Bài giảng Vật lí Lớp 7 - Bài 20: Chất dẫn điện và chất cách điện - Dòng điện trong kim loại - Đào Thanh Ân

Nội dung text: Bài giảng Vật lí Lớp 7 - Bài 20: Chất dẫn điện và chất cách điện - Dòng điện trong kim loại - Đào Thanh Ân

1. Chào mừng Thầy Cô về dự giờ vật lý lớp 7/1 Giáo viên : Đào Thanh Ân
2. KIEÅM TRA BAØI CUÕ 1. Doøng ñieän laø gì? Nguoàn ñieän coù maáy cöïc? + Doøng ñieän laø doøng caùc ñieän tích dòch chuyeån coù höôùng + Moãi nguoàn ñieän ñeàu coù 2 cöïc (cöïc döông vaø cöïc aâm). 2.Ñang coù doøng ñieän chaïy trong vaät naøo döôùi ñaây ? A Moät maûnh ni loâng ñaõ ñöôïc coï xaùt B Chieác pin troøn ñöôïc ñaët taùch rieâng treân baøn C ÑoàngÑoàng hoàhoà duøngduøng pinpin ñangñang chaïychaïy D Ñöôøng daây ñieän trong gia ñình khi khoâng söû duïng baát cöù moät thieát bò ñieän naøo
3. 3-H·y quan s¸t thÝ nghiÖm ë trªn bµn gi¸o viªn vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: a. Trong m¹ch ®iÖn ®· cho cã dßng ®iÖn ®i qua cha? v sao? Tr¶ lêi: Cha cã dßng ®iÖn trong m¹ch v× ®Ìn cha s¸ng. b. Muèn cã dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch em ph¶i kiÓm tra vµ m¾c l¹i m¹ch ®iÖn nh thÕ nµo? Tr¶ lêi: KiÓm tra l¹i vµ nèi hai má kÑp l¹i víi nhau. c. DÊu hiÖu nµo gióp em nhËn biÕt cã dßng ®iÖn trong m¹ch? Tr¶ lêi: NÕu ®Ìn s¸ng chøng tá trong m¹ch cã dßng ®iÖn.
4. Dòng điện ở mạch điện gia đình nếu chạy trực tiếp qua cơ thể người sẽ rất nguy hiểm tới tính mạng. Vì vậy tất cả các dụng cụ và thiết bị dùng điện (dây điện, công tắc, phích cắm điện, ổ lấy điện, bóng đèn, quạt điện .v.v.) đều phải được chế tạo đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Chúng gồm những bộ phận dẫn điện và những bộ phận cách điện .
5. Tiết 22: Bài 20 CHẤT DẪN ĐIỆN VÀ CHẤT CÁCH ĐIỆN - DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI
6. I/ chÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn + ChÊt dÉn ®iÖn lµ chÊt cho dßng ®iÖn ®i qua. + ChÊt c¸ch ®iÖn lµ chÊt kh«ng cho dßng ®iÖn ®i qua
7. I. chÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn C1: Hãy quan sát hình 20.1 hoặc các vật thật tương ứng và cho biết chúng gồm: 1. Các bộ phận dẫn điện là: Dây tóc Quan s¸t h×nh vÏ, kÕt hîp víi quan s¸t Dây trục c¸c vËt thËt t¬ng øng h·y chØ ra nh÷ng Trụ thủy tinh bé phËn nµo lµ dÉn ®iÖn, nh÷ng bé phËn nµo lµ c¸ch ®iÖn? Thủy tinh đen 2. Các bộ phận ĐUI XOÁY Hai đầu dây đèn ĐUI CÀI cách điện là: Vỏ dây Vỏ nhựa của phích cắm Hai chốt cắm Lõi dây Hình 20.1: Bóng đèn đui xoáy, bóng đèn đui cài và phích cắm điện với dây dẫn
8. I/ chÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn + ChÊt dÉn ®iÖn lµ chÊt cho dßng ®iÖn ®i qua. + ChÊt c¸ch ®iÖn lµ chÊt kh«ng cho dßng ®iÖn ®i qua. ThÝ nghiÖm (NÕu1, Dông®Ìn cô:Pin,s¸ng th bãng× vËt ®Ìn,®em d©ythö lµ vËtnèi,dÉn má®iÖn, kÑp, vËtnÕu cÇn®Ìn x¸ckh«ng ®Þnh s¸ngtÝnh thdÉn× vËt ®iÖn.Êy lµ vËt c¸ch ®iÖn. ) 2, C¸c bíc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. + Bíc 1.L¾p m¹ch ®iÖn theo h×nh 20.2 H×nh 20.2 +Bíc 2.ChËp hai má kÑp víi nhau vµ kiÓm tra m¹ch ®Ó ®¶m b¶o ®Ìn s¸ng. + Bíc 3. LÇn lît kÑp hai má kÑp vµo hai ®Çu cña c¸c vËt cÇn x¸c ®Þnh tÝnh dÉn ®iÖn.
9. ❖Thí nghiệm : Làm thí nghiệm để kiểm tra vật nào là dẫn điện, vật nào là cách điện trong những vật sau. • Một thanh gỗ khô. • Một đoạn dây đồng. • Một đoạn vỏ nhựa bọc dây dẫn điện. • Một đoạn dây thép. • Một đoạn ruột bút chì. • Một mảnh sứ.
10. Với từng trường hợp, quan sát bóng đèn và ghi kết quả vào bảng Vật dẫn điện Vật cách điện
11. Vật dùng thí nghiệm : • Một thanh gỗ khô. • Một đoạn dây đồng. • Một đoạn vỏ nhựa bọc dây dẫn điện. • Một đoạn dây thép. • Một đoạn ruột bút chì. • Một mảnh sứ. Kết quả thí nghiệm : Vật dẫn điện Vật cách điện 1- Một đoạn dây đồng. 1- Một thanh gỗ khô. 2- Một đoạn dây thép. 2- Một đoạn vỏ nhựa bọc dây dẫn điện 3- Một đoạn ruột bút chì. 3- Một mảnh sứ.
12. I. chÊt dÉn ®iÖn vµ chÊt c¸ch ®iÖn + ChÊt dÉn ®iÖn lµ chÊt cho dßng ®iÖn ®i qua. VÝ dô: ®ång, thÐp, nh«m, + ChÊt c¸ch ®iÖn lµ chÊt kh«ng cho dßng ®iÖn ®i qua. C2: VÝ H·y dô: kÓ tªnnhùa, ba thuûvËt liÖu tinh, th sø, êng dïng ®Ó lµm vËt dÉn ®iÖn, ba vËt liÖu thêng dïng ®Ó lµm vËt c¸ch ®iÖn. C3: H·y nªu mét sè trêng hîp chøng tá r»ng kh«ng khÝ ë ®iÒu kiÖn b×nh thêng lµ chÊt c¸ch ®iÖn. Ví dụ: Trong mạch điện thắp sáng bóng đèn pin, khi công tắc ngắt, giữa hai chốt công tắc là không khí, đèn không sáng. Vậy bình thường không khí là chất cách điện.
13. II. Dòng điện trong kim loại : 1. Êlectron tự do trong kim loại: a- Kim lo¹i là chÊt dÉn ®iÖn C4: Hãy nhớ lại xem trong nguyên tử, hạt nào mang điện tích dương, hạt nào mang điện tích âm.
14. Êlectrôn - Hạt nhân + - + + - Mô hình đơn giản của nguyên tử
15. II. Dòng điện trong kim loại : 1. Êlectron tự do trong kim loại: a- Kim lo¹i là chÊt dÉn ®iÖn C4: Hãy nhớ lại xem trong nguyên tử, hạt nào mang điện tích dương, hạt nào mang điện tích âm. * Hạt nhân của nguyên tử mang điện tích dương, các êlectron mang điện tích âm
16. II. Dòng điện trong kim loại : 1. Êlectron tự do trong kim loại: a) Kim loại là chất dẫn điện. b) Các nhà khoa học đã phát hiện rằng trong kim loại có các êlectron thoát ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do trong kim loại . Chúng được gọi là êlectron tự do . Phần còn lại của nguyên tử dao động xung quanh những vị trí cố định . H×nh 20.3
17. II. Dòng điện trong kim loại : 1. Êlectron tự do trong kim loại: C5: Hãy nhận biết trong mô hình này: Kí hiệu nào biểu diễn các êlectron tự do? Kí hiệu nào biểu diễn phần còn lại của nguyên tử. Chúng mang điện tích gì? Vì sao? êlectron tự do mang điện tích âm Phần còn lại của nguyên tử mang điện tích dương
18. II/ dßng ®iÖn trong kim lo¹i 1, £lectr«n tù do trong kim lo¹i a, Kim lo¹i là chÊt dÉn ®iÖn b, £lectr«n tù do trong kim lo¹i lµ c¸c ªlectr«n tho¸t ra khái nguyªn tö, chóng chuyÓn ®éng tù do trong kim lo¹i.
19. II. Dòng điện trong kim loại : 1. Êlectron tự do trong kim loại: 2. Dòng điện trong kim loại : Hình vẽ dây dẫn kim loại nối bóng đèn với 2 cực của pin và 1 số electron tự do trong dây dẫn đó .
20. II. Dòng điện trong kim loại : 1. Êlectron tự do trong kim loại: 2. Dòng điện trong kim loại : C6: Hãy cho biết các êlectron tự do bị cực nào của pin đẩy, bị cực nào của pin hút. Hãy vẽ thêm mũi tên cho mỗi êlectron tự do này để chỉ chiều dịch chuyển của chúng.
21. Êlectron tự do mang điện tích âm bị cực âm của pin đẩy, bị cực dương của pin hút.
22. H×nh 20.4
23. II/ dßng ®iÖn trong kim lo¹i 1, £lectr«n tù do trong kim lo¹i a, Các kim lo¹i là chÊt dÉn ®iÖn b, £lectr«n tù do trong kim lo¹i lµ c¸c ªlectr«n tho¸t ra khái nguyªn tö, chóng chuyÓn ®éng tù do trong kim lo¹i. 2, Dßng ®iÖn trong kim lo¹i Dßng ®iÖn trong kim lo¹i lµ dßng c¸c ªlectr«n tù do dÞch chuyÓn cã híng. KÕt luËn C¸c trongªlectr«n tù do kim lo¹i dÞch chuyÓn t¹o cã híng thµnh dßng ®iÖn ch¹y qua nã.
24. III/ vËn dông C7. VËt nµo díi ®©y lµ vËt dÉn ®iÖn? A.Mét thanh gç kh«. B.Mét ®o¹n ruét bót ch×. C.Mét ®o¹n d©y nhùa. D.Mét thanh thuû tinh.
25. III/ vËn dông C8. Trong c¸c dông cô vµ thiÕt bÞ ®iÖn thêng dïng, vËt liÖu c¸ch ®iÖn ®îc sö dông nhiÒu nhÊt lµ: A. Sø. C. Nhùa. B. Thuû tinh. D. Cao su. C9. Trong vËt nµo díi ®©y kh«ng cã c¸c ªlectr«n tù do? A.Mét ®o¹n d©y thÐp. B.Mét ®o¹n d©y ®ång. C. Mét ®o¹n d©y nhùa. D. Mét ®o¹n d©y nh«m.
26. Điền các cụm từ thích hợp vào các chỗ trống sau : a. Chất dẫn điện là chất cho .dòng điện đi qua. b. Chất cách điện là chất dòngkhông cho điện đi qua. c. Dòng điện trong kim loại là dòng các êlectrôn tự do . dịch chuyển có hướng.
27. CHẤT DẪN ĐIỆN -Bạc, đồng , vàng , nhôm , sắt, Có -Thuỷ ngân, than chì, thể -Các dung dung dịch a xít, kiềm , nước bình em thường chưa CHẤT CÁCH ĐIỆN Ở ĐIỀU KIỆN BÌNH biết THƯỜNG -Nước nguyên chất, không khí , gỗ khô -Chất dẻo, nhựa , cao su -Thuỷ tinh , sứ
28. Híng dÉn vÒ nhµ. -Häc thuéc phÇn “ghi nhí” vµ ®äc phÇn “cã thÓ em cha biÕt” trong SGK. -Lµm c¸c bµi tËp tõ 20.1 ®Õn 20.4 SBT. -T×m thªm vÝ dô vÒ vËt dÉn ®iÖn, vËt c¸ch ®iÖn trong thùc tÕ, cã thÓ lµm thÝ nghiÖm ®Ó kiÓm tra nhng chØ ®îc sö dông nguån ®iÖn lµ pin. -Nghiªn cøu tríc bµi “S¬ ®å m¹ch ®iÖn, chiÒu dßng ®iÖn”.