Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê - Nguyễn Hồng Thanh

Nội dung text: Bài giảng Ngữ văn Lớp 7 - Văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê - Nguyễn Hồng Thanh

1. Giáo viên: Nguyễn Hồng Thanh
2. Ngữ văn – Tiết 5+6: I. TÌM HIỂU CHUNG: ? Nêu một vài nét về tác giả? 1. Tác giả - tác phẩm: Tên khai sinh Đỗ Văn Xuyền, sinh ngày 10 a. Tác giả: tháng 7 năm 1937. Quê gốc ở xã Đông Kinh, Tên khai sinh Đỗ Văn Xuyền, sinh Đông Hưng, Thái Bình. Nơi ở hiện nay là năm 1937. Quê Thái Bình. thành phố Việt Trì. Tốt nghiệp Đại học sư b. Tác phẩm: phạm (khoa sinh ngữ). Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam (1981). - Xuất xứ: tác phẩm đạt giải nhì trong cuộc thi thơ - văn viết về ? Cho biết xuất xứ của tác phẩm? quyền trẻ em 1992. ? Thể loại chính của văn bản là gì? - Thể loại: truyện ngắn. ? Tìm phương thức biểu đạt của văn bản? - Ptbđ: tự sự, kể chuyện ngôi thứ Truyện được kể ở ngôi nào? Ai là nhân vật nhất, biểu cảm. chính?
3. Ngữ văn – Tiết 5+6: I. TÌM HIỂU CHUNG: ? Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng gì? 1. Tác giả - tác phẩm: Cách lựa chọn ngôi kể này giúp tác a. Tác giả: giả thể hiện một cách sâu sắc những suy b. Tác phẩm: nghĩ, tình cảm và tâm trạng của nhân vật. - Xuất xứ: tác phẩm đạt giải nhì Mặt khác làm tăng thêm tính chân thật của trong cuộc thi thơ - văn viết về truyện -> Sức thuyết phục của truyện cao quyền trẻ em 1992. hơn. - Thể loại: truyện ngắn. - Ptbđ: tự sự, kể chuyện ngôi thứ nhất, biểu cảm.
4. Ngữ văn – Tiết 5+6: I. TÌM HIỂU CHUNG: + Rõ ràng, mạch lạc, phân biệt lời đối thoại, 1. Tác giả - tác phẩm: lời kể, diễn biến tâm lí của 2 nhân vật. a. Tác giả: ? Có 3 sự kiện được đề cập đến trong văn b. Tác phẩm: bản, hãy xác định cụ thể? và nêu nội dung 2. Đọc - Từ khó: chính ? a. Đọc: + P1: “từ đầu hiếu thảo như vậy” => Chia búp bê. b. Từ khó: (Sgk/T26). + P2: tiếp theo trùm lên cảnh vật => 3. Bố cục: 3 phần. Chia tay lớp học. + P3: còn lại => hai anh em chia tay nhau.
5. * Tóm tắt văn bản: Thành và Thủy là 2 anh em được sinh ra và lớn lên trong một gia đình khá giả. Hai anh em rất yêu thương nhau nhưng bố mẹ ly hôn, hai anh em phải chia tay nhau. Thành ở lại với bố. Thủy theo mẹ về quê sống cùng bà ngoại ở xa và không được tiếp tục đi học nữa. Hai anh em rất buồn. Cuộc chia tay diễn ra trong nước mắt cùng những con búp bê. Thủy đã không chia 2 con búp bê và quyết định để lại cho anh. Thành đã khóc và hứa với em sẽ không bao giờ để 2 con búp bê cách xa nhau.
6. Ngữ văn – Tiết 5+6: II. PHÂN TÍCH: 1. Tâm trạng của Thuỷ và Thành ? Búp bê có ý nghĩa ntn trong cuộc sống của hai khi chia búp bê: anh em? - Nguyên nhân: Đồ chơi thân thiết gắn liền với tuổi thơ và kỉ niệm đẹp. Bố mẹ li hôn nên hai anh em phải ? Vì sao hai anh em phải chia búp bê? xa nhau, phải chia đồ chơi theo lệnh ? Suy nghĩ của hai anh em ntn khi chia đồ chơi? của mẹ. - Cố ý nhường cho nhau. * Tâm trạng của 2 anh em: ? Tâm trạng của hai anh em ntn khi nghe mẹ ra lệnh phải chia đồ chơi? + Thủy: kinh hoàng, sợ hãi, đau đớn, nức nở. + Thuỷ: run lên bần bật, cặp mắt tuyệt vọng, hai bờ mi song mộng nước vì khóc nhiều; như người + Thành: nước mắt tuôn như suối. mất hồn; loạng choạng bám vào anh. => Đau khổ, buồn tủi, tuyệt vọng + Thành: cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc, đến bất lực. nhưng nước mắt cứ tuôn ra.
7. Ngữ văn – Tiết 5+6: II. PHÂN TÍCH: ? Thuỷ đã tỏ thái độ ntn khi anh chia đồ chơi và chia 2 con búp bê? 1. Tâm trạng của Thuỷ và Thành Thái độ của Thuỷ: lúc đầu không quan tâm, khi chia búp bê: nhưng sau lại phản ứng mạnh, giận dữ khi Thành - Thái độ của Thủy: chia hai con búp bê. + Lúc đầu: Không quan tâm, mắt ? Tại sao Thuỷ lại phản ứng như vậy ? nhìn nơi khác. Vì em không muốn chia rẽ hai con búp bê. + Sau đó: Tru tréo giận dữ khi anh ? Khi 2 con búp bê được đặt cạnh nhau Thuỷ lại chia 2 con búp bê đồng ý chia có tâm trạng ntn? búp bê. Nó như là biểu tượng của 2 anh em -> sau đó em lại vui vẻ đồng ý chia. -> Tình cảm chân thành, sâu nặng. ? Hình ảnh hai con búp bê luôn đứng cạnh nhau có ý nghĩa gì?
8. Ngữ văn – Tiết 5+6: II. PHÂN TÍCH: 1. Tâm trạng của Thuỷ và Thành - Tình anh em bền chặt không gì có thể chia cắt. khi chia búp bê: -> Búp bê gắn với tình cảm gia đình sum họp, kỉ niệm êm đềm tuổi thơ, hình ảnh hai anh em ruột - Thái độ của Thủy: thịt. + Lúc đầu: Không quan tâm, mắt ? Hình ảnh này gợi lên trong ta điều gì? nhìn nơi khác. - Sự ngộ nghỉnh, trong sáng ngây thơ, vô tội -> + Sau đó: Tru tréo giận dữ khi anh nhưng phải chịu sự bất hạnh về gia đình. chia 2 con búp bê đồng ý chia ? Qua đây em có nhận xét gì về nhan đề của búp bê. truyện? Ý đồ của tác giả khi đặt tên truyện là gì? -> Tình cảm chân thành, sâu nặng. - Gợi lên tình huống buộc người đọc phải theo dõi và giúp tác giả thể hiện tư tưởng và gửi đến người đọc một thông điệp về hạnh phúc gia đình.
9. Ngữ văn – Tiết 5+6: II. PHÂN TÍCH: ? Tìm chi tiết cho thấy hai anh em luôn yêu 1. Tâm trạng của Thuỷ và Thành thương, quan tâm nhau? khi chia búp bê: ? Thuỷ đã thể hiện sự quan tâm lo lắng cho anh 2. Tình cảm của hai anh em ntn? Thành và Thuỷ: ? Việc để lại búp bê cho anh cho thấy Thuỷ là một - Thủy: vá áo cho anh, lo anh đêm người em gái ntn? không ngủ được, bắt con Vệ Sĩ gác Vừa thương anh vừa thương búp bê. Thà mình cho anh ngủ. chịu thiệt để hai con búp bê luôn được gần nhau, để búp bê gác cho anh ngủ -> tấm lòng vị tha của -> Ngoan ngoãn, giàu lòng vị tha, Thuỷ. yêu thương, lo lắng cho anh. ? Trong mắt Thành, Thuỷ là cô em gái ntn? - Thành: giúp em học, đưa đón - Ngoan, khéo tay. em, dành hết đồ chơi cho em, dẫn ? Thành đã có những hành động cử chỉ nào đối em đến trường chào cô và các bạn. với em?
10. Ngữ văn – Tiết 5+6: II. PHÂN TÍCH: 1. Tâm trạng của Thuỷ và Thành khi chia búp bê: Dành hết đồ chơi cho em, dẫn em đến trường chào cô và các bạn. 2. Tình cảm của hai anh em ? Em có nhận xét gì về tình cảm và thái độ của Thành và Thuỷ: Thành đối với em? - Thành: giúp em học, đưa đón ? Qua đây em có cảm nhận gì về tình cảm của hai em, dành hết đồ chơi cho em, dẫn anh em Thành và Thuỷ? em đến trường chào cô và các bạn. -> Quan tâm, chăm sóc cho em chu đáo. => Hai anh em rất mực yêu thương, chia sẻ và luôn quan tâm đến nhau.
11. Ngữ văn – Tiết 5+6: II. PHÂN TÍCH: 1. Tâm trạng của Thuỷ và Thành Vì sao Thuỷ lại khóc khi đến trường gặp cô giáo khi chia búp bê: và các bạn? 2. Tình cảm của hai anh em Phải xa thầy cô, xa bạn bè và không được đi học Thành và Thuỷ: nữa. 3. Chia tay với lớp học: ? Cô giáo và các bạn đã tỏ thái độ ntn khi nghe tin 2 anh em phải xa nhau và tin Thuỷ không được đi Thái độ của cô và các bạn: học nữa ? – (Tìm các chi tiết thể hiện tình cảm của Ngạc nhiên, đau xót, cảm thông cô giáo và các bạn dành cho Thuỷ?). với nỗi bất hạnh của anh em Thủy. + Kinh ngạc, sững sờ như không tin được vào sự thật đau lòng của hai anh em Thành và Thuỷ. + Cô giáo tái mặt, nước mắt giàn giụa, các bạn thút thít khóc ôm chặt Thuỷ, tặng vở, bút + Các bạn thút thít khóc.
12. Ngữ văn – Tiết 5+6: II. PHÂN TÍCH: 1. Tâm trạng của Thuỷ và Thành ? Khi Thành dắt em ra khỏi cổng trường cảnh vật khi chia búp bê: ntn? 2. Tình cảm của hai anh em ? Tại sao khi dắt em ra khỏi cổng trường Thành Thành và Thuỷ: lại thấy kinh ngạc, thấy mọi người vẫn đi lại bình 3. Chia tay với lớp học: thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật ? Kinh ngạc vì thấy cuộc sống ngoài kia vẫn bình - Cảnh vật khi hai anh em rời khỏi thường nhưng cuộc sống của gia đình em thì lớp: tươi đẹp ngược lại. Thành cảm thấy đau khổ tột cùng; -> Miêu tả đối lập: cảm nhận được sự bất hạnh, sự cô đơn trước mọi người và cảnh vật. tâm trạng > Bơ vơ, lạc lỏng, cô đơn, đau ? Tâm trạng của Thành lúc này ntn? xót, thương tâm cực độ.
13. Ngữ văn – Tiết 5+6: II. PHÂN TÍCH: 1. Tâm trạng của Thuỷ và Thành khi chia búp bê: ? Cuộc chia tay của 2 anh em diễn ra ntn? Cuộc chia tay diễn ra quá nhanh, đột ngột, bất 2. Tình cảm của hai anh em ngờ khiến cho 2 anh em chưa kịp hình dung ra Thành và Thuỷ: sự việc. 3. Chia tay với lớp học: ? Tìm các chi tiết thể hiện tâm trạng của Thành và 4. Cuộc chia tay của hai anh em: Thuỷ khi phải chia tay? - Diễn ra đột ngột, bất ngờ. - Tâm trạng và thái độ của hai anh em: + Thuỷ: như người mất hồn, mặt tái xanh, dặn dò anh.
14. Ngữ văn – Tiết 5+6: II. PHÂN TÍCH: 1. Tâm trạng của Thuỷ và Thành ? Tìm các chi tiết thể hiện tâm trạng của Thành và khi chia búp bê: Thuỷ khi phải chia tay? 2. Tình cảm của hai anh em ? Em có cảm nhận gì về cuộc chia tay này? Thành và Thuỷ: Con cái có thể góp phần làm giảm thiểu li hôn 3. Chia tay với lớp học: không ? bằng cách nào ? (ngoan ngoãn, chăm chỉ ) lồng ghép giáo dục ý thức học tập, tu 4. Cuộc chia tay của hai anh em: dưỡng, xây dựng mái ấm gia đình + Thành: mếu máo, đứng chôn ? Qua câu chuyện tác giả muốn gửi đến người đọc chân nhìn theo bóng em. thông điệp gì? => Cuộc chia tay đầy thương tâm, đau xót và xúc động.
15. Ngữ văn – Tiết 5+6: II. PHÂN TÍCH: III. TỔNG KẾT: Nghệ thuật: * Ghi nhớ: (sgk/27) - Xây dựng tình huống tâm lí nhân vật. - Lựa chọn ngôi thứ nhất. - Khắc hoạ hình tượng nhân vật trẻ nhỏ. - Lời kể tự nhiên theo trình tự sự việc. Nội dung: - Trẻ em cần được sống trong mái ấm gia đình. - Tổ ấm gia đình là vô cùng quý giá và quan trọng, phải biết trân trọng giữ gìn vì tương lai con cái sau này.
16. Ngữ văn – Tiết 5+6: BÀI TẬP NHANH: 1.Hai anh em Thành và Thủy không muốn chia búp bê vì: A. Ai cũng muốn mình được cả hai con. B. Không muốn hai con búp bê xa nhau. C. Không muốn nghe lời mẹ phải chia tay nhau. 2.Thông điệp nào được gửi gắm qua câu chuyện? A. Hãy tôn trọng và bảo vệ ý thích của trẻ em. B. Hãy để trẻ em được sống trong một mái ấm gia đình. C. Hãy hành động vì trẻ em.
17. - Học thuộc lòng phần ghi nhớ. - Tìm các chi tiết của truyện thể hiện tình cảm gắn bó của hai anh em Thành và Thuỷ - Soạn bài: “Ca dao dân ca”. - Chuẩn bị bài mới: “Bố cục trong văn bản".