức tưởi mà mãn nguyện.) -Thử tìm xem, trong đoạn trích ,chú bé đã đón nhận mẹ mình bằng những giác quan nào ? Viết như thế, nhà văn muốn nói điều gì ở nội tâm chú bé ? Chú bé đón nhận mẹ bằng tất cả mọi giác quan. Niềm vui đang tràn ngập trong lòng
11. 3. Nhân vật chú bé Hồng a. Những ý nghĩ, cảm xúc của Hồng trong cuộc nói chuyện với người cô: -Em hiểu vai trò của đoạn “bé lại vô cùng “ trong việc diễn đạt cảm xúc của chú bé Hồng ở đây, như thế nào ? Đoạn trữ tình ngoại đề, nhấn mạnh, làm rõ hơn hạnh phúc của đứa bé bên mẹ.
12. Nhân vật người cô : Người đàn bà lạnh lùng độc ác thâm hiểm. hạng người sống tàn nhẫn, khô héo cá tình máu mủ ruột rà >ý nghĩa tố cáo của hình tượng nhân vật. Cô là người đại diện cho cái đạo lý bất nhân của xã hội phong kiến đã vùi dập biết bao số phận phụ nữ. Nhân vật chú bé Hồng. Đứa bé đã chịu nhiều nỗi cay đắng tủi cực và có tình yêu thương cháy bỏng đối với người mẹ.
13. * Hồi kí Là một thể của kí , ở đó người viết kể lại những chuyện, những điều chính mình đã trải qua, đã chứng kiến. * Nguyên Hồng là nhà văn của phụ nữ và nhi đồng.
14. III. Tổng kết – Ghi nhớ -Nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc. -Kết hợp tài tình giữa tự sự với miêu tả và biểu cảm. -Lời văn chân thực, giàu cảm xúc của thể hồi kí. -Đoạn trích đã kể lại nỗi cay đắng tủi cực và tình yêu thương cháy bỏng đối với người mẹ của nhà văn trong thời thơ ấu.
15. HƯỚNG DẪN HỌC TẬP : -Nắm vững nội dung diễn biến của đoạn truyện. -Nắm vững các đặc điểm và các chi tiết đặc sắc; cho thấy đặc điểm đó ở 2 nhân vật chú bé Hồng và người cô -Nhận xét đánh giá về từng nhân vật chú bé Hồng và người cô