Chuyên đề Rèn kĩ năng viết bài văn biểu cảm về con người trong tác phẩm văn học

Nội dung text: Chuyên đề Rèn kĩ năng viết bài văn biểu cảm về con người trong tác phẩm văn học

1. Chuyªn ®Ò: RÈN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC A. Lý do xây dựng chuyên đề B.Nội dung chuyên đề C.Cách thức tiến hành 1
2. Chuyªn ®Ò: RÈN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC A. LÝ DO XÂY DỰNG CHUYÊN ĐỀ Dạy học theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực là hướng dạy học tích cực nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục nói riêng và xã hội nói chung. Dạy học theo hướng này, học sinh học tập chủ động, thay cho lối học thụ động, máy móc trước kia. Tuy nhiên đối với bộ môn Ngữ văn, dạy học theo hướng mới không hề dễ dàng, nhất là khi phải viết về những dạng bài liên quan đến những tác phẩm văn học hoàn toàn mới lạ (không ở trong chương trình học chính thức) của các em như: Phát biểu cảm nghĩ về con người hoặc sự việc trong tác phẩm văn học; phân tích đặc điểm nhân vật trong tác phẩm văn học,... Để giúp các em tự tin, thành thạo khi viết những dạng bài này, tôi xây dựng chuyên đề: RÈN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC.
3. Chuyªn ®Ò: RÈN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC B. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ I. Thế nào là viết bài văn biểu cảm về con người trong tác phẩm văn học? Viết bài văn biểu cảm về con người trong tác phẩm văn học là trình bày những tình cảm, cảm xúc, suy nghĩ, bài học,... của mình về một con người (một nhân vật) trong tác phẩm văn học cụ thể.
4. Chuyªn ®Ò: RÈN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC B. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ I. Thế nào là viết bài văn biểu cảm về con người trong tác phẩm Văn học? II. Những thao tác cơ bản khi viết bài văn biểu cảm về con người trong tác phẩm văn học: 1. Thao tác phân tích và trích dẫn: Biểu cảm về con người trong tác phẩm văn học không thể nói chung chung mà phải rất cụ thể. Phải chỉ ra được con người ấy gợi cho em những tình cảm, cảm xúc, suy nghĩ, thái độ hay bài học gì? Những dẫn chứng nào khiến em có những tình cảm, cảm xúc, suy nghĩ, thái độ hay bài học đó? Nghĩa là phải phân tích và trích dẫn. Như vậy, phân tích và trích dẫn là thao tác cơ bản nhất lúc làm bài phát biểu cảm nghĩ về con người trong tác phẩm văn học.
5. Chuyªn ®Ò: RÈN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC 1. Thao tác phân tích và trích dẫn: Ví dụ: Dưới ngòi bút của nhà văn Giuyn Véc – nơ, nhân vật thuyền Trưởng Nê – mô đã để lại trong lòng chúng ta sự cảm phục và ngưỡng mộ. Trước hết chúng ta khâm phục sự bình bĩnh của ông trước sự xuất hiện đột ngột của đàn bạch tuộc khổng lồ: “Vâng, thưa nhà tự nhiên học, giờ đây chúng ta sắp giáp chiến với chúng”.Chúng ta còn ngưỡng mộ trước mưu trí của thuyền trưởng. Ông đã rất sáng suốt khi cho tàu nổi lên mặt nước rồi mới giáp chiến với đàn bạch tuộc: “ Cho tàu nổi lên mặt nước rồi tiêu diệt lũ quỷ này”. Ông không cho tấn công Bạch tuộc bằng súng vì những viên đạn có điện khi xuyên vào thân Bạch tuộc mềm không thể nổ được vì không gặp sức cản. Thuyền trưởng đã cho các chiến binh của mình tấn công bằng rìu và đồng ý với Nét len bổ sung tấn công bằng dao nhọn”. (Cảm nghĩ về thuyền trưởng Nê – mô).
6. Chuyªn ®Ò: RÈN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC 1.Thao tác phân tích và trích dẫn: 2. Thao tác viết lời bình: Có lúc phải khen, chê. Khen, chê chính là viết lời bình. Khen, chê phải có cơ sở chứ không được tùy tiện, võ đoán. Chỉ khi nào viết được lời bình hay, sâu sắc thì bài văn mới thực sự mang vẻ đẹp trí tuệ.
7. Chuyªn ®Ò: RÈN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC 2. Thao tác viết lời bình: VD: Gây nhiều xúc động trong lòng người đọc chính là hình ảnh thuyền trưởng Nê – mô ở phần cuối văn bản. Làm sao chúng ta không xúc động cho được trước vẻ đẹp của lòng dũng cảm, của tình người cao đẹp trong ông: “Thuyền trưởng Nê – mô mình nhuốm đầy máu, đứng lặng người bên chiếc đèn pha mà nhìn xuông biển cả vừa nuốt mất một người đồng hương của mình. Mắt Nê- mô ứa lệ”. Giọt nước mắt hiếm hoi lăn trên má Nê – mô đã cho thấy tình cảm sâu sắc của ông dành cho đồng đội. Nếu không đau đớn, xót xa, không thương cảm, tiếc nuối trước sự ra đi của người đồng đội thì đôi mắt của ông không thể nào ứa lệ. (Cảm nghĩ về thuyền trưởng Nê – mô).
8. Chuyªn ®Ò: RÈN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC 1.Thao tác phân tích và trích dẫn: 2. Thao tác viết lời bình: 3. Thao tác liên tưởng, so sánh: Có lúc phải liên tưởng, so sánh. Từ hiện tượng văn học này mà nhớ, mà nghĩ tới hiện tượng văn học khác. Từ nhân vật này mà so sánh với nhân vật khác để rút ra cái hay riêng, làm cho bài viết vừa rộng vừa sâu. VD: Tình cảm của thầy Ha – men trong đoạn trích khiến chúng ta hiểu rằng: lòng yêu nước không phải là vấn đề trừu tượng mà rất cụ thể. Đó là yêu quê hương, yêu tiếng nói dân tộc, yêu những gì gần gũi ngay quanh ta như nhà văn I-li-a Ê-ren-bua từng nói: “...Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc”.
9. Chuyªn ®Ò: RÈN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC B. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ I. Thế nào là viết bài văn biểu cảm về con người và sự việc? II. Những thao tác cơ bản khi viết bài văn biểu cảm về con người trong tác phẩm văn học: III. Các bước làm bài văn biểu cảm về con người trong tác phẩm văn học:
10. Chuyªn ®Ò: RÈN KĨ NĂNG VIẾT BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ CON NGƯỜI TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC III. Các bước làm bài văn biểu cảm về con người trong tác phẩm văn học: 1. Bước 1: Đọc kĩ văn bản (đoạn trích) và xác định đối tượng biểu cảm b. Bước 2: Suy nghĩ và trả lời các câu hỏi: - Con người (nhân vật) ấy gợi cho em những tình cảm, cảm xúc, suy nghĩ, thái độ, bài học,... gì?