Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Bài 22: Vệ sinh hô hấp - Trường THCS Trần Đăng Ninh

Nội dung text: Bài giảng Sinh học Lớp 8 - Bài 22: Vệ sinh hô hấp - Trường THCS Trần Đăng Ninh

1. PHÒNG GD – ĐT TP NAM ĐỊNH TRƯỜNG THCS TRẦN ĐĂNG NINH HỘI THI GIÁO VIÊN THCS NĂM HỌC 2014 - 2015
2. CHỦ ĐỀ: HÔ HẤP Ở NGƯỜI PHẦN I: LÝ DO CHỌN CHỦ ĐỀ 1- Cơ sở lý luận 2- Cơ sở thực tiễn PHẦN II: NỘI DUNG A- Xác
3. KIEÅM TRA BAØI CUÕ Heä hoâ haáp goàm coù nhöõng cô quan naøo? Khoang mũi1 2 Họng Thanh quản 3 6 Lá phổi trái 4 Khí quản Lá phổi phải 7 Phế quản 5
4. BÀI TẬP NHÓM VỀ NHÀ N1: Tìm hiểu các tác nhân gây ô nhiễm môi trường gồm: Tác nhân bụi, tác nhân nito oxit, tác nhân lưu huỳnh oxit. N2: Tìm hiểu các tác nhân gây ô nhiễm môi trường gồm: Tác nhân cacbon oxit, các chất độc hại, các vi sinh vật gây bệnh. N3: Đề ra các biện pháp bảo vệ hệ hô hấp tránh các tác nhân có hại. N4: Đề ra các biện pháp luyên tập để có hệ hô hấp khỏe mạnh Chú ý: Trong tiết học cả lớp cùng nghe các nhóm trình bày kết quả tìm hiểu của các nhóm, nhóm khác kết hợp thông tin sách giáo khoa và tài liệu cô giáo bổ sung thêm để hoàn thiện kiến thức 4 câu hỏi trên. Đó cũng là nội dung chính của bài hôm nay
5. Nitô oâxit
6. Cacbon oâxit vaø löu huyønh oâxit CAÙC CHAÁT KHÍ ÑOÄC
7. Nicoâtin Trong khói thuốc lá chứa hơn 4000 loại hoá chất. Trong đó có hơn 200 loại có hại cho sức khoẻ, bao gồm chất gây nghiện và các chất gây độc. Người ta chia ra 4 nhóm chính: 1- Nicotine. 2 - Monoxit carbon (khí CO). 3 - Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá . 4 - Các chất gây ung thư. ➢ Khi hút thuốc, chất nhựa trong khói thuốc lá sẽ bám vào phổi như bồ hóng bám vào ống khói. nếu hút 10 điếu thuốc lá một Khói thuốc ngày thì cơ thể của bạn sẽ phải hít vào 105g nhựa mỗi năm.
8. Bác sĩ Đặng Thế Căn- Nguyên phó giám đốc bệnh viện K cho biết nhiều trường hợp bị ung thư phổi, khi phẫu thuật ra, phổi đen như bồ hóng. Hầu hết các bệnh nhân này đều có tiền sử nghiện thuốc lá nặng, khói thuốc lá đã thiêu cháy phổi.
9. Caùc vi sinh vaät gaây beänh
10. Baûng 22. Caùc taùc nhaân gaây haïi ñöôøng hoâ haáp Taùc nhaân Nguoàn goác taùc nhaân Taùc haïi Buïi Töø caùc côn loác, nuùi löûa phun, Khi nhieàu quaù(> 100.000 haït/ml, cm3 ñaùm chaùy röøng, khai thaùc than ñaù, khoâng khí) seõ quaù khaû naêng loïc saïch khí thaûi caùc maùy moùc ñoäng cô söû cuûa ñöôøng daãn khí → gaây beänh buïi duïng than hay daàu, phoåi. Nitô oxit (NOX) Khí thaûi oâtoâ, xe maùy, Gaây vieâm, söng lôùp nieâm maïc, caûn trôû trao ñoåi khí, coù theå gaây cheát ôû lieàu cao. Löu huyønh oxit Khí thaûi sinh hoaït vaø coâng Laøm cho caùc beänh hoâ haáp theâm traàm (SOX) nghieäp. troïng. Cacbon oxit Khí thaûi sinh hoaït vaø coâng Chieám choã cuûa oxi trong maùu (hoàng (CO) nghieäp, khoùi thuoác laù, caàu) laøm giaûm hieäu quaû hoâ haáp, coù theå gaây cheát. Caùc chaát ñoäc Khoùi thuoác laù Laøm teâ lieät lôùp loâng rung pheá quaûn, haïi (Nicoâtin, giaûm hieäu quaû laøm saïch khoâng khí, nitrozamin, ) coù theå gaây ung thö phoåi. Caùc vi sinh vaät Trong khoâng khí ôû beänh vieän vaø Gaây caùc beänh vieâm ñöôøng daãn khí gaây beänh caùc moâi tröôøng thieáu veä sinh. vaø phoåi, laøm toån thöông heä hoâ haáp, coù theå gaây cheát.
11. Không khí có thể bị ô nhiễm và gây hại tới hoạt động hô hấp từ những tác nhân nào? I. Caàn baûo veä heä hoâ haáp khoûi caùc taùc nhaân coù haïi * Caùc taùc nhaân coù haïi cho ñöôøng hoâ haáp - Buïi. - Caùc chaát độc, khí ñoäc nhö : Nito oxit (NOx ), löu huyønh oxit (SOx ), cacbon oxit CO , nicoâtin, - Caùc vi sinh vaät gaây beänh. Haõy ñeà ra caùc bieän phaùp baûo veä heä hoâ haáp nhaèm haïn cheá vaø traùnh caùc taùc nhaân coù haïi?
12. Bieän phaùp baûo veä heä hoâ haáp traùnh taùc nhaân buïi Troàng nhieàu caây xanh Ñeo khaåu trang khi doïn veä sinh vaø ôû nhöõng nôi coù buïi
13. Bieän phaùp baûo veä heä hoâ haáp traùnh caùc chaát khí ñoäc haïi - Haïn cheá söû duïng caùc thieát bò coù thaûi ra caùc khí ñoäc haïi. - Khoâng huùt thuoác vaø vaän ñoäng moïi ngöôøi khoâng neân huùt thuoác
14. Bieän phaùp baûo veä heä hoâ haáp traùnh caùc vi sinh vaät gaây haïi - Thöôøng xuyeân doïn veä sinh - Khoâng khaïc nhoå böøa baõi.
15. MỘT SỐ CÁC BIỆN PHÁP BẢO VỆ HỆ HÔ HẤP TRÁNH CÁC TÁC NHÂN GÂY HẠI STT Biện pháp Tác dụng 1 -Trồng nhiều cây xanh 2 bên đường -Điều hòa thành phần không phố, nơi công sở, trường học, bệnh khí (chủ yếu là oxi và khí viện và nơi ở. cacbonic) theo hướng có lợi -Nên đeo khẩu trang khi dọn vệ sinh, cho hô hấp. khi đi đường - Hạn chế ô nhiễm không khí từ bụi 2 Đảm bảo nơi ở, nơi làm việc có đủ Hạn chế ô nhiễm không khí từ nắng, gió, tránh ẩm thấp. Thường các vi sinh vật gây bệnh xuyên dọn vệ sinh môi trường, không khạc nhổ bừa bãi. 3 -Hạn chế sử dụng các thiết bị có thải Hạn chế ô nhiễm không khí từ ra các khí độc hại. các chất khí độc (nito oxit, -Không hút thuốc lá và vận động cacbon oxit, lưu huỳnh oxit, mọi người không nên hút thuốc. nicotin )
16. KẾT LUẬN I- Cần bảo vệ hệ hô hấp khỏi các tác nhân có hại * Caùc taùc nhaân coù haïi cho ñöôøng hoâ haáp - Buïi - Caùc chaát khí ñoäc nhö : Nito oxit, löu huyønh oxit, cacbon oxit, nicoâtin, - Caùc vi sinh vaät gaây beänh * Caùc bieän phaùp baûo veä heä hoâ haáp: Caàn tích cöïc xaây döïng moâi tröôøng soáng vaø laøm vieäc coù baàu khoâng khí trong saïch, ít bò oâ nhieãm baèng caùc bieän phaùp nhö: + Troàng nhieàu caây xanh + Khoâng xaû raùc böøa baõi + Khoâng huùt thuoác laù + Ñeo khaåu trang choáng buïi khi laøm veä sinh vaø khi hoaït ñoäng ôû moâi tröôøng coù nhieàu buïi.
17. THÔNG TIN THAM KHẢO 1-Mật độ bụi ở các thành phố lớn của Việt Nam hiện nay đều đã vượt quá tiêu chuẩn cho phép Ví dụ: TP Hồ Chí Minh vượt quá 3 lần so với mức độ cho phép. 2- Một ô tô du lịch trung bình một ngày thải ra khoảng 1 kg khí NO, CO, Anđêhit, SO2, chì các chất này gây hậu quả nghiêm trọng cho hệ hô hấp của người và động vật. Khuyến khích: Đi xe đạp nếu có thể ví dụ tại Huế cán bộ - công chức nhiều người đi làm bằng xe đap, ở Hà Nội có phố đi bộ 3- Hơn 25% bệnh nhân đến khám bác sỹ là do mắc bệnh đường hô hấp và có trên 200 loại vi khuẩn, virut có thể gây bệnh đường hô hấp. Hàng năm số người chết vì bệnh lao còn nhiều hơn bệnh AIDS
18. THAÛO LUAÄN 1. Giaûi thích vì sao khi taäp theå duïc theå thao ñuùng caùch, ñeàu ñaën töø beù coù theå coù ñöôïc dung tích soáng lí töôûng? Dung tích soáng laø theå tích khoâng khí lôùn nhaát maø moät cô theå coù theå hít vaøo vaø thôû ra với lượng khí cặn là tôi thiểu . Dung tích soáng phuï thuoäc vaøo dung tích phoåi vaø dung tích khí caën. Dung tích phoåi phuï thuoäc vaøo thể tích loàng ngöïc, maø thể tích loàng ngöïc phuï thuoäc vaøo söï phaùt trieån cuûa khung xöông söôøn trong ñoä tuoåi phaùt trieån sau ñoä tuoåi phaùt trieån seõ khoâng phaùt trieån theâm nöõa. Dung tích khí caën phuï thuoäc vaøo khaû naêng co toái ña cuûa caùc cô thôû ra, mà caùc cô naøy caàn luyeän taäp ñeàu töø beù.
19. THAÛO LUAÄN : Giaûi thích vì sao sau khi thôû saâu vaø giaûm soá nhòp thôû trong moãi phuùt seõ laøm taêng hieäu quaû hoâ haáp? Người thở ra 18 nhịp/ 1p, Người thở ra 12 nhịp/1p, mỗi mỗi nhịp hit 400ml không nhịp hít 600ml không khí. khí Khí lưu thông / 400ml x 18 = 7200 ml 600ml x 12 = 7200 ml phút Khí vô ích ở 150 ml x18 = 2700 ml 150 ml x12 = 1800 ml khoảng chết Khí hưu ích vào 7200 ml - 2700 ml =4500 7200 ml – 1800 ml = 5400 ml tới phế nang ml Khi thôû saâu vaø giaûm nhòp thôû trong moãi phuùt seõ taêng hieäu quaû hoâ haáp. (Giúp tỉ lệ khí hữu ích tăng và khí vô ích giảm đi) Ngoài ra hiệu quả hô hấp còn phụ thuộc vào hệ tuần hoàn: nếu dung tích sống lớn, sự thông khí ở phổi tốt mà tim không có khả năng bơm đủ số máu cần thiết tới phổi hoặc máu không đủ hồng cầu để tiếp nhận oxi thì cơ thể vẫn luôn thiếu oxi và ứ đọng khí cacbonic
20. Bài tập N4 Haõy ñeà ra caùc bieän phaùp luyeän taäp ñeå coù theå coù moät heä hoâ haáp khoeû maïnh? Tham khảo trên báo Việt Báo Việt Nam: Tập thở ở những người có bệnh về hô hấp Muốn hô hấp thêm nhiều oxi, phòng các bệnh tật ở trên, làm chậm quá trình lão hoá thì 7200 ml không chỉ đưa thuốc vào mà cách dự phòng tốt nhất là rèn luyện từ nhỏ bằng cách thể dục, chạy bộ, bơi, tập dưỡng sinh Cùng với chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng hợp lý,2700 giữ ml cho tâm hồn luôn thanh thản, vui vẻ, gắn với sự chủ động cải tạo môi trường sống tự nhiên và xã hội. Có thể lựa chọn những cách luyện tập sau: - Mỗi ngày đi bộ, chạy chậm hoặc bơi 30 p trở lên. - Tranh thủ hàng ngày đi bộ ở những nơi nhiều cây xanh, tập các động tác4500 hít mlthở sâu như: + Tập nằm thở: Nằm ngửa, co gối, bụng thả lỏng, 2 khuỷu tay hơi co, 2 tay đặt lên bụng. Mũi hít mạnh vào làm bụng phồng lên, 2 tay dang ra 2 bên ngang vai,7200ml thở ra từ từ, bụng đồng thời hóp lại, 2 tay thu lại như cũ. Lặp lại nhiều lần. 1800ml1800 ml + Tập ngồi thở: 2 tay co sát bụng, mũi hít vào, đẩy xương sườn lên, 2 tay vươn ra 2 bên, mồm thở ra từ từ, 2 tay đặt về bụng. Lặp lại nhiều lần + Tập đi thở: Đi từ từ, 2 tay xếp chéo trước thân, hít vào, đẩy xương sườn lên, đồng thời 2 tay dang ra 2 bên ngang vai, rồi lại thở ra từ từ, 2 tay đặt chéo trước thân như cũ, lặp 5400 ml lại nhiều lần. 5400ml
21. MỘT SỐ BỆNH VỀ ĐƯỜNG HÔ HẤP N. nhân Triệu chứng Hậu quả Chữa trị Bệnh Do trực khuẩn Ho rũ rượi, từng cơn, Sưng phổi, ngạt Bằng thuốc, mùa ho gà ho gà sống sau đó có thể nôn ra thở, rối loạn đông giữ ấm. ở trẻ trong mũi, thức ăn, đờm, rãi, rít thần kinh, dễ em họng, phế lên như tiếng gà gáy dẫn đến bệnh quản lao. Bệnh Do trực khuẩn Sổ mũi 1 bên, nuốt Trẻ khó thở, Là bệnh cấp cứu, bạch sống trong khó, nổi hạch, cứng mệt, tắc thở rồi dễ tử vong, cần hầu họng người dưới hàm, họng đỏ, tử vong. đưa đến viện kịp bệnh xuất hiện những màng thời trắng mờ. Bệnh phát triển nhanh từng giờ Bệnh Do trực khuẩn Kém ăn, số nhẹ về Phế nang bị tổn Khó chữa nhưng lao cốc sống trong chiều, ngủ kém, sút thương, ảnh có thể chữa được (phổ phổi gây nên. cân. hưởng trực tiếp gồm 5 bước biến đến trao đổi khí, (Đúng, đủ, đều dễ lây, dễ tử đặn thuốc, đủ là lao vong. thời gian, đúng phổi) cách
22. Bài tập Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt Caâu 1: C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ ®êng h« hÊp lµ: a. Trång nhiÒu c©y xanh trªn ®êng phè, n¬i c«ng së, trêng häc, bÖnh viÖn. b. §eo khÈu trang khi dän vÖ sinh. c. Kh«ng hót thuèc l¸ vµ vËn ®éng mäi ngêi cïng kh«ng hót thuèc l¸. d. Kh«ng kh¹c nhæ bõa b·i. e. TÊt c¶ trêng hîp trªn.
23. Caâu 2: Chaát naøo döôùi ñaây coù nhieàu trong khoùi thuoác laù? A. Löu huyønh oâxit. B. Nitô oâxit. C. Nicoâtin. D. Amoâniac.
24. DAËN DOØ VEÀ NHAØ - Hoïc baøi, traû lôøi caâu hoûi 1, 2, 3, 4 tr73 SGK - Laøm baøi taäp trong VBT. - Ñoïc “Muïc em coù bieát” - Xem tröôùc baøi 23 “Tieâu hoùa vaø caùc cô quan tieâu hoùa”
25. Ch©n thµnh c¸m ¬n quý thÇy c« vµ c¸c em häc sinh ! VÒ dù giê gi¶ng