Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 164+165: Tổng kết tập làm văn - Phan Văn Phong

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 164+165: Tổng kết tập làm văn - Phan Văn Phong

1. GIÁO VIÊN : PHAN VĂN PHONG TRƯỜNG THCS PHƯỚC NINH
2. Kính chào quý thầy cô giáo! Chào các em ! TIẾT 164-165: TỔNG KẾT TẬP LÀM VĂN
3. Tiết 164-165 Tổng kết Tập làm văn I.Ôn tập các kiểu văn bản đã học trong chương trình ngữ văn THCS -6 kiểu VB: + VB tự sự +Vb miêu tả +VB biểu cảm +VB thuyết minh +VB nghị luận +VB điều hành(hành chính công vụ) -H/S xem bảng TK (SGK) Câu 1:Các kiểu VB trªn kh¸c nhau ë hai ®iÓm chÝnh: +Kh¸c nhau vÒ phư¬ng thøc biÓu ®¹t. +Kh¸c nhau ë h×nh thøc thÓ hiÖn.
4. C©u 2: C¸c kiÓu văn bản trªn kh«ng thÓ thay thÕ cho nhau ®ưîc v×: +Phư¬ng thøc biÓu ®¹t kh¸c nhau. +H×nh thøc thÓ hiÖn kh¸c nhau. +Môc ®Ých kh¸c nhau. +C¸c yÓu tè cÊu thµnh văn bản kh¸c nhau. C©u 3: C¸c phư¬ng thøc biÓu ®¹t trªn cã thÓ phèi hîp víi nhau trong mét văn bản cô thÓ v×: Ngoµi chøc n¨ng th«ng tin,c¸c văn bản cßn cã chøc n¨ng t¹o lËp vµ duy tr× quan hÖ xã hội C©u 4: So s¸nh kiÓu văn bản vµ thÓ lo¹i văn học. *Gièng nhau; -KiÓu tù sù cã mÆt trong thÓ lo¹i tù sù -KiÓu biÓu c¶m cã mÆt trong thÓ lo¹i tr÷ t×nh. *Kh¸c nhau: -KiÓu văn bản lµ c¬ së cña c¸c thÓ lo¹i văn học. -ThÓ lo¹i văn học lµ “m«i trưêng” xuÊt hiÖn c¸c kiÓu văn bản.
5. So s¸nh :ThuyÕt minh-Gi¶i thÝch- Miªu t¶ ThuyÕt minh Gi¶i thÝch Miªu t¶ -Phư¬ng thøc chñ Phư¬ng thøc chñ Phư¬ng thøc chñ yÕu; cung cÊp ®Çy yÕu: xây dựng mét yÕu: T¸i t¹o hiÖn ®ñ tri thøc vÒ ®èi hÖ thèng luËn®iÓm, thùc b»ng c¶m xóc tưîng. luËn cø vµ lËp luËn. chñ quan. -C¸ch viÕt: trung -C¸ch viÕt: dïng vèn -C¸ch viÕt: xây dựng thµnh víi ®Æc ®iÓm sèng trùc tiÕp ®Ó gi¶i h×nh tưîng vÒ mét ®èi tưîng mét c¸ch thÝch mét vÊn ®Ò nµo ®èi tưîng nµo ®ã kh¸ch quan, khoa ®ã theo quan ®iÓm th«ng qua quan s¸t, häc. lËp trưêng nhÊt ®Þnh. liªn tưëng,so s¸nh vµ c¶m xóc chñ quan.
6. Kh¶ n¨ng kÕt hîp gi÷a c¸c phư¬ng thøc: Tù sù Miªu t¶ BiÓu c¶m NghÞ luËn ThuyÕt minh Cã sö dông Cã sö Cã sö -Cã sö -Cã sö 4 phư¬ng dông c¸c dông c¸c dông c¸c dông c¸c thøc cßn l¹i phư¬ng phư¬ng phư¬ng phư¬ng -Ngoµi ra thøc tù thøc tù sù thøc miªu thøc miªu cßn kÕt hîp víi miªu t¶ sù, biÓu ,miªu t¶, t¶,biÓu t¶, nghÞ néi t©m,®èi c¶m, nghÞ luËn. c¶m, luËn. tho¹i, ®éc thuyÕt thuyÕt tho¹i néi minh. minh. t©m
7. TiÕt 165: Tæng kÕt phÇn tËp lµm v¨n. II.PhÇn tËp lµm v¨n trong chư¬ng tr×nh ng÷ v¨n trung häc c¬ së: 1.Mèi quan hÖ gi÷a phÇn v¨n vµ tËp lµm v¨n: *H·y chøng minh r»ng gi÷a c¸c kiÓu v¨n b¶n vµ thÓ lo¹i v¨n häc cã sù liªn quan ®Õn nhau: -KiÓu v¨n b¶n nghÞ luËn vµ t¸c phÈm nghÞ luËn? -KiÓu v¨n b¶n tù sù vµ t¸c phÈm tù sù? -KiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m vµ t¸c phÈm tr÷ t×nh?
8. II.PhÇn tËp lµm v¨n trong chư¬ng tr×nh ng÷ v¨n trung häc c¬ së: 1.Mèi quan hÖ gi÷a phÇn v¨n vµ tËp lµm v¨n: -Qua văn bản và qua ®äc hiÓu v¨n b¶n h×nh thµnh kÜ n¨ng viÕt tËp lµm v¨n. +M« pháng. +Häc phư¬ng ph¸p kÕt cÊu. +Häc c¸ch diÔn ®¹t. +Gîi ý s¸ng t¹o. ->§äc nhiÒu ®Ó häc c¸ch viÕt tèt. kh«ng ®äc, Ýt ®äc viÕt kh«ng tèt kh«ng hay. 2.Mèi quan hÖ gi÷a phÇn tiÕng ViÖt,v¨n vµ tËp lµm v¨n.
9. II.PhÇn v¨n trong chư¬ng tr×nh ng÷ v¨n trung häc c¬ së: 1.Mèi quan hÖ gi÷a phÇn v¨n vµ tËp lµm v¨n: 2.Mèi quan hÖ gi÷a phÇn tiÕng ViÖt, v¨n vµ tËp lµm v¨n: -N¾m ®ưîc kiÕn thøc c¬ b¶n cña phÇn tiÕng ViÖt: +SÏ cã kÜ n¨ng dïng tõ,®Æt c©u,viÕt ®o¹n v¨n,cã c¸ch diÔn ®¹t hay. +Tr¸nh ®ưîc nh÷ng lçi thưêng gÆp khi nãi viÕt.
10. 3.ý nghÜa cña c¸c phư¬ng thøc biÓu ®¹t ®èi víi viÖc rÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n: -§äc v¨n b¶n tù sù,miªu t¶ gióp kÓ chuyÖn vµ lµm v¨n miªu t¶ hay,sinh ®éng,hÊp dÉn. -§äc v¨n b¶n nghÞ luËn, thuyÕt minh gióp cho hoc sinh c¸ch tư duy l« gÝc khi tr×nh bµy mét vÊn ®Ò mét tư tưëng. -§äc v¨n b¶n biÓu c¶m gióp häc sinh cã c¶m xóc s©u s¾c h¬n khi lµm bµi nghÞ luËn.
11. Tiết 164-165: TỔNG KẾT PHẦN TẬP LÀM VĂN (tt) I. Các kiểu văn bản đã học trong chương trình ngữ văn THCS II. Phần tập làm văn trong chương trình ngữ văn THCS III. Các kiểu văn bản trọng tâm 1. Văn bản thuyết minh 2. Văn bản tự sự 3. Văn bản nghị luận
12. Kiểu văn bản Văn bản thuyết Văn bản tự sự Văn bản nghị luận minh Mục đích Tri thức khách quan, Biểu hiện con người Thuyết phục mọi người thái độ đúng đắn cuộc sống, bày tỏ tin theo cái đúng, tốt, thái độ, tình cảm từ bỏ cái sai, xấu Đặc điểm cơ bản Sự việc, hiện tượng Sự việc, nhân vật, Luận điểm, luận khách quan người kể chuyện cứ, lập luận Cách làm CÓ tri thức về đối Giới thiệu, trình Xây dựng hệ thống tượng thuyết minh bày diễn biến sự lập luận chặt chẽ, Các phương pháp việc theo trình tự thuyết phục thuyết minh nhất định Các yếu tố kết Kết hợp các Kết hợp các Kết hợp các phương hợp phương thức biểu phương thức biểu thức biểu đạt ( mức độ đạt đạt vừa phải ) Ngôn ngữ Chính xác, cô Ngắn gọn, giản dị Chuẩn xác, rõ ràng, gợi đọng dễ hiểu gần gũi với cuộc cảm sống thường ngày
13. III.C¸c kiÓu v¨n b¶n träng t©m: 1.V¨n b¶n thuyÕt minh: a.Môc ®Ých biÓu ®¹t: Gióp cho ngưêi ®äc cã tri thøc kh¸ch quan vµ th¸i ®é ®óng ®¾n vÒ ®èi tưîng. b.Muèn lµm v¨n b¶n thuyÕt minh cÇn chuÈn bÞ: -Quan s¸t ®Ó n¾m ®ưîc nh÷ng tri thøc kh¸ch quan vÒ ®èi tưîng. -N¾m ®ưîc c¸c phư¬ng ph¸p thuyÕt minh. -N¾m ®ưîc bè côc, c¸ch tr×nh bµy. c.C¸c phư¬ng ph¸p thưêng dïng trong v¨n b¶n thuyÕt minh: §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i, nªu vÝ dô, so s¸nh, liÖt kª, dïng sè liÖu d.Ng«n ng÷ trong v¨ b¶n thuyÕt minh: ChÝnh x¸c, khoa häc.
14. 2.V¨n b¶n tù sù: a.Môc ®Ých biÓu ®¹t: BiÓu hiÖn con ngưêi,qui luËt ®êi sèng,bµy tá t×nh c¶m,th¸i ®é. b.C¸c yÕu tè t¹o thµnh v¨n b¶n tù sù: Sù viÖc,nh©n vËt,t×nh huèng,hµnh ®éng,lêi kÓ . c.Sù kÕt hîp gi÷a tù sù víi c¸c yÕu tè miªu t¶, nghÞ luËn, biÓu c¶m: -§Ó c©u chuyÖn sinh ®éng,hÊp dÉn cÇn biÕt miªu t¶. -§Ó c©u chuyÖn s©u s¾c,giµu tÝnh triÕt lÝ cÇn biÕt sö dông yÕu tè nghÞ luËn. -§Ó thÓ hiÖn th¸i ®é,t×nh c¶m víi nh©n vËt cÇn biÕt sö dông yÕu tè biÓu c¶m. d.Ng«n ng÷ trong v¨n b¶n tù sù:Sö dông nhiÒu tõ chØ hµnh ®éng,tõ giíi thiÖu,tõ chØ thêi gian,kh«ng gian • -
15. 3.V¨n b¶n nghÞ luËn: a.Môc ®Ých biÓu ®¹t: thuyÕt phôc ngưêi ®äc ®i theo c¸i ®óng, c¸i tèt, tõ bá c¸i sai, c¸i xÊu. b.C¸c yÕu tè t¹o thµnh: LuËn ®iÓm,luËn cø,lËp luËn. c.Yªu cÇu ®èi víi luËn ®iÓm, luËn cø, lËp luËn: -LuËn ®iÓm,luËn cø: Ph¶i ®óng ®¾n,ch©n thËt -LËp luËn:ChÆt chÏ, hîp lÝ. d.Dµn ý chung cña bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc,hiÖn tưîng ®êi sèng hoÆc mét vÊn ®Ò tư tưëng ®¹o lÝ. e.Dµn ý chung cña bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn(hoÆc ®o¹n trÝch) hoÆc vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬.
16. Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống Nghị luận xã hội Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí Văn bản nghị luận Nghị luận về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ) Nghị luận văn học Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
17. Các bước làm bài: Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý Bước 2: Lập dàn bài Bước 3: Viết bài Bước 4: Đọc lại bài viết và sửa chữa
18. 1. Dàn bài chung của kiểu 2. Dàn bài chung của kiểu bài bài nghị luận về một sự việc, nghị luận về một tác phẩm hiện tượng đời sống: truyện ( hoặc đoạn trích ) A. Mở bài: Giới thiệu sự việc, hiện A. Mở bài: Giới thiệu tác phẩm, tượng có vấn đề. vấn đề cần nghị luận. Nêu ý kiến đánh giá sơ bộ. B. Thân bài: Nêu các luận điểm B. Thân bài: Liên hệ thực tế, phân chính về nội dung và nghệ thuật của tích các mặt, đánh giá, nhận định. tác phẩm, có phân tích chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu và xác thực. C. Kết bài: Kết luận, khẳng định, C. Kết bài: Nêu nhận định, đánh phủ định, lời khuyên. giá chung của mình về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
19. Đề bài 1:Em có suy nghĩ gì về ý thức giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc của thế hệ trẻ Việt Nam? Đề bài 2: Vẻ đẹp của các nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn qua truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê.
20. Đề bài 2: Vẻ đẹp của các nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn qua truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê. Lập dàn ý sơ lược cho đề bài trên. 2. Dàn bài chung của kiểu bài nghị luận về một tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích ) A. Mở bài: Giới thiệu tác phẩm, vấn đề cần nghị luận. Nêu ý kiến đánh giá sơ bộ. B. Thân bài: Nêu các luận điểm chính về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm, có phân tích chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu và xác thực. C. Kết bài: Nêu nhận định, đánh giá chung của mình về tác phẩm truyện ( hoặc đoạn trích )
21. Đề bài 2: Vẻ đẹp của các nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn qua truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê. Lập dàn ý sơ lược cho đề bài trên. Dàn ý Mở bài: - Giới thiệu tác giả, tác phẩm - Nêu ý kiến đánh giá chung nhất của mình về vẻ đẹp của các nữ thanh niên xung phong Thân bài: Phân tích bày tỏ quan điểm cá nhân về những nét đẹp của các nữ thanh niên xung phong - Luận điểm1: hoàn cảnh sống và công việc của 3 cô gái → Vẻ đẹp chung của các nữ thanh niên xung phong - Luận điểm 2: Vẻ đẹp riêng của từng người: Phương Định, Thao, Nho - Luận điểm 3: Ấn tượng sâu sắc về ba cô gái Kết bài: Khái quát những cảm nghĩ, đánh giá của cá nhân mình về các cô gái TNXP và ý nghĩa công việc của họ Nêu suy nghĩ về thế hệ trẻ VN, về cuộc sống và công việc, về sự hi sinh của họ
22. *Bµi tËp: 1/ KiÓu v¨n b¶n chÝnh nµo kh«ng ®ưîc giíi thiÖu trong SGK ng÷ v¨n 9? A. ThuyÕt minh. B. Tù sù. C. NghÞ luËn . D. Miªu t¶. 2/ H·y lËp s¬ ®å c¸c kiÓu v¨n b¶n ®· häc trong chư¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS?
23. Hướng dẫn về nhà • Lập dàn ý chi tiết cho đề bài 1. • Viết bài văn hoàn chỉnh cho đề bài 2. • Tự học bài: Kịch Bắc sơn.