Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Tiết 49: Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ - Nguyễn Đức Hùng

Nội dung text: Bài giảng Vật lí Lớp 9 - Tiết 49: Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ - Nguyễn Đức Hùng

1. Giáo viên giảng dạy:NGUYỄN ĐỨC HÙNG
2. Kiểm tra bài cũ 1) Nêu những đặc điểm để nhận biết TKHT? 2) Mơ tả đường truyền của 3 tia sáng đặc biệt qua TKHT? Trả lời: 1) - TKHT thường dùng cĩ phần rìa mỏng hơn phần giữa - Một chùm tia tới song song với trục chính của TKHT cho chùm tia lĩ hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính. Trả lời: 2) -Tia tới qua quang tâm thì tia lĩ tiếp tục truyền thẳng theo phương của tia tới. -Tia tới song song với trục chính thì tia lĩ qua tiêu điểm. -Tia tới qua tiêu điểm thì tia lĩ song song với trục chính.
3. TIẾT 49: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ I) ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ 1) Thí nghiệm: (T -116 SGK) Quan sát ảnh của 1 vật tạo bởi thấu kính hội tụ: ( Bố trí thí nghiệm như hình 43.2 sgk)
4. BẢNG 1: Kết quả Khoảng Đặc điểm của ảnh quan cách từ vật sát đến TK (d) Ảnh thật Cùng chiều Lớn hơn hay hay ảo hay ngược nhỏ hơn vật Lần TN chiều với vật Vật ở rất xa 1 TK 2 d > 2f 3 f < d < 2f 4 d < f
5. a) Đặt vật ngoài khoảng tiêu cự: TH1: Vật đặt ở rất xa thấu kính: F F’ O ⚫ ⚫ f f ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật? ảnh lớn hay nhỏ hơn vật? ảnh cĩ vị trí ở đâu?  Ảnh thật ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật, nằm gần tiêu điểm của thấu kính
6. TH2: Vật đặt cách thấu kính 1 khoảng d > 2f: F F’ O ⚫ ⚫ d > 2f - ảnh thu được là ảnh thật hay ảnh ảo ? Cùng chiều hay ngược chiều so với vật? Lớn hơn hay nhỏ hơn so với vật? -Ảnh thật, ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật
7. TH3: Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách TK 1 khoảng d: f< d< 2f F F’ ⚫ ⚫ f d - ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật? ảnh lơn hơn hay nhỏ hơn vật? -  Ảnh thật, ngược chiều với vật lớn hơn vật
8. b) Đặt vật trong khoảng tiêu cự: Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính 1 khoảng d: d< f F F’ ⚫ ⚫ f d - ảnh cĩ hứng được trên màn khơng? đĩ là ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật? ảnh lớn hay nhỏ hơn vật? -  ảnh khơng hứng được trên màn nên đĩ là ảnh ảo. ảnh này cùng chiều và lớn hơn vật.
9. 2) GHI CÁC NHẬN XÉT Ở TRÊN VÀO BẢNG 1: Kết quả Khoảng Đặc điểm của ảnh quan cách từ vật Ảnh thật Cùng Lớn hơn hay sát đến TK (d) hay ảo chiều hay nhỏ hơn vật ngược chiều với vật Lần TN Vật ở rất xa 1 ảnh thật Ngược chiềuNhỏ hơn vật TK 2 d > 2f ảnh thật Ngược chiều Nhỏ hơn vật 3 f < d < 2f ảnh thật Ngược chiều Lớn hơn vật 4 0< d < f ảnh ảo cùng chiều Lớn hơn vật
10. II) CÁCH DỰNG ẢNH: 1)Dựng ảnh của điểm sáng S tạo bởi thấu kính hội tụ S ▪ O ▪ ▪ F F/ ▪ S/ Từ S dựng 2 trong 3 tia đặc biệt đến TK, giao điểm 2 tia ló S/ là ảnh của S
11. 2) Dựng ảnh của vật sáng AB tạo bởi thấu kính hội tụ cĩ tiêu cự f =12cm a) Trường hợp1: vật AB cách thấu kính một khoảng d=OA=36cm B A/ ▪ ▪ A O / F f=12cm F d=36cm B/  Dựng ảnh B/ của B rồi hạ đường vuông góc với trục chính tại A/ , A /B/ là ảnh tạo bởi vật AB
12. b) Trường hợp 2: vật AB cách thấu kính một khoảng d=OA=8cm (0<d< f Vật đặt trong khoảng tiêu cự) B/ B ▪ ▪ / A/ F A O F d=8cm f=12cm
13. III) VẬN DỤNG: C6. B I AB = h = 1cm OA = d = 36cm F’ OF=OF’= f = 12cm A’ A A’O = d’=? (cm) F O A’B’ = h’=? (cm) B’ OABa OA'' B Mà OI = AB=1cm AB AO 1 36 = = (1) 1 12 ' ' ' ' ' ' = (2) A B AO A B AO A'B' A'O −12 OIF''''a A B F 36 12 (1); (2) = OI OF ' A'O A'O −12 = A' B' A' F' A’O = 18cm , A’B’ = h’ = 0,5cm
14. B’ C6. AB = h = 1cm OA = d = 8cm I OF=OF’= f = 12cm B A’O = d’=? (cm) A’B’ = h’=? cm A A’ O F’ OABa OA'' B F AB AO 18 = = (1) ABAOABAO'''''' OIF''''a A B F 1 12 ' ' = ' (2) OI OF ' A B AO +12 = ABAF'''' 8 12 (1); (2) = Mà OI = AB =1cm A'O A'O +12 A’O = 24cm , A’B’ = h’ = 3cm
15. A B’ F B ’ F A’ A’ A F’ B F B’
16. A B F’ F
17.   TỔNG KẾT:  - Vật đặt ngồi khoảng tiêu cự cho ảnh thật, ngược chiều với vật. Khi đặt vật rất xa thấu kính thì ảnh thật cĩ vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.  - Vật đặt trong khoảng tiêu cự cho ảnh ảo, lớn hơn vật, và cùng chiều với vật.  * Muốn dựng ảnh A’B’ của AB qua thấu kính( AB vuơng gĩc với trục chính và A nằm trên trục chính) chỉ cần dựng ảnh B’của B bằng cách vẽ đường truyền của 2 tia sáng đặc biệt, sau đĩ từ B’ hạ vuơng gĩc với trục chính ta cĩ ảnh A’ của A.
18. VỀ NHÀ: 1- Đọc phần có thể em chưa biết. 2- Học kĩ câu hỏi C6 để biết cách giải. 3- Làm bài tập sách bài tập bài 42-43.6 đến 42-43.13