Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Bài 21: Đột biến gen - Nguyễn Thị Hiền

Nội dung text: Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Bài 21: Đột biến gen - Nguyễn Thị Hiền

1. Chào mừng các thầy,cô giáo về dự tiết học! M«n Sinh häc Giáo viên : Nguyễn Thị Hiền
2. ThÕ nµo lµ di truyÒn, biÕn dÞ ? Nªu c¬ së vËt chÊt cña hiÖn tîng di truyÒn? Di truyÒn lµ hiÖn tîng truyÒn ®¹t c¸c tÝnh tr¹ng cña bè mÑ, tæ tiªn cho c¸c thÕ hÖ con ch¸u. BiÕn dÞ lµ hiÖn tîng con sinh ra kh¸c víi bè mÑ vµ kh¸c nhau vÒ nhiÒu chi tiÕt. C¬ së vËt chÊt cña hiÖn tîng di truyÒn lµ nhiÔm s¾c thÓ, gen (hay ADN).
3. Biến dị Biến dị di truyền Biến dị không di truyền Biến dị tổ hợp Đột biến Thường biến Đột biến gen Đột biến nhiễm sắc thể
4. Hãy gắn mạch còn lại cho đoạn mạch đơn sau? T A G X a A T T A X G Gen (a) có tổng bao nhiêu cặp 5 cặp nuclêôtit? Trình tự của các cặp nuclêôtit ? - T – G – A – T – X – - A – X – T – A – G –
5. T A T A G X G X a A T A T b T A T A X G X G G X T A G X T A A T G X T A d A T X G T A c T A X G H21.1. Một số dạng đột biến gen
6. Thảo luận: So sánh hình 21.1 a (dạng ban đầu) với hình 21.1 b; hình 21.1 c và hình 21.1d (dạng biến đổi) để hoàn thành bảng sau: Đoạn Số Một số dạng Điểm khác so Đặt tên dạng ADN lượng đột biến gen với đoạn (a) biến đổi cặp nu a 5 Mất cặp X-G Mất 1 cặp b 4 nuclêôtit Thêm cặpT-A Thêm 1 cặp c 6 nuclêôtit Thay cặp T-A Thay thế cặp bằng cặp X-G Nu này bằng d 5 cặp Nu khác
7. Tại sao không nói mất, thêm, thay thế một nuclêôtit mà lại nói mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit? Vì AND là chuỗi xoắn kép gồm 2 mạch, các Nu của mạch này liên kết với các Nu của mạch kia thành từng cặp theo nguyên tắc bổ sung →sự biến đổi của Nu của mạch này sẽ dẫn tới sự biến đổi Nu mạch kia
8. Đột biến gen là gì? Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit . Đột biến gen có di truyền được không ? Là biến dị có di truyền được
9. Có những dạng đột biến gen nào? + Mất cặp nuclêôtit. + Thêm cặp nuclêôtit. + Thay thế cặp nuclêôtit.
10. Đột biến gen khác biến dị tổ hợp ở điểm căn bản nào? - Ở biến dị tổ hợp, các gen được sắp xếp lại (tổ hợp lại) còn bản thân cấu trúc của gen không bị biến đổi. - Còn đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen.
11. Hãy nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen? - Trong tự nhiên: Đột biến gen phát sinh do những rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng phức tạp của moâi trường trong vaø ngoaøi cô theå. - Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến nhân tạo bằng các tác nhân vật lí, hóa học. + Bên trong: quá trình sinh lí, sinh hóa nội bào bị rối loạn. VD: như sai sót trong quá trình nhân đôi ADN. + Bên ngoài: Ảnh hưởng của các tác nhân vật lí, hóa học VD: như tia phóng xạ, tia tử ngoại, thuốc trừ sâu DDT
12. Máy bay Mỹ đang rải chất diệt cỏ trong Máy bay Mỹ rải chất độc da vùng rừng của châu thổ sông Mê kông, cam 26/07/1969.
13. Về nhà em hãy tìm một số ví dụ về đột biến gen phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra?
14. Từ những nguyên nhân trên, chúng ta phải có ý thức như thế nào trong việc bảo vệ môi trường để hạn chế sự phát sinh đột biến gen? - Vệ sinh môi trường đất, nước . - Sử dụng hợp lý và có biện pháp đề phòng khi sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và một số chất độc có khả năng gây đột biến gen. - Hạn chế sự gia tăng hoặc ngăn ngừa các hoạt động gây ra ô nhiễm môi trường.
15. Thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau : Taïi sao ñoät bieán gen laïi gaây ra bieán ñoåi kieåu hình? Taïi sao ñoät bieán gen theå hieän ra kieåu hình laïi thöôøng coù haïi cho baûn thaân sinh vaät?
16. Taïi sao ñoät bieán gen laïi gaây ra bieán ñoåi kieåu hình? Gen mARN Pr«tªin TÝnh tr¹ng BiÕn ®æi BiÕn ®æi BiÕn ®æi BiÕn ®æi trong Pr«tªin mARN KiÓu h×nh cÊu tróc gen t¬ng øng
17. Taïi sao ñoät bieán gen theå hieän ra kieåu hình laïi thöôøng coù haïi cho baûn thaân sinh vaät? Vì chuùng phaù vôõ söï thoáng nhaát haøi hoaø trong kieåu gen ñaõ qua choïn loïc töï nhieân vaø duy trì laâu ñôøi trong ñieàu kieän töï nhieân, gaây ra nhöõng roái loaïn trong quaù trình toång hôïp proâteâin
18. Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người? Có lợi Có hại Có hại H21.4. Đột biến gen H21.2. Đột biến gen làm H21.3. Lợn con có ở cây lúa(b)làm cây mất khả năng tổng hợp đầu và chân sau dị cứng và nhiều bông diệp lục của cây mạ (màu dạng hơn ở giống gốc (a) trắng)
19. Có lợi Có hại Cá sấu bạch tạng Có hại Đột biến tăng tính chịu han, chịu rét ở cây lúa Cây bạch tạng
20. Nêu vai trò của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất? Đa số đột biến gen là có hại nhưng cá biệt vẫn có đột biến có lợi. Vì vậy đột biến gen được xem là nguồn nguyên liệu chủ yếu cho quá trình tiến hóa, nguyên liệu quan trọng trong công tác chọn giống.
21. Bài tập .Điền từ , cụm từ thích hợp vào chỗ chấm: Đột biến gen là những biến đổi trongCấu trúc của gen. Đột biến gen xảy ra do ảnh hưởng phức tạp củatrong môi trườngngoài . và .cơ thể tới phân tử ADN ,xuất hiện trong điều kiệnCon tự người nhiên hoặc do gây ra. Đột biến gen liên quan đến mộtnucl hoặcêôtít một số cặp , điểnthêm hình là các dạng: mất, ,thay thế ,một cặpcó nuclêôtít. hại Độtcó lợi biến gen thường nhưng cũng có khi cho bản thân sinh vật hoặc đối với bản thân con người.
22. Em có biết ? ▪ Đột biến tự nhiên cừu chân ngắn ở Anh ,làm chúng không nhảy qua hàng rào để phá vườn. ▪ Đột biến tăng khả năng thích ứng với điều kiện đất đai và làm mất tính cảm ứng quang chu kì phát sinh ở giống lúa Tám thơm đột biến trồng được 2 vụ /năm,trên nhiều điều kiện đất đai kể cả vùng đất trung du và miền núi. ▪ Ở nước ta đang trồng 1 số cây biến đổi gen ▪ Thực phẩm biến đổi gen đã và đang được con người quan tâm tới.
23. Hướng dẫn về nhà ➢ Hoïc baøi; ➢ Traû lôøi caâu 2 , 3 SGK tr.64; ➢ Chuaån bò baøi môùi: Ñoät bieán caáu truùc NST (nghieân cöùu thoâng tin, quan saùt hình veõ 22 vaø traû lôøi caùc caâu hoûi SGK tr.65 )